ΠΑΟΚ: Η Τούμπα των ονείρων (vid)

• Η Τούμπα του χτες και του σήμερα
• Τα εγκαίνια
• Το ρεκόρ και το «παράσημο» του Μαραντόνα

Η Τούμπα, όσα χρόνια κι αν περάσουν, θα αποτελεί πηγή έμπνευσης. Ένας καμβάς ασπρόμαυρων εικόνων και αναμνήσεων, από μικρά παιδιά μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Περπατώντας στα μικρά στενά της σ’ έναν τοίχο μιας από τις εκατοντάδες, χτισμένες και στοιβαγμένες η μια πάνω στην άλλη, πολυκατοικίες ο ασπρόμαυρος ανώνυμος «ποιητής» γράφει: «Από παιδί μικρό, στο δρόμο μόνος μου να τραγουδώ, να με κοιτάνε σαν χαζό, να με περνάνε για τρελό, κι εγώ για όλα να αδιαφορώ… - Gate 4».

Καμία σχέση, πάντως, μ’ ένα περισσότερο σουρεαλιστικό μήνυμα, «του Νίκου προς την Έφη…», που «κοσμούσε» για πολλά χρόνια τα ντουβάρια πάνω από την είσοδο της Θύρας 5.

Ο Μάκης Γκαγκάτσης στην τελευταία δημόσια τοποθέτηση, ενώπιον του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, αναφορικά με την πορεία του νέου γηπέδου έθεσε το χρονοδιάγραμμα. «Από τις 10 Ιουνίου που παραλάβαμε το ΠΔ, σε 70 μέρες έχουμε τα σχέδια που θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση, το masterplan που χρειάζεται έγκριση από την Περιφέρεια και το Δήμο μέσα στο 2022. Παράλληλα ως την άνοιξη χρειάζεται η έγκριση της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την έκδοση αδειών», ανέφερε μεταξύ άλλων ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «ασπρόμαυρης» ΠΑΕ.

Η Νέα Τούμπα έρχεται… Για να αντικαταστήσει ένα υπέργηρο γήπεδο 63 «ετών». Η Νέα Τούμπα θα έχει την αύρα της παλιάς Τούμπας. Ο θρύλος της δεν μπορεί, δεν πρέπει να σβήσει, να χαθεί ανάμεσα στα τσιμέντα και τα νέα σύγχρονα σχέδια. Ως γνωστόν οι εξέδρες δεν αποτελούν παρά την αντανάκλαση της κοινωνίας. Η Τούμπα δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Απόγονοι προσφύγων, απόγονοι μεταναστών, κατά βάση απλοί άνθρωποι, λαϊκοί, οι ΠΑΟΚτσήδες γαλουχήθηκαν σ’ ένα γήπεδο, που το έχτισαν με τα ίδια τους τα χέρια, το ένιωθαν δικό τους, «σαν το σπίτι τους», φρόντισαν μάλιστα να μεταδώσουν αυτό το συναίσθημα και στις επόμενες γενιές.

Ο Ιβάν Σαββίδης έχει βάλει ως μεγάλο στόχο να αφήσει κληρονομιά στο Σύλλογο ένα καινούργιο, υπερσύγχρονο γήπεδο στην ίδια ακριβώς θέση. Στον ίδιο χώρο. «Φοβάμαι πως, αν φύγουμε από ‘δω, θα χάσουμε το dna μας, η Τούμπα είναι ο ΠΑΟΚ», έχει παραδεχθεί ο διοικητικός ηγέτης της «ασπρόμαυρης» οικογένειας.

Είναι στιγμές που ο ΠΑΟΚ πνίγει την πόλη. Το βουητό της Τούμπας ηχεί απ’ άκρη σε άκρη. Σε κάθε στενό, κάθε σοκάκι της Θεσσαλονίκης. Για τον ΠΑΟΚτσή, ο δικός του ποδοσφαιρικός «ναός» δεν παύει να είναι πρώτα απ’ όλα συναίσθημα, άλλωστε όσα χρόνια κι αν περάσουν, η Τούμπα θα συνεχίζει να αποτελεί μοναδική πηγή έμπνευσης. Ένας καμβάς ασπρόμαυρων εικόνων και αναμνήσεων, από μικρά παιδιά μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Από τις εξέδρες της πέρασαν εκατομμύρια άνθρωποι. Αγάπησαν, μίσησαν, χάρηκαν λυπήθηκαν στα τσιμέντα της. Εκατοντάδες μεγάλωσαν μέσα στον ασπρόμαυρο «ναό» και σήμερα όποτε περνούν το κατώφλι του, βλέπουν τη ζωή τους να ξετυλίγεται μπροστά τους σαν ασπρόμαυρο φιλμ.

Για τη δυναμική της έχουν γραφθεί πολλά, έχουν ειπωθεί διθύραμβοι, τις έχουν αποδοθεί τιμές από αντιπάλους, η αξία της παραμένει διαχρονική, αλλά πρέπει να τη ζήσεις από κοντά, για να τη μάθεις καλά. Πρέπει ντυμένος στα «ασπρόμαυρα» να σουλατσάρεις στα στενά της, έχοντας αφήσει χιλιόμετρα μακριά το αυτοκίνητό σου, να φας «ένα βρώμικο», κάνοντας στάση σε μια από τις δεκάδες καντίνες, που «όταν παίζει ο ΠΑΟΚ» λες και την περικυκλώνουν, δε σε αφήνουν, κυριολεκτικά, να πάρεις ανάσα.

Σ’ ένα από τα πολλά συνθήματα που είναι γραμμένα στα υπέργηρα ντουβάρια του οι οπαδοί του γράφουν: «Η Τούμπα είναι το σπίτι μας και ο ΠΑΟΚ η ζωή μας», για ένα γήπεδο που φιλοξενεί το καμάρι της Βορείου Ελλάδας στα 2/3 της διαδρομής του, από το 1959 που κατασκευάστηκε έως σήμερα.

Η Τούμπα του χτες και του σήμερα

Η Τούμπα ήταν για την εποχή της ένα μεγαλοπρεπές στάδιο. Επιβλητικό, γοητευτικό, με μια περίεργη αύρα εχθρότητας για κάθε αντίπαλο. Κάποιες ομάδες, επί δεκαετίες ολόκληρες, «έχαναν απ’ τα αποδυτήρια» ή «μόλις περνούσαν τα Τέμπη…».

«Δεν κοιμόμασταν για μέρες ολόκληρες στην ιδέα και μόνο, ότι θα αγωνιζόμασταν στην Τούμπα», είχε αποκαλύψει πριν από χρόνια ο Λάκης Πρόγιος, τερματοφύλακας του «Δικεφάλου» τη δεκαετία του ’50 και του ‘60, από τους λίγους που ευτύχησαν να έχουν αγωνιστεί και στο πρώτο γήπεδο, στο Συντριβάνι.

Από το 1957 η «ασπρόμαυρη» οικογένεια μπήκε στη διαδικασία κατασκευής νέου γηπέδου. Ο δρόμος ήταν ανηφορικός. Οι ΠΑΟΚτσήδες έπρεπε να αφήσουν το Συντριβάνι, με το χώρο του γηπέδου να παραχωρείται προς χρήση στις Πανεπιστημιακές αρχές, γνωρίζοντας εκ των προτέρων, ότι θα έπρεπε να χτίσουν, με πολύ κόπο και ιδρώτα, το νέο «σπίτι» τους. Και το έκαναν. Δημιούργησαν το γήπεδο στην περιοχή της Άνω Τούμπας και μέχρι σήμερα η κατασκευή του χαρακτηρίζεται το μεγαλύτερο επίτευγμα της «ασπρόμαυρης» οικογένειας. Μέχρι να έρθει στη θέση του παλιού γηπέδου η Νέα Τούμπα. Επιβλητική. Σύγχρονη.

Θυμάμαι σαν τώρα τον Γιώργο Κούδα σε μια από τις πολλές συναντήσεις μας να ξετυλίγει μπροστά μου, σχεδόν βουρκωμένος, το κουβάρι των αναμνήσεων του από το χτίσιμο του γηπέδου, τις λάσπες δίπλα στα στρατιωτικά «τολ», που φιλοξενούσαν πρόσφυγες, εκεί όπου έκανε δειλά-δειλά τα πρώτα του βήματα στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Η ζωή του «Μεγαλέξανδρου» και εκατοντάδων χιλιάδων ΠΑΟΚτσήδων έχει συνδυαστεί με την Τούμπα. Όλες οι φάσεις της ζωής τους. Εκεί, στα στενά δρομάκια της, όπου δεν μπορείς να πάρεις ανάσα, πολλοί αγάπησαν για πρώτη φορά, στις κερκίδες της στεναχωρήθηκαν και έκλαψαν, άλλοι μεγάλωσαν στην κυριολεξία και να είδαν τα παιδιά τους να περνούν το κατώφλι της και να ανεβαίνουν τα σκαλιά της. Πραγματικά μια ολόκληρη ζωή. Όλα σε άσπρο και μαύρο φόντο.

Τον Ιούλιο του 1958 πέντε στρατιωτικοί εκσκαφείς της μονάδας μηχανικού Γ’ ΜΟΜΕ διατέθηκαν κατόπιν εντολής του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας Γιώργου Θέμελη και σε σύντομο χρονικό διάστημα ολοκλήρωσαν την εκσκαφή του χώρου. Τα μηχανήματα χειρίστηκαν δύο βάρδιες στρατιωτών, οι οποίοι ανέσκαψαν το στίβο και μετέφεραν το χώμα περιμετρικά δημιουργώντας περιφερειακό στίβο 400μ. και φυσικές κερκίδες. Το πρώτο στάδιο των εργασιών ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 1959, ωστόσο οι εργασίες δεν σταμάτησαν, καθώς το γήπεδο ολοκληρωνόταν τμηματικά.

Τα εγκαίνια

Η 6η Σεπτεμβρίου του 1959 δεν ήταν μια συνηθισμένη μέρα. Ο κόσμος που ανηφόριζε προς την Τούμπα εκείνο το κυριακάτικο απόγευμα, πολύ πιθανόν να μην είχε συνειδητοποιήσει ότι γινόταν μάρτυρας σε μια κομβική στιγμή της ιστορίας του συλλόγου. Τη μέρα εκείνη γίνονταν τα επίσημα εγκαίνια του γηπέδου του ΠΑΟΚ.

Η είσοδος των επισήμων ξεκίνησε στις 5 το απόγευμα από τη νότια κεντρική πύλη με την μπάντα του Δήμου Θεσσαλονίκης να παιανίζει. Ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, λόγω εκτάκτου κολλήματος δεν κατέστη δυνατό να παρευρεθεί. Παρέστησαν ωστόσο ο Υπουργός Βιομηχανίας Ν. Μάρτης, ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Γ, Θέμελης.

Στις 5.30μ.μ. αεροπλάνο της Βάσεως Σέδες έριξε την μπάλα στο γήπεδο και ο υφυπουργός Θέμελης πραγματοποίησε το εναρκτήριο λάκτισμα του αγώνα απέναντι στην ΑΕΚ, ενώ στις 6.30μ.μ. ο Υπουργός Μάρτης έκανε τα αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής πλάκας που κόσμησε τη δυτική πλευρά των κερκίδων.

Είκοσι λεπτά μετά την έναρξη της φιλικής αναμέτρησης η Τούμπα ένιωσε τις πρώτες ζητωκραυγές από το πρώτο γκολ που πέτυχε με δυνατό σουτ ο Κώστας Κιουρτζής, και έδωσε την πρώτη νίκη στον ΠΑΟΚ με 1-0.

Στα τέλη του ‘59 δημιουργήθηκε γήπεδο μπάσκετ με τερέν επιστρωμένο με το ειδικό μείγμα φελλού και πίσσας στο χώρο του πετάλου, μια λύση που τουλάχιστον διευκόλυνε τις προπονήσεις των αθλητών. Σύντομα ωστόσο, από τον Απρίλιο του 1960, άρχισε να χρησιμοποιείται και για αγώνες του πρωταθλήματος μπάσκετ.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 η χωρητικότητα του γηπέδου έφτασε τις 30.000 θέσεις, ενώ μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, οι ενέργειες του Ευάγγελου Μυλωνά, του Γεωργίου Παντελάκη και του Βασίλη Σεργιαννίδη και η ολοκλήρωση των έργων για την επέκταση κατά μήκος των θυρών 7 και 8, έδωσε στο φίλαθλο κοινό της πόλης ένα γήπεδο 45.000 θέσεων.

Το 1978 με τον μεγάλο σεισμό στη Θεσσαλονίκη, η Τούμπα φιλοξένησε τους σεισμόπληκτους της περιοχής, ενώ τα προβλήματα που δημιούργησε η ισχυρή δόνηση έφεραν και συνέπειες στο γήπεδο. Στις 22 Μαρτίου 1980 ένα απόγευμα Σαββάτου, κατέρρευσε η θύρα 8 χωρίς θύματα αφού ευτυχώς η κερκίδα έπεσε στη διάρκεια μιας «νεκρής» μέρας, αν και σε προηγούμενα ντέρμπι είχε φιλοξενήσει χιλιάδες κόσμου, που είχε «παραβιάσει» το σχοινί, που απλά «έλεγε» ότι απαγορεύεται η προσέλευση…

Το ρεκόρ και το «παράσημο» του Μαραντόνα

Το απόλυτο ρεκόρ είναι 45.252 εισιτήρια (ΠΑΟΚ-ΑΕΚ 0-0, 19.12.1976) σε αγώνα ελληνικού πρωταθλήματος και 45.200 εισιτήρια (ΠΑΟΚ – Μπαρτσελόνα 1-0, 16.09.1975) σε ευρωπαϊκό αγώνα, ωστόσο υπάρχουν δεκάδες αγώνες εκείνη την εποχή που ο κόσμος κρεμόταν σαν τα τσαμπιά και έφτανε άνετα τις 50.000.

Στο χορτάρι της μάγεψαν παικταράδες. Κουϊρουκίδης, Λέανδρος, Παπαδάκης, Γιεντζής, Κούδας, Σαράφης, Παρίδης, Ιωσηφίδης, Ζαγοράκης, Γκαρσία, Βιεϊρίνια. Γενιές ολόκληρες. Πέρασαν το κατώφλι της μύθοι της μπάλας, ο Κρόιφ, ο Μαραντόνα, ο Ρουμενίγκε κι δεκάδες άλλοι, όλοι τους υποκλίθηκαν στο μεγαλείο της. Για τη δυναμική της έχουν γραφθεί πολλά, έχουν ειπωθεί διθύραμβοι, τις έχουν αποδοθεί «τίτλοι» και τιμές από αντιπάλους, η αξία της παραμένει διαχρονική, αλλά πρέπει να τη ζήσεις έστω μια φορά από κοντά, για να τη μάθεις καλά.

Κι όπως είχε παραδεχθεί ο τεράστιος Ντιέγκο Μαραντόνα: «Εχω παίξει πολλά παιχνίδια, αλλά δεν έχω ξαναδεί τέτοιο πράγμα...»!