Πως το Nessun Dorma έγινε ο ύμνος του Μουντιάλ του 90' (pics & vid)

• Η άρια από το Turandot
• Η απόφαση-τομή του BBC
• Παβαρότι και Μουντιάλ

Ο Ντιέγκο Μαραντόνα από την πρώτη δεκαετία της ζωής του μέχρι και την τελευταία ημέρα που πάτησε το πόδι του στη Γη αποτέλεσε μια προσωπικότητα που έδινε -επιτέλους -πρώτη ύλη για ιστορίες που θα άξιζε να διηγηθείς. Είτε με τον ίδιο βασικό πρωταγωνιστή είτε έμμεσα αποτελώντας μέρος μιας σπουδαίας στιγμής ή περιστατικού που έγραφε ιστορία. Μια τέτοια ιστορία είναι και το Μουντιάλ του 1990 όπου ο ίδιος είχε τον κεντρικό ρόλο τόσο μέσα στον αγωνιστικό χώρο με την Αργεντινή όσο κι εκτός με τον κόσμο της Νάπολι στον ημιτελικό με την Ιταλία. Εκείνη η διοργάνωση για όλους τους 35αρηδες-40αρηδες ήταν το πρώτο μεγάλο τουρνουά που συνειδητοποίησαν τι συναισθήματα μπορούσε να προκαλέσει ένα Παγκόσμιο Κύπελλο σε όλες τις κοινωνικές εκφάνσεις της ζωής.

Η άρια από το Turandot

Μία από τις αναμνήσεις εκείνου του καλοκαιριού είναι και το Nessun Dorma, η περίφημη άρια για τενόρο από την όπερα Τουραντό (Turandot) του Τζιάκομο Πουτσίνι που έγινε ο ύμνος του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Ιταλίας. Και αυτό γιατί το το BBC αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει ως soundtrack για το τηλεοπτικό σήμα που θα σηματοδοτούσε την έναρξη στις ζωντανές μεταδόσεις των αγώνων του παγκοσμίου πρωταθλήματος ποδοσφαίρου. Μάλιστα, σε σύντομο χρονικό διάστημα, τον Ιούνιο του 1990, έφτασε τη 2η θέση στην κατάταξη των best-selling singles στην Μεγάλη Βρετανία. Βγαλμένο από ένα σκηνικό που θύμιζε περισσότερο Αναγεννησιακή τέχνη, το Nessun Dorma «έντυνε» εντυπωσιακά το 18 καρατίων χρυσό τρόπαιο του Σίλβιο Γκαζανίγκα με τους ποδοσφαιρικούς αγώνες αποτελώντας το σήμα κατατεθέν του BBC σε αυτή την διοργάνωση.

Η άρια αυτή τραγουδιέται από τον χαρακτήρα Calaf στην αρχή της τρίτης πράξης. Βαθιά μέσα στη νύχτα του Πεκίνου, σε απόλυτη μοναξιά, ο «Άγνωστος Πρίγκιπας» περιμένει την ημέρα που τελικά θα κατακτήσει την αγάπη της Turandot, της πριγκίπισσας του πάγου. Η Turandot φοβισμένη από την κακή τύχη μιας προκατόχου της, φοβάται να παντρευτεί και να αφήσει την εξουσία του κράτους και της ψυχής της στον σύζυγό της. Για αυτόν τον λόγο θέτει τρία ερωτήματα - γρίφους στους μελλοντικούς επίδοξους συζύγους της. Όποιος απαντήσει και λύσει τα τρία ερωτήματα - γρίφους θα γίνει σύζυγός της, όποιος όμως αποτύχει θα θανατωθεί. Με αυτόν τον τρόπο η Turandot, φοβούμενη τον γάμο, αποτρέπει κάθε επίδοξο εραστή.

Ο Calaf ερωτευμένος δέχεται να λάβει μέρος σε αυτό το επικίνδυνο παιχνίδι γνωρίζοντας πως αν δεν απαντήσει σωστά τότε τότε θα αποκεφαλιστεί. Μάλιστα, ο Calaf πέρασε με επιτυχία αυτές τις δοκιμασίες αλλά η πριγκίπισσα Turandot δεν τηρεί την συμφωνία και αρνείται να τον παντρευτεί. Απτόητος ο Calaf-του οποίου την ταυτότητα δεν γνωρίζει η Turandot- δίνει στην πριγκίπισσα τελεσίγραφο. Να ανακαλύψει το όνομά του μέχρι την ανατολή και στη συνέχεια να τον εκτελέσει διαφορετικά θα πρέπει να τον παντρευτεί. Σίγουρος για την επιτυχία του σκοπού του, λέει σε όλους πως κανείς δεν θα κοιμηθεί εκείνο το βράδυ "Nessun dorma-κανείς δεν θα κοιμηθεί". Καθώς η τελική πράξη ανοίγει στους κήπους του φεγγαρόφωτου παλατιού, ξεκινάει η άρια που του λέει ότι δεν θα γλιτώσει, με τον ίδιο σίγουρο ότι θα βγει νικητής "Dilegua, o notte! Tramontate, stelle! Tramontate, stelle! All’alba vincerò! Vincerò! Vincerò!- Εξαφανίστε, μια νύχτα! Σετ, αστέρια! Την αυγή θα νικήσω, θα νικήσω, θα νικήσω”.

Ο Τζιάκομο Πουτσίνι πέθανε στις Βρυξέλλες στις 24 Νοεμβρίου 1924 από καρκίνο στον λάρυγγα αφήνοντας την Turandot ημιτελές στο σημείο της ιστορίας όπου ο Calaf έχει πάρει στα χέρια του σκληρή πριγκίπισσα στα χέρια του και την φιλά. Στο τέλος λέει το όνομά του αφήνοντας την μοίρα του στα χέρια της με την Turandot να φωνάζει δυνατά ότι έμαθε επιτέλους το όνομα του άγνωστου κατακτητή της και το όνομα αυτού είναι ...έρωτας. Τις δύο τελευταίες σκηνές της όπερας συμπλήρωσε ο συνθέτης Φράνκο Αλφάνο βασιζόμενος σε προσχέδιά του. Δύο χρόνια μετά τον θάνατό του η όπερα ανέβηκε στην Σκάλα του Μιλάνου με μαέστρο τον φίλο του Αρτούρο Τοσκανίνι. Ο Τοσκανίνι αποφάσισε να διακόψει την παράσταση στο σημείο όπου είχε δουλευτεί από τον Πουτσίνι. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, διέκοψε το έργο, γύρισε στο κοινό και είπε "Σε αυτό το σημείο τελειώνει το έργο αφού πεθαίνει ο συνθέτης. Δυστυχώς, ο θάνατος υπερβαίνει την τέχνη".

Η απόφαση-τομή του BBC

Η απόφαση του BBC να χρησιμοποιήσει την ηχογράφηση του Nessun Dorma από τον Λουτσιάνο Παβαρότι ως το μουσικό θέμα για το τηλεοπτικό σποτ του Μουντιάλ το 1972 περιείχε μεγάλη δόση ρίσκου. Και αυτό γιατί τα μουσικά θέματα τόσο του BBC στις προηγούμενες διοργανώσεις δεν είχαν κάνει καμία αίσθηση και μάλλον ως αποτυχημένες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν.

Ακόμα και ο βασιλιάς των μιούζικαλ, ο βαρόνος Άντριου Λόιντ Γουέμπερ, είχε αποτύχει να ετοιμάσει ένα θέμα αντάξιο της διοργάνωσης. Στον Γουέμπερ είχε ανατεθεί το μουσικό θέμα για τα Μουντιάλ του 1978 στην Αργεντινή και του 1982 στην Ισπανία, αλλά κανένα από τα δύο δεν είχε επιτυχία, με το Argentine Melody να θυμίζει περισσότερο ένα λάτιν-βαλς τραγούδι που θα το άκουγες σε κάποιο ασανσέρ ξενοδοχείου της Λατινικής Αμερικής, ενώ το Jellicle Ball το οποίο μάλιστα ηχογραφήθηκε από την Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα και έχει συνδεθεί με το θρυλικό μιούζικαλ Cats δεν είχε καμία σχέση με ποδόσφαιρο.

Μπαίνοντας στην δεκαετία του 90, το Μουντιάλ της Ιταλίας ήταν η πρώτη μεγάλη διοργάνωση η οποία θα μπορούσε να αλλάξει τα τηλεοπτικά δεδομένα. Και μια πρωτοπόρα και καινοτόμος απόφαση θα μπορούσε να δώσει στο BBC την ώθηση που χρειαζόταν για τους αγώνες ποδοσφαίρου. Και η απόφαση που λήφθηκε από το αθλητικό τμήμα του BBC προκάλεσε την αίσθηση που κανείς δεν περίμενε. Ο Φίλιπ Μπέρνι, ο οποίος πλέον είναι επικεφαλής του αθλητικού τμήματος πίστευε ότι το δραματικό φινάλε του Nessun Dorma, με τη λέξη «Vincerò!» ξεδιπλώνεται υπέροχα σε μια χορωδία που αποτελείται από μια φράση οκτώ μέτρων που βασίζεται σε μια μελωδία σε ρε μείζονα, με μεγάλες αναπνοές, το οποίο θα μπορούσε να συνδυαστεί ιδανικά με τον μυθικό πλέον πανηγυρισμό του Μάρκο Ταρντέλι στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1982.

Την ιδέα του Μπέρνι υποστήριξε ο άμεσα ανώτερός του, Μπρίαν Μπέργουικ, ενώ θετικός ήταν και ο παρουσιαστής του Μουντιάλ, ο Ντέσμοντ Λιναμ. Το πρόβλημα τώρα ήταν να πειστεί και η δισκογραφική εταιρία του Παβαρότι να επιτρέψει να χρησιμοποιηθεί η άρια, αφού η εταιρία θεωρούσε ότι δεν μπορούσε να συνδυαστεί η ελιτίστικη κουλτούρα της κλασικής μουσικής με το ποδόσφαιρο που τόσο δυνατή σχέση είχε με τα λαϊκά κοινωνικά στρώματα. Τελικά δόθηκε το πράσινο φως σε μια απόφαση που ουδείς περίμενε ότι θα είχε τέτοια επιτυχία. Το Nessun Dorma έγινε άμεσα επιτυχία φτάνοντας στο Νο2 των pop chart της Μεγάλης Βρετανίας, ενώ και ο ίδιος ο Παβαρότι είδε το στάτους του από σπουδαίος τενόρος, να μετατρέπεται σε θρύλο της μουσικής μπαίνοντας στα πλέον στα σπίτια όλων.

Παβαρότι και Μουντιάλ

Έτσι, στις 7 Ιουλίου του 1990 - την παραμονή του τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου μεταξύ της Δυτικής Γερμανίας και της Αργεντινής - στις Θέρμες του Καρακάλλας της Ρώμης, πραγματοποιήθηκε η πρώτη συναυλία των Τριών Τενόρων όταν οι τρεις διασημότεροι τενόροι της εποχής, ο Ιταλός Λουτσι​άνο Παβαρότι και οι Ισπανοί Πλάθιντο Ντομίνγκο και Χοσέ Καρέρας εμφανίστηκαν και τραγούδησαν μαζί. Πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν ζωντανά από τις τηλεοράσεις τους την συναυλία η οποία ηχογραφήθηκε και με περισσότερα από 11 εκατομμύρια αντίτυπα έγινε ο κορυφαίος σε πωλήσεις δίσκος κλασικής μουσικής όλων των εποχών, κερδίζοντας παράλληλα ένα βραβείο Grammy το 1991.

Η ερμηνεία του Nessun Dorma από τους τρεις σπουδαίους τενόρους εδραιωνόταν για πάντα όχι μόνο στο Νησί, αλλά σε όλη την υφήλιο ανακηρύσσοντας την υπέροχη άρια του Τζιάκομο Πουτσίνι ως τον ύμνο του Μουντιάλ του 90', ανοίγοντας νέες πόρτες για το πως η κλασική μουσική θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό στοιχείο του ποδοσφαίρου, παρά την μεγάλη αντίθεση μεταξύ τους και να αποτελέσει για εκείνη την γενιά ένα από τα τραγούδια που θα μείνουν για πάντα χαραγμένο στις μνήμες τους.