Μυϊκοί τραυματισμοί: Η επιστημονική ματιά για την έξαρσή τους, τη σύνδεση με το καλεντάρι και την πρόληψη

Γυμναστική, προπόνηση, διατροφή, καλός ύπνος και... repeat. Η καθημερινότητα ενός επαγγελματία ποδοσφαιριστή μπορεί να θεωρείται απλή και επαναλαμβανόμενη, αλλά παραμένει κομβική για την επιτυχία και κυρίως την υγεία του. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο θα μπορούσε να προσυπογράψει τα παραπάνω ως το απόλυτο παράδειγμα φυσικής κατάστασης, ως ο 40αρης που βάζει κάτω δυο... 20αρηδες. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι διαφορετική για αρκετούς συναδέλφους του ακόμα και στο κορυφαίο επίπεδο.

Σοκαριστικοί τραυματισμοί όπως η διαβόητη ρήξη χιαστού αποτελούσαν ανέκαθεν το μεγάλο φόβητρο για κάθε ταλαντούχο παίκτη, όμως ο ένοχος πίσω από τα πιο συχνές ταλαιπωρίες της καθημερινότητάς τους είναι διαφορετικός! Το όνομά του; Μυϊκός τραυματισμός! Και η συχνότητά του; Σε κατακόρυφη αύξηση. Τα μυϊκά προβλήματα αποτελούν τον Νο.1 κίνδυνο και πιο συχνό τραυματισμό για κάθε επαγγελματία στο ποδόσφαιρο και τα νούμερα δείχνουν πως οι εμφανίσεις τους μόνο σε κλίμακα ύφεσης δεν κινούνται!

Ποιες είναι όμως οι αιτίες που κρύβονται από πίσω; Ευθύνεται το καλεντάρι, η κακή διατροφή, ο ίδιος ο παίκτης ή μήπως η απουσία πρόληψης των ομάδων; Το Gazzetta επικοινώνησε με τον φυσικοθεραπευτή και νευροεπιστήμονα, Γιώργο Κακαβά, επιστημονικό συνεργάτη της ΕΠΟ και ερευνητή στο «FIFA Injury Global Surveillance», ο οποίος έδωσε απαντήσεις που ενίοτε επιβεβαιώνουν και που άλλοτε... εκπλήσσουν.

Συνέντευξη στους: Ν. Κικίδη - Ι. Θεριό

Πείτε μας μερικά λόγια για το νέο σας βιβλίο «Μυϊκές θλάσεις στο ποδόσφαιρο». Τι πραγματεύεται; Απευθύνεται μόνο σε επαγγελματίες του χώρου ή και στο ευρύ κοινό;

«Το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα με μεγάλο ενδιαφέρον λόγω του μεγάλου αριθμού αθλητών που συμμετέχουν, από νέους μέχρι επαγγελματίες όλων των ηλικιών (περίπου 270 εκατομμύρια). Για 110.000 αθλητές είναι επάγγελμα και για περίπου 38 εκατομμύρια παίκτες είναι ένα ομαδικό παιχνίδι, που οργανώνεται σε πρωταθλήματα και διοργανώσεις, και για περίπου 226 εκατομμύρια άλλους είναι μια απολαυστική άσκηση για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της υγείας. Η απόδοση στο ποδόσφαιρο εξαρτάται από μια ποικιλία ατομικών, τεχνικών και τακτικών δεξιοτήτων και από την αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών παικτών εντός της ομάδας.

Οι παίκτες σε επιτυχημένες ομάδες και σε ελίτ επίπεδο παρουσιάζουν ανώτερες φυσικές ικανότητες, όπως συγκεκριμένες φυσιολογικές και νευρομυϊκές προσαρμογές. Το ποδόσφαιρο είναι ένα γρήγορο και υψηλής ενέργειας άθλημα που περιλαμβάνει πολλαπλές κινητικές ενέργειες, όπως: σπριντ, αλλαγή κατεύθυνσης, ειδικές δεξιότητες για την μπάλα, άλματα και επαφή παίκτη με παίκτη, γεγονός που το συσχετίζει με υψηλό κίνδυνο τραυματισμού, ειδικά όσον αφορά τις μυϊκές κακώσεις.

Είναι ο πιο συχνός τραυματισμός στο ποδόσφαιρο (και όχι μόνο), με το μεγαλύτερο ποσοστό υποτροπής (40%), και κάθε χρόνο οι θλάσεις αυξάνονται σε ποσοστό 8% στο ελίτ ποδόσφαιρο! Τραυματισμοί θλάσης συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και της προπόνησης, ειδικά λόγω του συνδυασμού υψηλής ταχύτητας και πλήρους επαφής. Το βιβλίο είναι ενημερωτικό και για προπονητές, γυμναστές, φυσιοθεραπευτές και το ευρύ κοινό (αθλούμενους και μη)».

Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν σε έναν μυϊκό τραυματισμό στο ποδόσφαιρο;

«Οι κυριότεροι είναι η ηλικία - μεγαλύτεροι σε ηλικία παίκτες έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση - και οι προηγούμενες θλάσεις που έχει υποστεί ο αθλητής. Επίσης, το ιατρικό ιστορικό, το προπονητικό φορτίο, η εκκεντρική δύναμη στους οπίσθιους μηριαίους και άλλα πολλά. Επίσης, σημασία έχει η κρίσιμη απόφαση για το πότε ένας παίκτης θα επιστρέψει μετά από θλάση και πρέπει να γίνεται χρήση των κλινικών οδηγιών για να μην υπάρξει υποτροπή (30% μεγαλύτερος χρόνος αποχής)».

Ένα έντονο σπριντ στην προπόνηση ή στον αγώνα, μια δυνατή μονομαχία ή ένα σώμα ευπαθές στους τραυματισμούς. Ποια είναι η πιο «επικίνδυνη» αιτία πίσω από ένα μυϊκό πρόβλημα;

«Οι περισσότεροι τραυματισμοί συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του σπριντ και χωρίς επαφή. Γι' αυτό οι επιστήμονες σήμερα ερευνούν το στυλ τρεξίματος και τη θέση της λεκάνης για να φτιάξουν προγράμματα πρόληψης».

Ποια είναι η γνώμη σας για το νέο καλεντάρι στην ελίτ του ποδοσφαίρου με αυξημένα ματς; Πόσο ρόλο παίζει πράγματι στην αύξηση των μυϊκών τραυματισμών;

«Έχουν γίνει υπερβολές στον βωμό των χορηγών. Παίζει πολύ μεγάλο ρόλο γιατί δεν είναι μόνο η κόπωση από τους αγώνες (η αποκατάσταση μετά από 90 λεπτά αγώνα είναι 72 ώρες τουλάχιστον), αλλά και τα χρονοβόρα ταξίδια σε διαφορετικές ζώνες που επηρεάζουν τον κιρκαδικό ρυθμό του αθλητή (βιολογικό ρολόι)».

• Η έρευνα του Gazzetta για το καλεντάρι και την αύξηση των παιχνιδιών

Με δεδομένο το όλο και πιο επίπονο πρόγραμμα, ποια είναι τα μέτρα που υιοθετούν οι περισσότερες ομάδες στο κορυφαίο επίπεδο για να μειώσουν τον κίνδυνο τραυματισμών;

«Όσο και να φαίνεται περίεργο, μια έρευνα από το UEFA INJURY STUDY έδειξε ότι ακόμη και ομάδες Champions League σε ποσοστό 69% δεν εφαρμόζουν προγράμματα πρόληψης!!!».

Υπάρχουν σχετικές έρευνες που να υποδεικνύουν την ιδανική χρονική απόσταση μεταξύ αγώνων ώστε να μειώνεται το ρίσκο μυϊκών θεμάτων;

«Ιδανικά οι 72 ώρες αποκατάστασης είναι το ιδανικό όριο, εκτός αν υπάρχει ένα χρονοβόρο ταξίδι ενδιάμεσα».

Τι συμβουλές θα δίνατε σε έναν νεαρό ποδοσφαιριστή στην Ελλάδα για να χτίσει με τον ιδανικό τρόπο το σώμα του;

«Να συμβουλεύεται καλούς και σωστά πληροφορημένους αθλητικούς επιστήμονες και αθλητιάτρους σχετικά με θέματα όπως η ενδυνάμωση, διατροφή, ύπνος, αποκατάσταση και πρόληψη τραυματισμών».

Πολλοί ποδοσφαιριστές ταλαιπωρούνται από προβλήματα στους οπίσθιους μηριαίους και μάλιστα και από αρκετές υποτροπές. Γιατί είναι τόσο συνηθισμένος και δύσκολα αντιμετωπίσιμος ο συγκεκριμένος τραυματισμός;

«Γιατί έχει πάνω από 169 παράγοντες κινδύνου σαν τραυματισμός, δεν μπορείς να τους ελέγξεις όλους. Παράγοντες που οφείλονται στον αθλητή (ηλικία, τρόπος ζωής, ποιότητα ύπνου κλπ.) αλλά και στο club (προπονητικό φορτίο, προκαταλήψεις προπονητή, κακό επιτελείο κλπ.)»

Ο Ντάνι Καρβαχάλ της Ρεάλ Μαδρίτης έχει δηλώσει πως μια ειδική διατροφή βασισμένη στις τροφές χωρίς γλουτένη και με έμφαση στα λαχανικά τον βοήθησε πολύ να αφήσει πίσω του τα απανωτά μυϊκά προβλήματα. Πώς συνδέεται η διατροφή με τους μυϊκούς τραυματισμούς;

«Δεν υπάρχει σύνδεση. Ίσως ο παίκτης, όπως και ο Μέσι, να έχει κάποια αλλεργική αντίδραση στη γλουτένη που δημιουργεί μια συστηματική φλεγμονή στο σώμα του και να τον κάνει επιρρεπή σε τραυματισμούς».

Πλέον πολλοί κορυφαίοι παίκτες είναι «εθισμένοι» στη φροντίδα του κορμιού τους. Τι οφείλουν να προσέχουν, προκειμένου να ελαχιστοποιούν τις πιθανότητες μυϊκών θλάσεων;

«Οι ελίτ παίκτες σε όλα τα σπορ έχουν δικό τους επιτελείο για αποκατάσταση και ενδυνάμωση, που πληρώνονται από τους ίδιους και επιμηκύνουν την αθλητική τους καριέρα χωρίς τραυματισμούς».

«Λέω στους ποδοσφαιριστές μου πως κατά τη διάρκεια της σεζόν το σεξ πρέπει να διαρκεί λίγο και να απαιτεί τη λιγότερη δυνατή ενέργεια από αυτούς, ώστε να μην καταπονείται το κορμί τους». Αυτές οι - προ ετών - συμβουλές του Αντόνιο Κόντε στους παίκτες του ως προς την πρόληψη των τραυματισμών ομολογουμένως είχαν τραβήξει τα βλέμματα. Χρειάζεται όντως οι ποδοσφαιριστές να αντιμετωπίζουν με συγκεκριμένο τρόπο τις ερωτικές τους δραστηριότητες προκειμένου να μειώσουν τον κίνδυνο μυϊκών προβλημάτων;

«Δεν υπάρχει σύνδεση. Νομίζω ότι αυτή η άποψη είναι από τη δεκαετία του 80. Γι' αυτό οι προπονητές πρέπει να ενημερώνονται για τις εξελίξεις, όπως κάνουμε στα διπλώματα UEFA της ΕΠΟ με τον κ. Μητροτάσιο και Τσάνα με το μάθημα αθλητιατρικής».

Δεν είναι λίγοι οι κορυφαίοι παίκτες που καταλήγουν στο ελληνικό πρωτάθλημα μετά από «λαμπερές», αλλά «χτυπημένες» από μυϊκούς τραυματισμούς, καριέρες. Πώς ένας σύλλογος μπορεί να είναι σίγουρος για το αν ένας τέτοιος ποδοσφαιριστής θα μείνει μακριά από νέα προβλήματα και πώς πρέπει να τον διαχειριστεί;

«Στις μεταγραφές χρειάζεται πολύ καλό screening για θέματα θλάσεων και ΠΧΣ (σ.σ ρήξεις προσθίων χιαστών συνδέσμων). Η τεχνολογία σήμερα βοηθά σε αυτό. Στην Premier League ζητάνε τα αποτελέσματα GPS (σ.σ γιλέκα συνήθως που καταγράφουν τις κινήσεις των παικτών, όπως χιλιόμετρα, ταχύτητα, σπριντ κτλ) του παίκτη πριν τις υπογραφές, π.χ., και κάνουν ειδικές εξετάσεις σε όλα τα συστήματα του παίκτη (μυοσκελετικό, νευρολογικό, καρδιολογικό κλπ.)».