Δεν θα είναι έτοιμος ο Παναθηναϊκός στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος

Ο Ιβάν Γιοβάνοβιτς δεν είναι ένας “χθεσινός” στην προπονητική. Έχει συμπληρώσει 20ετία, κατά της οποίας την διάρκεια έχει βρεθεί σε ένα πλήθος διαφορετικών καταστάσεων. Του χρειάστηκε να φτιάξει ομάδες από λευκό χαρτί, δηλαδή με πλήρη επανεκκίνηση, άλλοτε του χρειάστηκε να πατήσει στο έργο του προηγούμενου και να το διαφοροποιήσει προκειμένου να βελτιώσει την απόδοση. Με άλλα λόγια, αυτό που ξεκίνησε να κάνει πριν από περίπου 40 ημέρες στον Παναθηναϊκό, το restart, του είναι μια γνώριμη αποστολή, και γι’ αυτό του είναι το ίδιο γνώριμη και η διαδικασία. Έχει την πεπατημένη του ο 59χρονος προπονητής, και είναι λογικό να την εμπιστεύεται και να την ακολουθεί, διότι αυτή είναι που τον οδήγησε σε ένα σωρό σημαντικές επιτυχίες. Η επίγνωση όμως δεν τον κάνει “μάγο”. Όση επίγνωση και αν κουβαλά ένας προπονητής, δεν μπορεί να αλλάξει την αγωνιστική ταυτότητα μιας ομάδας σε 28 ημέρες και μάλιστα να πηδήξει φάσεις στην διαδικασία της αλλαγής ώστε να βάλει την ομάδα στην φάση της παγιοποίησης των αλλαγών και να την φτάσει έτσι να έχει ώριμη απόδοση με το νέο αγωνιστικό μοντέλο σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.

Η εικόνα του Παναθηναϊκού στο φιλικό με την ΑΖ Αλκμααρ κάνει πολύ κατανοητό ότι ο Παναθηναϊκός βρίσκεται ακόμη στη φάση της κατανόησης των αλλαγών που φέρνει ο Γιοβάνοβιτς στο αγωνιστικό μοντέλο της ομάδας. Σε αυτό το ματς έβλεπες ποδοσφαιριστές αργούς. Έδειχναν αργοί στις κινήσεις επειδή τους χρειαζόταν να σκεφτούν προτού δράσουν. Σκέφτονταν τόσο στην φάση της δράσης, δηλαδή όταν είχαν την μπάλα, όσο και στην φάση της αντίδρασης, δηλαδή όταν αμύνονταν. Τους χρειάζεται να σκέφτονται διότι ακόμη βρίσκονται στο στάδιο που δέχονται πληροφορίες από τον προπονητή και προσπαθούν να τις βγάλουν στο τερέν και να αλλάξουν την προηγούμενη ρουτίνα τους. Τους χρειάζεται να σκέφτονται την τοποθέτησή τους στο τερέν, τις τακτικές κινήσεις τους, τις αποφάσεις που παίρνουν είτε όταν έχουν είτε όταν δεν έχουν την μπάλα. Τους χρειάζεται να σκέφτονται και στις τέσσερις φάσεις παιχνιδιού, διότι έχουν νέα δεδομένα για όλες. Όσο μεγάλη γνωστική ικανότητα και αν έχουν, οι ποδοσφαιριστές έχουν εντελώς νέα δεδομένα και δεν έχουν επίγνωση, διότι έχουν μόλις ξεκινήσει να δουλεύουν με τα νέα δεδομένα και δεν έχουν παίξει παιχνίδια.

Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αγωνιστική συμπεριφορά του Φραν Βέλεθ. Για περίπου μια σεζόν, δηλαδή επί επτά μήνες, ο Ισπανός συνεργαζόταν με έναν προπονητή που του ζητούσε να χτίζει τις επιθέσεις με άμεσο παιχνίδι, δηλαδή να σημαδεύει στο βάθος, ή και στα άκρα της επίθεσης και να κάνει μεγάλες μεταβιβάσεις. Αυτό ήταν το σχέδιο του Λάζλο Μπόλονι για την ανάπτυξη των επιθέσεων, αυτή ήταν και η μηχανική που ανέπτυξε ο Βέλεθ. Εδώ και περίπου έναν μήνα ο νέος προπονητής του Παναθηναϊκού προσπαθεί να αλλάξει το κεφάλι του Ισπανού κεντρικού αμυντικού και να του αλλάξει συνήθειες, ζητώντας του το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή να συμμετέχει στο χτίσιμο των επιθέσεων με κοντινές πάσες και με τακτικές κινήσεις που υπηρετούν το παιχνίδι τοποθέτησης που θέλει να φτιάξει ο Γιοβάνοβιτς στον Παναθηναϊκό. Τις αλλαγές ένας ποδοσφαιριστής τις κατανοεί σχετικά σύντομα. Από τη φάση της κατανόησης όμως μέχρι τη φάση της παγιοποίησης των αλλαγών, δηλαδή με απλά λόγια από την θεωρία μέχρι το στάδιο που θα του βγαίνει του ποδοσφαιριστή από συνήθεια το νέο παιχνίδι υπάρχει μεγάλη απόσταση. Και δεν είναι ότι αρκεί να περνά χρόνος - χρειάζεται να περνά χρόνο η ομάδα μέσα στο γήπεδο, σε αγώνες και σε προπονήσεις προσομοίωσης των συνθηκών του αγώνα. Μόνο έτσι ωριμάζει και μαθαίνει να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις καταστάσεις παιχνιδιού λειτουργώντας με το νέο λογισμικό.

Στη δεδομένη στιγμή, απέναντι σε έναν ποιοτικό αντίπαλο που βρίσκεται πιο μπροστά στην φάση της προετοιμασίας, στο παιχνίδι του Παναθηναϊκού το μόνο που θα μπορούσε να δει κανείς είναι το αν βάζει ή όχι αποτελεσματικά τις αρχές του παιχνιδιού του στην ομάδα του ο νέος προπονητής. Και αυτό έγινε ευδιάκριτο σε αρκετές καταστάσεις παιχνιδιού σε αυτό το φιλικό. Ο Γιοβάνοβιτς επιχειρεί μια θεαματική αλλαγή στην αγωνιστική ταυτότητα του Παναθηναϊκού. Για να πετύχει, και να είναι αποτελεσματική αυτή η αλλαγή δεν αρκεί το να μεταδίδει αποτελεσματικά ένας προπονητής της ιδέες του, την φιλοσοφία του και την νοοτροπία του. Χρειάζεται να έχει παίκτες που διαθέτουν τα στοιχεία που θέλει να βάλει στο παιχνίδι μιας ομάδας ο προπονητής.

Πιο απλά, ένας προπονητής μπορεί να ζητεί από την ομάδα του να κάνει επιθετική άμυνα και να ανεβαίνει πολύ ψηλά στο τερέν, δεν μπορεί όμως να γίνει αποτελεσματική αυτή η συμπεριφορά δίχως πιεστικούς επιθετικούς, δίχως κεντρικούς μέσους που διαβάζουν καλά το παιχνίδι, δίχως ταχύτητα στο κέντρο της άμυνας κλπ.. Άρα, ακόμη και αν ο χρόνος αποδείξει ότι ο Γιοβάνοβιτς παραμένει αποτελεσματικός ως προπονητής, αυτό δεν εγγυάται ότι ο Παναθηναϊκός με το σημερινό ρόστερ του θα ανεβάσει θεαματικά την απόδοσή του με την νέα αγωνιστική ταυτότητά του.

Μου κάνει εντύπωση που ο Γιοβάνοβιτς δεν “βιάστηκε” στις μεταγραφές ώστε να έχει όλους τους “βασικούς” στη διάθεσή του κατά το βασικό στάδιο της προετοιμασίας, ακριβώς επειδή επιχειρεί μια θεαματική αλλαγή στην αγωνιστική ταυτότητα της ομάδας. Μπορεί όμως κανείς να κατανοήσει τους λόγους που οδηγούν σε αυτή την επιλογή: θέλει να γνωρίσει ποδοσφαιριστές που δεν ήξερε, θέλει να δει τις δοκιμές που θα δείξουν τις αδυναμίες και τα στοιχεία που λείπουν, ώστε να καταλήξει στα ζητούμενά του. Και συγχρόνως επιθυμεί να βεβαιωθεί ότι δεν θα “χρεώσει” το μπάτζετ του με βιαστικές αγορές και άτσαλες πληρωμές. Η νοοτροπία του Γιοβάνοβιτς δημιουργεί την αίσθηση ότι αυτός λειτουργεί με τη συνείδηση ότι θα έχει στήριξη για καιρό, δηλαδή ότι θα στηριχθεί από την διοίκηση ακόμη και αν βρει μεγάλες δοκιμασίες μπροστά του στον καιρό που θα ωριμάζει η ομάδα που δημιουργεί. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν πράγματι θα έχει ο Γιοβάνοβιτς αυτή τη στήριξη στην περίπτωση που ξεκινήσει “στραβά”.

Θα είναι έτοιμος ο Παναθηναϊκός σε 25 μέρες που ξεκινά η Superleague; Η απάντηση είναι σύνθετη, και γι’ αυτό αφηρημένη. Ναι, θα είναι πιο έτοιμος, δηλαδή πιο ώριμος και γι’ αυτό πιο “γρήγορος”, στην σκέψη και την εκτέλεση, συγκριτικά με το σημείο στο οποίο βρισκόταν όταν έπαιξε με την Αλκμααρ. Όχι, δεν θα είναι μια ώριμη ομάδα, έτοιμη για πρωταθλητισμό. Δεν γίνεται να είναι, διότι αλλάζει αγωνιστική ταυτότητα, αλλά και επειδή δεν έχει προσθέσει ακόμη τους νέους παίκτες του. Θα είναι καλύτερος από όσο είναι σήμερα, αλλά ουδείς μπορεί να προεκτιμήσει σήμερα πόσο καλύτερος θα είναι, διότι το δείγμα των φιλικών του ακόμη είναι πολύ μικρό αλλά και επειδή ακόμη δεν ξέρουμε ποιοι παίκτες θα φύγουν και ποιοι θα αποκτηθούν.

Κάνει καλά ο Παναθηναϊκός που δεν βιάζεται; Κι εδώ η απάντηση εξαρτάται από τους στόχους και από το πώς ορίζεται η επιτυχία. Αν ο στόχος του είναι να φτιάξει καλή ομάδα που δεν θα του κοστίσει ακριβά, ναι, μάλλον καλά κάνει. Αν ο πρώτος του στόχος είναι να εμφανίσει την πρώτη αγωνιστική μια ομάδα πανέτοιμη για πρωταθλητισμό, όχι, δεν κάνει καλά. Τον στόχο όμως τον γνωρίζουν μόνο αυτός που τον έθεσε και αυτός που τον αποδέχθηκε, δηλαδή ο Γιάννης Αλαφούζος και ο Ιβάν Γιοβάνοβιτς.