Ντιέγκο Μαραντόνα: Η μετωνυμία των πάντων!

«Είμαι ο Μαραντόνα,αυτός που πετυχαίνει γκολ, αυτός που κάνει λάθη. Μπορώ να τα δεχτώ όλα, έχω ώμους αρκετά μεγάλους για να πολεμήσω με όλους».

Ο Ντιέγκο υπήρξε ο σπουδαιότερος καλλιτέχνης. Και όπως πολλοί καλλιτέχνες, αυτή την μεγαλοσύνη, την εξαγόρασε περπατώντας πάνω σε μία πολύ λεπτή γραμμή πουν χωρίζει την δόξα από την κόλαση.
Δεν άντεξε.

Έπεσε από την πλευρά της κόλασης.

Το ντοκιμαντέρ «Diego Maradona» του Ασίφ Καπάντια η οποία επικεντρώνεται στην επταετία του Ντιέγκο στην Νάπολι, σε κάνει μάρτυρα αυτής της διπλής φύσης του, του Ντιέγκο αλλά και του Μαραντόνα.

Η επταετία του στη Νάπολι και τα όσα έλαβαν χώρα στον ιταλικό Νότο από το 1984 έως και το 1991 μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια από τις ιστορικές εποχές του ποδοσφαίρου. Αν η Αναγέννηση του 15ου αιώνα ως πολιτιστικό κίνημα άσκησε έντονη επίδραση στην πνευματική ζωή της Ευρώπης κατά την πρώιμη Σύγχρονη Εποχή, η περίοδος του Ντιέγκο Μαραντόνα στη Νάπολι και ο διχασμός που παραλίγο να προκληθεί μεταξύ Βορρά και Νότου είναι συνυφασμένη με την ιστορία όχι απλά μιας πόλης, αλλά μιας ολόκληρης χώρας,και συγκεκριμένα της νοτίου τμήματος της χώρας αυτής. Κοινή συνισταμένη και στις δύο περιόδους; Η Ιταλία.

Ο Τζίμι Μπερνς στην βιογραφία του «Το χέρι του Θεού», μας συστήνει από νωρίς με ένα περιστατικό από την παιδική του ηλικία για την διπλή φύση, για τις δύο προσωπικότητες του Ντιέγκο και την αέναη μάχη μεταξύ της ιδιοφυΐας και του σκοταδιού. Όταν ο Ντιέγκο ήταν μικρό παιδάκι χάθηκε μέσα στο σκοτάδι με αποτέλεσμα να πέσει μέσα στον οικογενειακό βόθρο βάζοντας τα κλάματα. Ο θείος του Τσιρίλο τον άκουσε και κατάφερε να τον σώσει λέγοντας του κάτι που στη συνέχεια θα σημάδευε για πάντα τον Pibe d' Oro. «Ντιεγκίτο, να έχεις το κεφάλι σου πάντα πάνω από τα σκατά», ήταν τα λόγια του Τσιρίλο όταν έβγαζε τον μικρό Ντιέγκο και ο ίδιος θείος ήταν αυτός που θα συμβάλει τα μέγιστα στο δεύτερο κρίσιμο περιστατικό που θα διαμορφώσει την παιδική ηλικία του Μαραντόνα όταν στα τρίτα γενέθλια του Ντιέγκο του έκανε για δώρο μια μπάλα ποδοσφαίρου.

Σε αυτά τα δύο γεγονότα μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα την διπλή φύση του Μαραντόνα. Ο άνθρωπος Ντιέγκο ο οποίος πάντα θα έβρισκε σανίδα σωτηρίας στην οικογένειά του κάθε φορά που θα είχε μπελάδες, αλλά και ο σούπερ σταρ Μαραντόνα ο οποίος θα γινόταν ο σπουδαιότερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών. Η μάχη αυτή των δύο προσωπικοτήτων ήταν ατέρμονη καθόλα την διάρκεια της πορείας του Αργεντινού σταρ και κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει πότε ξεκινούσε ο Ντιέγκο και πότε ο Μαραντόνα. Γι αυτό και στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής του ο Μαραντόνα θα στρεφόταν στα ναρκωτικά για να απαλύνει τον πόνο του Ντιέγκο και να επιστρέψει ξανά στην παντοδυναμία του Μαραντόνα.

Το 1984 η Νάπολι ταράζει τα λιμνάζοντα νερά του ποδοσφαιρικού κόσμου. Οι «παρτενοπέι» κερδίζουν την Γιουβέντους και φέρνουν στον ιταλικό Νότο τον 24χρονο Μαραντόνα δίνοντάς του την διέξοδο διαφυγής που έψαχνε από την Μπαρτσελόνα και την Βαρκελώνη.

«Maradona è del Napoli». Αυτές ήταν οι τέσσερις λέξεις με τις οποίος ο Κοράντο Φερλαΐνο ξυπνούσε ξανά τον Βεζούβιο και στις 5 Ιουλίου του 1984 θα ξεκινούσε το ταξίδι του Μαραντόνα που θα τον έκανε τον απόλυτο Βασιλιά του ποδοσφαίρου αλλά παράλληλα θα τον οδηγούσε στα μονοπάτια της αυτοκαταστροφής.70.000 Ναπολιτάνοι θα στοιβάζονταν μέσα στο San Paolo για να έχουν την πρώτη γνωριμία μαζί και να μπουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και να μπορούν να λένε πως ήταν παρόντες την ημέρα που ο Αργεντινός κήρυξε την ομορφότερη εποχή του Calcio.

Για να κατανοήσει κάποιος γιατί η Νάπολι ήταν ο ιδανικός προορισμός για το παιδί από τις φτωχογειτονιές του Μπουένος Αιρες, θα πρέπει να ανατρέξουμε πίσω στην ιστορία όχι μόνο της Νάπολι αλλά και όλης της Ιταλίας και συγκεκριμένα του νότιου τμήματος της χώρας ή όπως είναι γνωστό ως Mezzogiorno.

Mezzogiorno: Είναι μια περιφέρεια της Ιταλίας που σημαίνει γενικά το νότιο μισό του ιταλικού κράτους. Η νότια Ιταλία καλύπτει τόσο υπό ιστορικούς όσο και υπό πολιτιστικούς όρους τη γη που κάποτε ήταν υπό την κατοχή των πρώην βασιλείων της Νεάπολης και της Σικελίας και στη συνέχεια με την ένωσή τους δημιούργησαν το Βασίλειο των Δύο Σικελιών, κοινώς γνωστό ως οι Δύο Σικελίες που ήταν το μεγαλύτερο και πλουσιότερο από τα ιταλικά κράτη πριν την ιταλική ενοποίηση. Οι δύο αυτές περιοχές μαζί με το νησί της Σαρδηνίας (παρότι η Σαρδηνία έχει διαφορετική ιστορία σε σχέση με τις δύο Σικελίες)αποτελούν αυτό που ο Ιταλοί έχουν βαφτίσει ως Mezzogiorno.

Το 2020 η Ιταλία γιόρτασε τα 159α γενέθλιά της. Μια χώρα σφυρηλατημένη από χρόνιους πολέμους, επαναστάσεις και εξεγέρσεις, το Βασίλειο της Ιταλίας εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα. Ένα πολιτικό κίνημα γνωστό ως Risorgimento (Η αναβίωση) ενοποίησε τις πόλεις-κράτη της χερσονήσου,μια διαδικασία που ολοκληρώθηκε το 1871 με την Ρώμη να γίνεται η πρωτεύουσα του νεοσυσταθέντος ιταλικού έθνους. Ωστόσο, η αποκαλούμενη ενοποίηση της la bella Italia παραμένει περισσότερο ιστορικό γεγονός παρά μια ρεαλιστική πραγματικότητα. Κατά τους αιώνες που προηγήθηκαν του Risorgimento, η ξένη κυριαρχία και οι όποιες παρεμβάσεις της δημιούργησαν βαθιές ανισότητες στην χερσόνησο. Ακόμη και σήμερα, το διαρκές οικονομικό χάσμα ανάμεσα στον φτωχότερο Νότο και τον εκβιομηχανισμένο Βορρά, η πληθώρα διαφορετικών διαλέκτων και κυρίως η απουσία οργανικών δεσμών συνεχίζουν να επισκιάζουν την αίσθηση της italianità.

«Φτιάξαμε την Ιταλία,τώρα πρέπει να φτιάξουμε τους Ιταλούς»,δήλωνε ο Μάσιμο ντ' Αζέλιο ένας από τους πρωτοπόρους της ιταλικής ενοποίησης,αλλά μόνο μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την πτώση του φασισμού άρχισε να παίρνει μορφή το ιταλικό έθνος. Οι κομμουνιστές ήταν η μεγάλη δύναμη στον Βορρά αλλά το νεοσύστατο κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών κάτω από τις οδηγίες του ηγέτη τους Αλτσίντε ντε Γκάσπερι κι έχοντας την στήριξη τόσο του Βατικανό όσο και των ΗΠΑ κατάφερε να μειώσει την επιρροή τους. Οι εκλογές του 1948 θα έβλεπαν τους Αμερικανούς να παρεμβαίνουν στην ιταλική πολιτική με τον πιο απροκάλυπτο τρόπο. Υποσχέθηκαν 176 εκατ. δολάρια για άμεση βοήθεια και ανοικοδόμηση της χώρας μέσω του σχεδίου Μάρσαλ κι ενσωμάτωση της Τεργέστης με βασική προϋπόθεση να μην πάρουν ψήφο οι κομμουνιστές. Με το σύνθημα: «Όλοι οι έξυπνοι άνθρωποι θα ψηφίσουν Ντε Γκάσπερι γιατί πήρε από την Αμερική το αλεύρι για τα μακαρόνια σας, καθώς και την σάλτσα για να τα συνοδεύσει», αλλά και υπόσχεση για αγροτική μεταρρύθμιση στο Νότο ο Ντε Γκάσπερι κέρδισε με αυτοδυναμία τις εκλογές του 1952. Οι αγροτικές μεταρρυθμίσεις όμως άργησαν να γίνουν ενώ οι ισχυροί γαιοκτήμονες του Νότου σε συνεργασία με την μαφία επέτρεψαν μόνο σε όσους ήταν μέλη των Χριστιανοδημοκρατών να αποκτήσουν γη.

Οι συνεχείς επενδύσεις στον Βορρά της χώρας είδαν τις ισχυρές βιομηχανικές πόλεις να μεγαλώνουν και να ευημερούν, την ώρα που οι συμπολίτες στο Νότο βλέποντας τις δυσκολίες ακόμα και για τα βασικά να στρέφονται στο οργανωμένο έγκλημα. Κι ενώ ο Βορράς αναπτυσσόταν με γοργούς ρυθμούς, στο Νότο η απογοήτευση και η φτώχεια κυριαρχούσε. Απόρροια της κατάστασης αυτής ήταν να επικρατήσει η εσωστρέφεια και σχεδόν όλοι οι άνθρωποι του Νότου-και της Νάπολη -να δεθούν ακόμα περισσότερο με τις οικογένειές τους και να δημιουργήσουν τις δικές τους κλειστές κοινότητες, βλέποντας τον Βορρά με τεράστια δυσπιστία.

Η ιδέα της οικογένειας υπήρξε βασικός άξονας του ιταλικού τρόπου ζωής, αλλά η εκβιομηχάνιση του Βορρά σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα εκπαίδευσης και απασχόλησης έφεραν μια χαλάρωση στον θεσμό της οικογένειας.Στον φτωχό Νότο όμως συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Ο οικογενειακός δεσμός γινόταν όλο και πιο δυνατός, αυτό που λένε οι Ιταλοί mammismo (η σχέση αγάπης μεταξύ ενός άνδρα και της μητέρας του). Και ο δεσμός αυτός είναι ένας λόγος που μπορούμε να καταλάβουμε πιο εύκολα την σχέση της Νάπολι με τον Μαραντόνα. Η μαμά Νάπολι και ο αγαπημένος υιός Ντιέγκο.

Την εποχή που ο Μαραντόνα έγραφε ιστορία στο Σαν Πάολο, η Ιταλία βρισκόταν σε οικονομική άνθηση. Στην χώρα υπήρξε έντονη εσωτερική μετανάστευση προς τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα του Βορρά και συγκεκριμένα το Μιλάνο και το Τορίνο συνετέλεσε στην πληθυσμιακή υπερσυγκέντρωση των δύο αυτών πόλεων προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερο μίσος για τους δύο αυτούς πόλους. Η ανισότητα Βορρά-Νότου μεταφέρθηκε και στο ποδοσφαιρικό κομμάτι. Με εξαίρεση την σπουδαία Κάλιαρι του 1970, καμία άλλη ομάδα από το Νότο δεν είχε καταφέρει να αναδειχθεί πρωταθλήτρια. Ετσι, όταν ο Μαραντόνα κατέβαζε το βαρύτιμο τρόπαιο στο Σαν Πάολο το 1987,όταν τα έβαζε με την Γιουβέντους των Ανιέλι και την Μίλαν του Μπερλουσκόνι, είχε καταφέρει κάτι που λίγοι μπορούσαν να πετύχουν. Να γίνει ο εκφραστής των ονείρων μιας πόλης, ο... Θεός τους και να λατρεύεται με όρους ειδωλολατρικούς που πολλοί θα χαρακτήριζαν ακόμα και βλάσφημους. Μαζί με την λατρεία όμως ήρθε και η καταστροφή.

Στη Νάπολη γνωρίζει την Camorra και ουσιαστικά μια σχέση αλληλοεξάρτησης ξεκινάει. Ο Ντιέγκο για την κοκαΐνη και η Camorra για να εκμεταλλευτεί το όνομα του Μαραντόνα. Ολοι γνώριζαν αλλά και κανένας δεν έλεγε κάτι. Ακόμα και όταν είδαν το φως της δημοσιότητας οι φωτογραφίες με την διαβόητη οικογένεια Τζουλιάνο. Εκτός από λατρεία ο Ντιέγκο προκάλεσε και φθόνο αλλά κι εχθρούς οι οποίοι τον περίμεναν στην γωνία. Και η αφορμή δόθηκε στο Μουντιάλ του 1990 στην Ιταλία. Λίγο πριν την διοργάνωση ο Μαραντόνα φέρνει και το δεύτερο Scudetto στη Νάπολη, αλλά η αντίστροφη μέτρηση για τον Pibe d' Oro είχε αρχίσει.

Η τύχη τα φέρνει έτσι και στον ημιτελικό του Σαν Πάολο η Ιταλία αντιμετωπίζει την Αργεντινή. Ο Μαραντόνα βγαίνει λίγο πριν τον ημιτελικό και κάνει την δήλωση που για πολλούς αποτέλεσε και την αρχή του τέλους του στην χώρα. «Για 364 σας συμπεριφέρονται σαν σκ@τ@ και τώρα θέλουν να τους υποστηρίξετε», απευθυνόμενος στους αγαπημένους του Ναπολιτάνους. Μια δήλωση που φέρνει μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα όσους πήγαν εκείνη την ημέρα στο Σαν Πάολο. Να φωνάξουν υπέρ της εθνικής ομάδας της χώρας τους η οποία όμως είναι το σύμβολο της όποιας καταπίεσης από τον Βορρά ή στήριξη στον Θεό τους, αυτόν που τα έβαλε με το απόλυτο κακό και βγήκε νικητής; Και το δίλημμα αυτό έφερε και το ανάλογο κλίμα στις εξέδρες και η «Σκουάντρα Ατζούρα» μόνο στο σπίτι της δεν αισθάνθηκε. Η πρόκριση στα πέναλτι της Αργεντινής ήταν η ταφόπλακα για τον Μαραντόνα. Ο Ντιέγκο ήταν πλέον persona non grata και στον τελικό του Ολίμπικο όλο το γήπεδο αποδοκιμάζει τον εθνικό ύμνο της Αργεντινής, ενώ και η νίκη της Γερμανίας και κυρίως με τον τρόπο που ήρθε (με πέναλτι που δεν υπήρξε ποτέ) πανηγυρίζεται έντονα σε όλη την χώρα.

Η αγάπη για τον Μαραντόνα είχε τελειώσει. Η οικογένεια Τζιουλιάνο αποσύρει την προστασία στον Αργεντινό με τις φήμες να κάνουν λόγο για τεράστια χασούρα της Μαφίας η οποία είχε ποντάρει πολλά λεφτά στην κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου από την Ιταλία.Κόντρα στην Μπάρι στις 17 Μαρτίου του 1991 έρχεται η σταύρωση. Ανακοινώνεται πως ο Μαραντόνα βρέθηκε θετικός σε χρήση κοκαΐνης. Η ποινή των 14 μηνών μακριά από τα γήπεδο είναι το τελευταίο που απασχολεί. Το ένα σκάνδαλο πίσω από το άλλο ξεσπά κι έχει πρωταγωνιστή τον Ντιέγκο. Ναρκωτικά, όργια, μεθύσια ακόμα και νόθο παιδί στέλνουν τον Μαραντόνα στα τάρταρα.

Κι ενώ η Νάπολη και η Ιταλία προσπαθεί να ξεπεράσει το σοκ από τα σκάνδαλα του Μαραντόνα,λίγους μήνες αργότερα το 1992 σκάει το μεγαλύτερο σκάνδαλο που έχει ξεσπάσει στην γειτονική χώρα. Είναι το σκάνδαλοtangentopoli ή όπως έγινε γνωστό η επιχείρηση«Καθαρά Χέρια» και αφορούσε δεκάδες υποθέσεις διαφθοράς -αρχικά στο Μιλάνο και στη συνέχεια σε όλη την Ιταλία- με πρωταγωνιστές πολιτικούς κι επιχειρηματίες, και την πτώση και διάλυση του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και του ηγέτη του Μπενίτο Κράξι. Ενα σκάνδαλο που άγγιζε και το Μουντιάλ του 90 και τις μίζες για την ανακατασκευή των γηπέδων της διοργάνωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και το 2011 οι ιταλικές κυβερνήσεις συμπεριελάμβαναν στον προϋπολογισμό την αποπληρωμή των τόκων από εκείνο το τουρνουά.

Εν έτει 2020 η κατάσταση στην Ιταλία ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει. Το ιταλικό πνεύμα, ο χαρακτήρας, η ουσία η αλλιώς η Ιταλικότητα μόνο ξεκάθαρη δεν είναι. Από τις ακραίες θέσεις της Λέγκας του Βορρά ότι ο ιταλικός Νότος ανήκει περισσότερο στην Αφρική και την διακυβέρνηση της χώρας από τον ακροδεξιό φασίστα, Ματέο Σαλβίνι, οι ανισότητες του Νότου με τον Βορρά παραμένουν. Και μπορεί στη Νάπολη και σε όλη την Mezzogiorno να ψάχνουν τον επόμενο Μαραντόνα για να τους βγάλει ξανά στην επιφάνεια, ο άνθρωπος Ντιέγκο θα συνεχίσει να ακροβατεί σε ένα τεντωμένο σκοινί με τον σούπερ σταρ Μαραντόνα.

Κι εμείς δεν θα σταματήσουμε ποτέ να αποτίουμε φόρο τιμής στον Ντιέγκο Μαραντόνα, μετωνυμία της νεότητας και της ορμής, της ανόδου και της πτώσης, της μελαγχολίας και της οργής, της φθοράς και της αφθαρσίας. Το γκολ του αιώνα και το «χέρι του θεού»,που συντρόφευαν τα παιδικά μας χρόνια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

• Μαραντόνα: Παγκόσμιο σοκ, έφυγε ο «Θεός της μπάλας»!
• Μαραντόνα: Ήθελε να γραφτεί στον τάφο του «Ευχαριστώ την μπάλα» (vid)
• Μαραντόνα: Ο Θεός πήρε δίπλα του τον άσωτο γιο του (pics & vids)
• Μαραντόνα: Ο... μαύρος Νοέμβρης - πώς κατέληξε στον θάνατο
• Ντιέγκο, ο αρτίστας και ο κλέφτης, ο πιο ανθρώπινος των Θεών
• Μαραντόνα: Τα 10 καλύτερα γκολ του Θεού (vid)
• Μαραντόνα: Το «αντίο» του ποδοσφαιρικού πλανήτη (pics)
• Μαραντόνα: Ολόκληρη η ταινία του Κουστουρίτσα για τον Ντιέγκο (vid)
• Όταν ο Μαραντόνα μίλησε για τα λάθη, αλλά και για την μπάλα που... δεν αφήνει λεκέδες (vid)