6 Σεπτεμβρίου 1959: Όταν άρχισε να γράφεται ο μύθος της Τούμπας

Πέρασαν 64 χρόνια από την ημέρα που ο ποδοσφαιρικός ναός του ΠΑΟΚ άνοιξε τις πύλες του στους πιστούς του. Ο ΠΑΟΚ, εξάλλου, είναι πάντα οι άνθρωποι του. Η Τούμπα, το νέο «σπίτι» του δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Χτίστηκε με τα χέρια και το υστέρημα των ΠΑΟΚτσήδων, για την εποχή της ήταν ένα μεγαλοπρεπές στάδιο. Επιβλητικό, γοητευτικό, με μια περίεργη αύρα εχθρότητας για κάθε αντίπαλο - παίκτη ή οπαδό- που πέρασε έστω και μια φορά από αυτό το γήπεδο χωρίς να νοιώσει δέος. Πολλές ομάδες, επί δεκαετίες ολόκληρες, «έχαναν απ’ τα αποδυτήρια» ή «μόλις περνούσαν τα Τέμπη…».

Είναι στιγμές που ο ΠΑΟΚ πνίγει την πόλη. Το βουητό της Τούμπας ηχεί απ’ άκρη σε άκρη. Σε κάθε στενό, κάθε σοκάκι της Θεσσαλονίκης εξάλλου για κάθε ΠΑΟΚτσή η Τούμπα δεν παύει να είναι πρώτα απ’ όλα συναίσθημα.

Από τις εξέδρες της πέρασαν εκατομμύρια άνθρωποι. Αγάπησαν, μίσησαν, χάρηκαν λυπήθηκαν στα τσιμέντα της. Εκατοντάδες μεγάλωσαν μέσα στον ασπρόμαυρο «ναό» και σήμερα όποτε περνούν το κατώφλι του, βλέπουν τη ζωή τους να ξετυλίγεται μπροστά τους σαν ασπρόμαυρο φιλμ.

Για τη δυναμική της έχουν γραφθεί πολλά, έχουν ειπωθεί διθύραμβοι, τις έχουν αποδοθεί τιμές από αντιπάλους, η αξία της παραμένει διαχρονική, αλλά πρέπει να τη ζήσεις από κοντά, για να τη μάθεις καλά. Πρέπει ντυμένος στα «ασπρόμαυρα» να σουλατσάρεις στα στενά της, έχοντας αφήσει χιλιόμετρα μακριά το αυτοκίνητό σου, να φας «ένα βρώμικο», κάνοντας στάση σε μια από τις δεκάδες καντίνες, που «όταν παίζει ο ΠΑΟΚ» λες και την περικυκλώνουν, δε σε αφήνουν, κυριολεκτικά, να πάρεις ανάσα.

Η Τούμπα, πάντως, «γέρασε». Ο Ιβάν Σαββίδης έχει, ήδη, βάλει ως μεγάλο στόχο να αφήσει κληρονομιά στο σύλλογο ένα καινούργιο, υπερσύγχρονο γήπεδο στην ίδια ακριβώς θέση. Στον ίδιο χώρο. «Φοβάμαι πως, αν φύγουμε από ‘δω, θα χάσουμε το dna μας, η Τούμπα είναι ο ΠΑΟΚ», έχει παραδεχθεί ο διοικητικός ηγέτης της «ασπρόμαυρης» οικογένειας.

Το ίδιο πιστεύει και η συντριπτική πλειονότητα των οπαδών. Γύρω από την Τούμπα περιστρέφονται όλοι οι μύθοι -στα σύνορα της πραγματικότητας με την υπερβολή- που συνοδεύουν τον λαοφιλή σύλλογο της Βορείου Ελλάδας.

Η πρώτη φορά πριν 64 χρόνια

Η 6η Σεπτεμβρίου του 1959 δεν ήταν μια συνηθισμένη μέρα. Ο κόσμος που ανηφόριζε προς την Τούμπα εκείνο το κυριακάτικο απόγευμα, πολύ πιθανόν να μην είχε συνειδητοποιήσει ότι γινόταν μάρτυρας σε μια κομβική στιγμή της ιστορίας του συλλόγου: Τα επίσημα εγκαίνια του γηπέδου του ΠΑΟΚ.

Οι εργασίες άρχισαν την άνοιξη του 1958 και τον Σεπτέμβριο του 1959 πραγματοποιήθηκε ο πρώτος αγώνας ανάμεσα στον ΠΑΟΚ και την ΑΕΚ. Σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο το γήπεδο είχε χτιστεί χάρη στον αγώνα, το μόχθο, την εργασία εκατοντάδων ανθρώπων.

«Το νέον γήπεδον, τέλειον από πάσης απόψεως, με καταπράσινον τον αγωνιστικό χώρο, παρουσίαζε ένα σπάνιον εις μεγαλοπρέπειαν θέαμα…». Εφημερίδα «Μακεδονία», 7 Σεπτεμβρίου 1959. Πάνω από 20.000 άνθρωποι χώρεσαν, εκείνο το μουντό κυριακάτικο απόγευμα, στις εξέδρες των δεκαπέντε χιλιάδων. Αλλά, το πραγματικό θαύμα ήταν πως την Τούμπα -που έμελλε να γίνει ξακουστή στα πέρατα του Κόσμου- την είχαν χτίσει οι ίδιοι που στριμώχτηκαν για να την καμαρώσουν.

Η είσοδος των επισήμων ξεκίνησε στις 5 το απόγευμα από τη νότια κεντρική πύλη με την μπάντα του Δήμου Θεσσαλονίκης να παιανίζει. Ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, λόγω εκτάκτου κολλήματος δεν κατέστη δυνατό να παρευρεθεί. Παρέστησαν ωστόσο ο Υπουργός Βιομηχανίας Ν. Μάρτης, ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Γ, Θέμελης.

Στις 5.30μ.μ. αεροπλάνο της Βάσεως Σέδες έριξε την μπάλα στο γήπεδο και ο υφυπουργός Θέμελης πραγματοποίησε το εναρκτήριο λάκτισμα του αγώνα απέναντι στην ΑΕΚ, ενώ στις 6.30μ.μ. ο Υπουργός Μάρτης έκανε τα αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής πλάκας που κόσμησε τη δυτική πλευρά των κερκίδων.

Είκοσι λεπτά μετά την έναρξη της φιλικής αναμέτρησης η Τούμπα ένιωσε τις πρώτες ζητωκραυγές από το πρώτο γκολ που πέτυχε με δυνατό σουτ ο Κώστας Κιουρτζής, και χάρισε την πρώτη νίκη στον ΠΑΟΚ με 1-0.

Τα επόμενα χρόνια

Στα τέλη του ‘59 δημιουργήθηκε γήπεδο μπάσκετ με τερέν επιστρωμένο με το ειδικό μείγμα φελλού και πίσσας στο χώρο του πετάλου, μια λύση που τουλάχιστον διευκόλυνε τις προπονήσεις των αθλητών. Σύντομα ωστόσο, από τον Απρίλιο του 1960, άρχισε να χρησιμοποιείται και για αγώνες του πρωταθλήματος μπάσκετ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 η χωρητικότητα του γηπέδου έφτασε τις 30.000 θέσεις, ενώ μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, οι ενέργειες του Ευάγγελου Μυλωνά, του Γιώργου Παντελάκη και του Βασίλη Σεργιαννίδη και η ολοκλήρωση των έργων για την επέκταση κατά μήκος των θυρών 7 και 8, έδωσε στο φίλαθλο κοινό της πόλης ένα γήπεδο 45.000 θέσεων.

Το 1978 με τον μεγάλο σεισμό στη Θεσσαλονίκη, η Τούμπα φιλοξένησε τους σεισμόπληκτους της περιοχής, ενώ τα προβλήματα που δημιούργησε η ισχυρή δόνηση έφεραν και συνέπειες στο γήπεδο. Στις 22 Μαρτίου 1980 ένα απόγευμα Σαββάτου, κατέρρευσε η θύρα 8 χωρίς θύματα αφού ευτυχώς η κερκίδα έπεσε στη διάρκεια μιας «νεκρής» μέρας, αν και σε προηγούμενα ντέρμπι είχε φιλοξενήσει χιλιάδες κόσμου, που είχε «παραβιάσει» το σχοινί, που απλά «έλεγε» ότι απαγορεύεται η προσέλευση…

Το απόλυτο ρεκόρ είναι τα 45.252 εισιτήρια (ΠΑΟΚ-ΑΕΚ 0-0, 19.12.1976) σε αγώνα ελληνικού πρωταθλήματος και 45.200 εισιτήρια (ΠΑΟΚ – Μπαρτσελόνα 1-0, 16.09.1975) σε ευρωπαϊκό αγώνα, ωστόσο υπάρχουν δεκάδες αγώνες εκείνη την εποχή που ο κόσμος κρεμόταν σαν τα τσαμπιά και έφτανε άνετα τις 50.000.

Το χρονολόγιο της Τούμπας

1957 Στις 11 Μαΐου ο ΠΑΟΚ αποκτά έναντι 6.000.000 δραχμών τον χώρο των 30 στρεμμάτων στην περιοχή της Άνω Τούμπας από το Ταμείο Εθνικής Αμύνης.

1958 Τον Απρίλιο προχώρησε στην έκδοση του «Λαχείου υπέρ Ανεγέρσεως του Νέου Σταδίου ΠΑΟΚ» ώστε να συγκεντρωθούν χρήματα για τα έργα.

1958 Τον Σεπτέμβριο ξεκίνησαν τα έργα θεμελίωσης του σταδίου και η δημιουργία εξέδρας που θα χωρούσε 20.000 φιλάθλους.

1959 Στις 6 Σεπτεμβρίου έγιναν τα εγκαίνια του σταδίου που διέθετε χόρτο σε φιλική αναμέτρηση με την ΑΕΚ.

1959 Στις 25 Οκτωβρίου έγινε το πρώτο επίσημο ματς στην Τούμπα, όταν στα πλαίσια της πρώτης αγωνιστικής του 1ου πρωταθλήματος της νεοσύστατης Α’ Εθνικής κατηγορίας, ο ΠΑΟΚ υποδέχτηκε τον Μέγα Αλέξανδρο Κατερίνης (3-2). Το πρώτο επίσημο γκολ στην Τούμπα σημείωσαν οι φιλοξενούμενοι με τον Βαγγέλη Καραφουλίδη, πρώην παίκτη του ΠΑΟΚ! Για το «Δικέφαλο» σκόραρε πρώτη φορά σε επίσημο ματς στην Τούμπα ο Λέανδρος Συμεωνίδης.

1970 Στις 20 Μαΐου γίνεται ο πρώτος νυχτερινός αγώνας στο γήπεδο της Τούμπας, με αντίπαλο την Μίλαν που είχε τον τίτλο της πρωταθλήτριας Ευρώπης.

1974 Ολοκληρώθηκε η επέκταση του γηπέδου που πλέον έχει φτάσει τις 45.500 θέσεις.

1976 Με 45.252 εισιτήρια γίνεται το απόλυτο ρεκόρ προσέλευσης στην Τούμπα, στις 19 Δεκεμβρίου στο ισόπαλο 0-0 με την ΑΕΚ.

1980 Στις 22 Μαρτίου πέφτει ένα τμήμα της εξέδρας στην θύρα 8 που είχε υποστεί ζημιές από το μεγάλο σεισμό (6,5 Ρίχτερ) της Θεσσαλονίκης ενάμισι χρόνο πριν.

1985 Τοποθετήθηκαν σκέπαστρα στις θύρες 1, 2 και 3.

1998 Η τοποθέτηση πλαστικών καθισμάτων σε όλο το γήπεδο σε συνδυασμό με τα μέτρα ασφαλείας έριξαν την χωρητικότητα του γηπέδου στις 28.703 θέσεις.

2004 Το γήπεδο χρησιμοποιήθηκε ως προπονητήριο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και έγινε σημαντική ανακαίνιση στους χώρους του. Τοποθετήθηκε νέο σκέπαστρο και ενσωματώθηκε στη Θύρα 1 ένα καινούριο τετραόροφο κτίριο, όπου βρίσκονται τα αποδυτήρια, ιατρεία, χώρος ελέγχου ντόπινγκ (ισόγειο), οι χώροι γραφείων (1ος όροφος), η αίθουσα Τύπου (2ος όροφος), οι χώροι των VIP (3ος και 4ος όροφος) και τα δημοσιογραφικά θεωρεία.
2010 Έγιναν έργα υποστύλωσης στις θύρες 7 και 8, ενώ μεταφέρθηκαν τα δημοσιογραφικά θεωρεία και ο χώρος εργασίας δημοσιογράφων και φωτογράφων από τον 4ο όροφο στον 3ο.

2012 Διαμορφώνονται και επεκτείνονται οι χώροι των γραφείων, τα αποδυτήρια, η αίθουσα Τύπου και η προεδρική σουΐτα.

2014 Διαμορφώνεται η αυτόνομη είσοδος για τη μικτή ζώνη, την αίθουσα Τύπου και τα δημοσιογραφικά θεωρεία. Εγιναν έργα στη μικτή ζώνη, στην αίθουσα Τύπου δημιουργήθηκε ξεχωριστός χώρος εργασίας των δημοσιογράφων, ενώ επεκτείνονται τα δημοσιογραφικά θεωρεία, τα οποία και μεταφέρονται στην κορυφή της Θύρας 3. Παράλληλα έγιναν βελτιωτικές εργασίες στον χώρο των τηλεοπτικών εδράνων στον 4ο και 5ο όροφο, τα οποία αυξάνονται για τις ανάγκες των αγώνων για τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Στον χώρο των VIP στον 3ο όροφο δημιουργείται η αίθουσα για το Hospitality, ενώ κατασκευάζεται στο κέντρο του 3ου ορόφου και η ξεχωριστή σουίτα που φιλοξενεί τους παλαίμαχους ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ.

2018 Στις 23 Οκτωβρίου ψηφίζεται επί της αρχής από την Ολομέλεια της Βουλής η τροπολογία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για την παραχώρηση του οικοπέδου γύρω από το γήπεδο. Στον Ερασιτέχνη ΠΑΟΚ παραχωρήθηκαν άνευ ανταλλάγματος για 99 χρόνια έκταση 29.284 τμ που ανήκουν στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας και το Ελληνικό Δημόσιο προκειμένου να κατασκευαστεί το νέο γήπεδο στην Τούμπα.

2021 Στις 22 Ιουλίου το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ), ενέκρινε ομόφωνα το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής για το γήπεδο του ΠΑΟΚ στην Τούμπα, με το επόμενο βήμα να είναι η κατάθεση του σχετικού φάκελου στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ώστε με Προεδρικό Διάταγμα να εγκριθεί η έναρξη του έργου.

2022 Στις 31 Αυγούστου οι εταιρείες Salfo και Populous παραδίδουν τα τρία προσχέδια και το masterplan της «Νέας Τούμπας», έναν απόλυτα εμπεριστατωμένο φάκελο 340 σελίδων, 150 σελίδων bussiness plan, εντυπωσιακά λεπτομερή και με εκπληκτικό σχεδιασμό χωρισμένο σε 3 άξονες, που έχει αφήσει άφωνους τους ανθρώπους του «Δικεφάλου».