VAR: H «πληγή», τα μαθήματα και η νέα βαθμολόγηση

Αρχικά να πάμε στα πιο... φρέσκα νέα. Στο περιθώριο του εκπαιδευτικού σεμιναρίου που έγινε πρόσφατα για διαιτητές - βοηθούς της Super League 1 η διαπίστωση που έγινε ήταν πως το VAR εξακολουθεί να μην χρησιμοποιείται σωστά στην Ελλάδα. Έγινε μάλιστα υπενθύμιση και εκ νέου ανάλυση του πρωτόκολλου και ειδικά των χρονικών σημείων ή των φάσεων που πρέπει να πηγαίνει ο διαιτητής στο VAR. Να τονιστεί πως ο Χέρμπερτ Χούμπελ σε ανακοίνωση - δήλωσή του είχε επισημάνει πως δεν γίνεται σωστή χρήση του VAR στην ελληνική Λίγκα. Επίσης - όπως διαρρέεται - έπεσε στο... τραπέζι από την πλευρά της ΚΕΔ / ΕΠΟ η ιδέα οι παρατηρητές να βαθμολογούν έστω πιλοτικά τους VARίστες, αρχής γενομένης από την τρέχουσα (18η) αγωνιστική της Super League. Μένει να φανεί εάν ένα τέτοιου είδους "μέτρο" συμβάλλει ώστε οι επιδόσεις στις αποφάσεις από το VAR βελτιωθούν ή όχι.

Για να πάμε όμως στα του VAR. Προς τα τέλη Αυγούστου, όταν είχε παρουσιαστεί - αναλυθεί το VAR στην Ελλάδα και η εφαρμογή του. Το VAR είναι ένας αξιωματούχος του αγώνα με ανεξάρτητη πρόσβαση στα videos, ο οποίος μπορεί να βοηθήσει τον διαιτητή μόνο σε περίπτωση «ξεκάθαρου και προφανούς λάθους» ή «σοβαρού χαμένου περιστατικού» σε σχέση με:

-Γκολ/Όχι γκολ

-Πέναλτι/Όχι πέναλτι (παίρνει την απόφασή του ο διαιτητής, του γίνεται αναφορά στο ακουστικό για πιθανή παράβαση ή λάθος και αν υπάρξει σύσταση να ξαναδεί το ριπλέι ο ίδιος, τότε εξαντλείται η εξουσία του VAR)

-Απευθείας κόκκινη κάρτα (όχι 2η κίτρινη)

Ο εκάστοτε διαιτητής οφείλει να δείξει στους ποδοσφαιριστές να περιμένουν αν υπάρχει κάτι που πρέπει να εξεταστεί ξανά και να μην επιτρέψει να ξεκινήσει το παιχνίδι πάλι γι' αυτό και τους δείχνει να περιμένουν κάθε φορά. Ο διαιτητής πάντα θα παίρνει μια απόφαση κι αν έχει κάνει λάθος π.χ. σε κίτρινη κάρτα, τιμωρώντας άλλον παίκτη, θα ενημερώνεται και θα διορθώνει. Βέβαια, θα μπορεί να το κάνει ΜΟΝΟ για την ομάδα που έκανε την παράβαση αν μπέρδεψε τους παίκτες... Η ερώτηση θα είναι «ήταν ξεκάθαρα λανθασμένη η απόφαση»;

Αν δεν υπάρξει ξεκάθαρο λάθος, τότε το παιχνίδι συνεχίζεται δίχως παρέμβαση του VAR. Για να δει το βίντεο ο ίδιος (on field review), θα αφορά υποκειμενικές αποφάσεις όπως πέναλτι, κόκκινη κάρτα για σοβαρά επικίνδυνο παιχνίδι, βίαιη διαγωγή κλπ., αν επηρεάζεται φάση με οφσάιντ και φυσικά για κρίσιμες στιγμές του ματς για αντικειμεινικές αποφάσεις. Αν χρειάζονται 3-4 ριπλέι για την φάση ή περισσότερες γωνίες λήψεις, τότε δεν είναι ξεκάθαρο και προφανές όπως αυτό για το οποίο θα ενεργεί το VAR, αφού δεν θα υπάρχει επανεξέταση για σφυρίγματα που θα βάζουν σε αμφιβολία και δεν θα είναι παντελώς προφανή.

Αν ρωτηθεί στο ακουστικό του ο διαιτητής για όσα είδε και εκτίμησε λάθος αλλά δεν ήταν ξεκάθαρο, τότε ο VAR θα λάβει υπόψιν του όσα θα του πει ο ρέφερι. Αν η περιγραφή συμβαδίζει κάπως με τις εικόνες που βλέπει το VAR, τότε δεν υπάρχει παρέμβαση. Αν όμως έχει διαφορές αυτό που είδε ο διαιτητής με αυτό που πραγματικά συνέβη, τότε υπάρχει η συμβουλή να τσεκαριστεί το βίντεο. Όσον αφορά τους βοηθούς, θα καθυστερούν να σηκώσουν τη σημαία σε δύσκολη φάση αν ο επιτιθέμενος είναι σε θέση να σκοράρει. Αν σηκωθεί η σημαία για δύσκολη φάση, τότε ο διαιτητής μπορεί να δηλώσει «περιμένετε» για να δει την εξέλιξη της φάσης. Αν όμως δεν σηκωθεί το σημαιάκι και η κατάληξη είναι γκολ, πέναλτι, στημένη φάση ή η επιτιθέμενη ομάδα διατηρεί την κατοχή της μπάλας με την επίθεση να έχει τελειώσει, τότε μπορεί να γίνει μετέπειτα η υπόδειξη.

Η έγκριση του IFAB ήρθε τον Μάρτιο του 2018, έπειτα από 972 ματς δοκιμαστικής περιόδου. Σε αυτά σημειώθηκε μόνο 1 review κάθε 3 παιχνίδια. Το 69,2% των αγώνων δεν είχαν review. Όποια λάθη έγιναν εκεί, δεν επηρέασαν την έκβασή του, ενώ, τα 247 από τα 972 ματς είχαν μονάχα 1 σημαντικό λάθος. Κατά μέσο όρο, η καθυστέρηση στο παιχνίδι ήταν στα 55 δευτερόλεπτα. Ως αποτέλεσμα, αυξήθηκε η ακρίβεια στις αποφάσεις των ρέφερι στο 99%.

Φέρνοντας παραδείγματα από το ιταλικό ποδόσφαιρο, χρειάστηκαν 1736 τσεκαρίσματα σε 346 ματς την 1η περίοδο εφαρμογής του VAR! Υπήρξαν 105 αναθεωρήσεις, εκ των οποίων μονάχα οι 8 είχαν αντίκτυπο στην έκβαση του παιχνιδιού, ενώ, σημειώθηκε και 8,8% μείωση των φάουλ από τους παίκτες, διαφοροποιώντας και τη συμπεριφορά τους! Οι κίτρινες κάρτες μειώθηκαν κατά 14,7% και οι κόκκινες κατά 6,4%, ενώ κατά 19,3% μειώθηκαν οι διαμαρτυρίες προς τους διαιτητές. Το... θέατρο για πέναλτι με πτώσεις εντός περιοχής, μειώθηκε σε ποσοστό 43%, ενώ αυξήθηκαν οι παραβάσεις και υποδείξεις για να στηθεί η μπάλα στην άσπρη βούλα, κατά 4,3%. Η αύξηση του πραγματικού χρόνου παιξίματος του ματς, ήταν 43 δευτερόλεπτα... Το πρωτόκολλο του VAR είναι ένα για όλες τις Ομοσπονδίες των χωρών και δεν αλλάζει ούτε μπορεί να δεχθεί παρέμβαση. Έτσι εξασφαλίζεται η διαφάνεια.

Από τον Απρίλιο έως τον Αύγουστο του 2019 - οπότε και παρουσιάστηκε και στα ελληνικά media το VAR - διενεργήθηκαν έξι 5ήμερα σεμινάρια του VAR με 200 εκπαιδευτικές ώρες, με μέσο όρο για κάθε διαιτητή ξεχωριστά στις 25 ώρες για την πιστοποίηση, υπό τον απόλυτο έλεγχο της IFAB για τον καθένα ξεχωριστά! Υπήρξαν 30 offline αγώνες κανονικής διάρκειας και 15 ώρες εκπαιδευτικών φάσεων με διάφορα... ακραία σενάρια στον αγωνιστικό χώρο. Το δοκιμαστικό στάδιο περιελάμβανε 38 live αγώνες κανονικής διάρκειας και τελευταία υπήρξαν 12 live αγώνες για την πιστοποίηση των σταδίων των ομάδων της Super League.