Κανείς σαν ε-Σένα

«Κανείς δεν θα μπει ανάμεσα σε εμένα και το Θεό» έχει πει -σε ελεύθερη μετάφραση- ο μεγάλος Αϊρτόν Σένα, φράση χαραγμένη στο μυαλό των θαυμαστών του και στην επιγραφή πάνω από την τελευταία του κατοικία. Αν θέλαμε να δώσουμε μια απάντηση σ' αυτή την τόσο απόλυτη θέση, θα μπορούσαμε να πούμε «κανείς δεν μπορεί να μπει ανάμεσα σ' ε-Σένα και σ' όλους εμάς».

Τετάρτη βράδυ και ρίχνει... καρέκλες. Παρόλα αυτά, οι πολυθρόνες στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου είναι πλημμυρισμένες από κόσμο, όπως και οι δρόμοι της Αθήνας, ειδικά γύρω από τη Βουλή.

Μια επιπλέον «απόδειξη» πόσο σπουδαίος ήταν ο Βραζιλιάνος. Τόσο, που ώρες-ώρες σε έκανε να πιστεύεις αυτό που είπε μετά από μια μεγάλη του νίκη, ότι οραματίστηκε το Θεό, ότι μίλησε μαζί του. Μιλούσε συνέχεια για τη “σχέση” του με την ύψιστη δύναμη. Σε τέτοιο σημείο που ο ορκισμένος εχθρός του, Αλέν Προστ, στην κορύφωση της κόντρας τους, απαξίωσε διακριτικά.

Η σχέση του Βραζιλιάνου με τον Γάλλο ήταν εκείνη που κυριάρχησε στο ντοκιμαντέρ που μας προσέφερε το Γαλλικό Ινστιτούτο με το Βρετανικό Συμβούλιο. Δικαίως. Σκεφτείτε μια κόντρα Πελέ-Μαραντόνα στο ποδόσφαιρο, Τζόρνταν-Μάτζικ στο μπάσκετ, McLaren-Ferrari στις πίστες, τον τόπο του εγκλήματος...

Η αρχή έγινε από την ανάδειξη του φυσικού ταλέντου του Σένα στα καρτ και στη συνέχεια περάσαμε στην Ευρώπη και στη μεταγραφή του στην Toleman, το 1984. Μια μικρή ομάδα που μόνο ένας πιλότος σαν αυτόν μπορούσε να ανεβάσει στο βάθρο. Οι εικόνες από την κάμερα μέσα στο αυτοκίνητο, μιλάνε μόνες τους. Η οδήγηση είναι “αντρική”, οι ταχύτητες αλλάζουν χειροκίνητα και ο οδηγός δεν εκτελεί όπως τώρα, είναι εκείνος που δίνει τις εντολές.

Η πρόταση από μια ομάδα σαν τη Λότους έμοιαζε με στημένο παιχνίδι. Η βρετανική ομάδα μπορούσε να του δώσει νίκες κι εκείνος τις πήρε. Αρχισε να ξεδιπλώνει το ταλέντο του σε ρυθμούς... Formula 1. Με το δεξί πόδι κολλημένο στο πάτωμα, τη συγκέντρωσή του πριν την εκκίνηση να θυμίζει ομαδικό προσκύνημα στη Μέκκα και τις ικανότητές του να ξεπερνούν ακόμη κι αυτές τις δυνατότητες του μονοθεσίου που του ετοίμαζαν οι μηχανικοί του.

Τα στιγμιότυπα, φυσικά, εναλλάσσονται. Από τις πίστες και τις αγωνίες, στις προσωπικές στιγμές με την οικογένεια και από εκεί πίσω στην προετοιμασία του αγώνα, αλλά και στη Βραζιλία που λάτρευε και λατρευόταν όλο και πιο πολύ, Κυριακή με την Κυριακή. Ο Σένα άρχισε να αποκτά φήμη και αίγλη... σελεσάο, Εθνικής Βραζιλίας του '70. Γινόταν διέξοδος από τη φτώχεια και τα βάσανα του λαού και κυρίως των παιδιών που τόσο αγαπούσε. Είναι γνωστό, αλλά θα το ξαναπούμε. Το ίδρυμα «Αϊρτόν Σένα» βοήθησε περισσότερα από 12 εκατομμύρια μη προνομιούχα παιδιά της Βραζιλίας να πάνε στο σχολείο, να πάρουν τα βασικά για τη μετέπειτα πορεία τους.

Οι επιτυχίες δεν θα σταματήσουν στα σιρκουί, θα επεκταθούν και στις αιθέριες υπάρξεις. Δεν θα τη "δει" ποτέ Δον Ζουάν, διότι είναι βαθιά θρησκευόμενος κι αυτό θα παίξει το ρόλο του στις σχέσεις που θα αναπτύξει με τις συντρόφους του. Το “βλέμμα” του και το μυαλό του δεν μπορούσε να προσπεράσει τη μεγάλη του αγάπη, τους αγώνες ταχύτητας. Ηξερε και ένιωθε ότι ήταν φτιαγμένος γι' αυτή τη δουλειά. Οντας παιδί πλούσιας οικογένειας, θα μπορούσε να γίνει ο Νο 1 πλέι μπόι της Βραζιλίας και να... καρναβαλίζεται.

Οχι, εκείνος ήθελε απλά να είναι γρήγορος και να γίνεται πιο γρήγορος από τον εαυτό του. Οι εμφανίσεις με τη Λότους θα φέρουν το μεγάλο έρωτα. ΜcLaren και Αλέν Προστ. Ερωτας με τα όλα του. Από το βαθύ κόκκινο στην απόσχιση και το αντίο του Γάλλου από τη βρετανική ομάδα.

Αρχικά όλα ήταν ειδυλλιακά. Ο Προστ, όμως, βαθιά μέσα του έτρεμε. Ηταν πανέξυπνος ο κύριος καθηγητής και όπως υπολόγιζε ακόμη και την τελευταία σταγόνα από τη βενζίνη στο ρεζερβουάρ του, έτσι υπολόγισε και την εξέλιξη της σχέσης του με τον τιμ μέιτ του. Ο οποίος αποδείχθηκε όχι συμπαίκτης, αλλά ο μεγαλύτερος αντίπαλος, όπως δηλαδή συμβαίνει σε μια ομάδα F1 που... σέβεται τον εαυτό της.

Ο Σένα αρχίζει να δείχνει την υπεροχή του και ειδικά στο βρεγμένο “χορεύει”. Παρόλα αυτά, δεν παίρνει τον τίτλο από μια αμφιλεγόμενη απόφαση, που ο ίδιος δεν μπορεί να ξεπεράσει. Θεωρεί ότι του γίνεται πόλεμος και πως να του φύγουν τα ζιζάνια από τη στιγμή που το κουμάντο στο άθλημα το κάνει ένας Γάλλος, πολύ καλός φίλος του εχθρού Προστ, ο Μπαλέστρ.

Τηλεσχολιαστές από όλα τα μεγάλα δίκτυα του πλανήτη που ασχολούνται με το δεύτερο δημοφιλέστερο άθλημα επί γης, θυμούνται και διηγούνται. Το ίδιο και ο δαιμόνιος Ρον Ντένις, ο ιθύνων νους της ομάδας, που τότε ακόμη είχε λίγα... μαλλιά.

Το σκηνικό έχει μεταφερθεί στην Ιαπωνία που ευτύχησε να ζήσει μαγικές στιγμές με τους δύο μεγάλους αντιπάλους να κάνουν τα πάντα για να υπονομεύσει ο ένας τον άλλο, με όσο πιο μαεστρικό και καμουφλαρισμένο τρόπο γίνεται. Τη μία χρονιά παίρνει την κούπα ο Προστ, την άλλη ο Σένα, έπειτα από εκείνα τα επικά και ιστορικά “τροχαία” που είχαν μεταξύ τους.

Από τον τζάκι Στιούαρτ “κατηγορήθηκε” σε ένα τετ α τετ πρωταθλητών ότι έχει πιο πολλά ατυχήματα με αντιπάλους από όλους τους άλλους μαζί. «Ησουν οδηγός και ξέρεις» θα του πει. «Τρέχεις μόνο για να είσαι πρώτος, τίποτα άλλο» θα συνεχίσει εκνευρισμένος ο Αϊρτόν.

Τα βέλη που εκτοξεύουν πια, Σένα και Προστ, έχουν εξελιχθεί σε προσωπική μονομαχία μέσα και έξω από τις πίστες, με το μετέπειτα αφεντικό του αθλήματος, Μπέρνι Εκλεστοουν, να κάνει παιχνίδι με τα media και να την εκμεταλλεύεται στο έπακρο.

Οι δύο αντίπαλοι είναι “σφηνωμένοι” στην αντιπαράθεση, όπως το κορμί τους στο ασφυκτικό κέλυφος του αγωνιστικού αυτοκινήτου. Ο Σένα προσπαθεί να ηρεμεί λίγες μέρες το καλοκαίρι στην ύπαιθρο και στις παραλίες της Βραζιλίας με το ταχύπλοο και τον ανιψιό του παραδίπλα. Οι κάμερες μεταφέρονται στο σπίτι της οικογένειας, στην έπαυλη, και δείχνουν έναν ανέμελο Σένα με σορτσάκι και γυμνό από τη μέση και πάνω, ο οποίος όμως «συλλαμβάνεται» σε διάφορες στιγμές να έχει ανεβάσει στροφές στο μυαλό και να σκέφτεται τον επόμενο αγώνα που «είναι κάτι καινούριο, σα να έρχεται μια νέα ζωή» όπως είπε κάποια φορά στη σύντομη ζωή του και αναφέρεται στο βιβλίο “Ayrton Senna, adeus”.

Στο ντοκιμαντέρ-ταινία «έρχεται» το αντίο του Προστ για τη Ferrari και μετά για την ηλεκτρονική Williams, με την οποία θα είναι ασυναγώνιστος. Και όχι μόνο αυτό, αλλά θα βάλει όρο να μην προσληφθεί επί των ημερών του ο Βραζιλιάνος. Ειρωνεία; Ο Γάλλος δεν ήθελε τον Σένα στο αυτοκίνητο που θα γίνει ένα χρόνο μετά το φέρετρο του Βραζιλιάνου.

Είναι 1994 και ο Σένα έχει κάνει τη μεγάλη μεταγραφή. Φεύγει από τη McLaren που δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την ομάδα του Φρανκ Γουίλιαμς και ενσωματώνεται σε ένα κόκπιτ που ποτέ δεν θα τιθασεύσει. Κάτι οι τεχνολογικές αλλαγές της τελευταίας στιγμής και η επαναφορά των τεχνικών προδιαγραφών στη... γη, ώστε να μη χαθούν οι “φτωχές” ομάδες, κάτι η αδυναμία των μηχανικών του να αξιοποιήσουν την εξωπραγματική αίσθηση που διαθέτει, αναφορικά με τη συμπεριφορά του αυτοκινήτου, θα τον αφήσουν πίσω.

Η χρονιά δεν θα ξεκινήσει καλά, ώσπου φτάνει το τριήμερο της Πρωτομαγιάς. Η Williams ποντάρει πολλά στο γκραν πρι της Ιμολα και η κάμερα πάει στον Σένα ο οποίος δηλώνει «η χρονιά τώρα ξεκινάει για εμάς, από εδώ». Που να ξέρει ότι λίγες ώρες μετά εκεί έξω, δεν θα έκανε επανεκκίνηση, αλλά θα τελείωνε η ζωή του.

Ο φακός της παρακάμερας τον ακολουθεί παντού. Ολοι αγωνιούν για το τι θα κάνει ο ίδιος και η ομάδα του. Εκείνος για πρώτη φορά, δεν χαμογελά. Είναι βυθισμένος στις σκέψεις του. Λες και το 'νιωθε ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι κάτι θα συμβεί. Στην ασυνήθιστα “αρνητική” εικόνα που εκπέμπει, προστίθεται το θανατηφόρο ατύχημα συναδέλφου του στα δοκιμαστικά. Δακρύζει και δεν αντέχει, πάει κοντά να δει τι έχει γίνει.

Η κάμερα τον πιάνει σκυμμένο και λυπημένο, σχεδόν απογοητευμένο. Σα να θέλει να περάσει στην ιστορία γρήγορα αυτό το αγωνιστικό τριήμερο. Στα επίσημα δοκιμαστικά όλα πηγαίνουν καλά και παίρνει την πολ ποζίσιον. Πίσω του ο Σουμάχερ. Ο Σένα φεύγει καλά, ο Γερμανός τον ακολουθεί και τα στιγμιότυπα έρχονται “απευθείας” από το αμάξι του Βραζιλιάνου.

Η κάμερα έχει τοποθετηθεί πάνω από το κεφάλι του και οι διπλανοί και παραδιπλανοί στην αίθουσα που παρακολουθούμε την ταινία, αρχίζουν και σφίγγονται. Ξέρουν τι θα επακολουθήσει και οι γυναίκες βάζουν το χέρι μπροστά στο στόμα.

Η κάμερα “φεύγει” από το μονοθέσιο και παίρνει θέση μπροστά του, λες και έχει διαβάσει το σενάριο. Στημένη στην Ταμπουρέλο, την καταραμένη στροφή, αποτυπώνει το τραγικότερο δυστύχημα στην ιστορία του αθλήματος.

Η Williams δεν στρίβει ποτέ, πέφτει στον τοίχο με αμέτρητα χιλιόμετρα και στη σκοτεινή αίθουσα ακούγεται η εκκωφαντική σιωπή από το σοκ. Τελικά ο θάνατος δεν σε πονάει λιγότερο, ακόμα κι αν τον περιμένεις. Ισα-ίσα, είναι πιο μαρτυρικός.

Τα πλάνα από το ελικόπτερο με το -περικυκλωμένο από τους διασώστες- άψυχο σώμα του Σένα και το κεφάλι του να έχει γείρει αριστερά, εγκλωβίζουν τον εγκέφαλο και αιχμαλωτίζουν τη μνήμη. Θυμηθείτε πόσα χρόνια έχουν περάσει. Τίποτα δεν άλλαξε στις αντιδράσεις του κοινού που χαμηλόφωνα και ψιθυριστά άρχιζε σιγά-σιγά να σχολιάζει τη στιγμή.

Το ελικόπτερο άφηνε μέτρα κάτω του την πίστα, αλλά οι γιατροί δεν μπόρεσαν να φρενάρουν τα γκάζια του θανάτου. Το αεροπλάνο που προσγειώθηκε στη Βραζιλία, μετέφερε στο χώρο αποσκευών το εθνικό πένθος που είδαμε στα επόμενα πλάνα.

Πλάνα που βούρκωναν τα μάτια. Ο Σένα έκανε δηλώσεις και “καπάκι” μεταφερόταν το σκεπασμένο από τη βραζιλιάνικη σημαία φέρετρό του. Ο Προστ μιλούσε γι' αυτόν, έτρεχε δίπλα του στην πίστα και αμέσως μετά τον “είχε” στους ώμους του. Η μάνα του τον ευχαριστούσε που υπήρξε τόσο καλός γιος και αστραπιαία κατέρρεε μπροστά του από τον πόνο. Ο πατέρας του τον αγκάλιαζε μέσα στο πάντοκ για τις επιδόσεις του και την “ίδια στιγμή” υποβασταζόμενος κοιτούσε χαμένος τη ζωή του να φεύγει. Η πολυαγαπημένη του αδελφή, τα ίδια, όπως και η σύντροφός του. Από την αγκαλιά που τον κρατούσε πάνω στη μηχανή όταν την πήγαινε βόλτα, τώρα άπλωνε το χέρι για να χαϊδέψει το μαύρο κουτί.

Οι τίτλοι τέλους έπεσαν, τα φώτα άναψαν και δεν άκουγες πολλά-πολλά. Εβλεπες κάτι αντιφατικό, τη θλίψη να συνοδεύεται από θαυμασμό, αλλά και από απορία γιατί να είναι αυτό το τέλος. Επειδή τον ήθελε ο Θεός, όσο κι εκείνος; Επειδή τα καλύτερα διαρκούν λίγο; Ή μήπως επειδή έπρεπε να μας αφήσει άναυδους ακόμη και με το αντίο του, όπως τότε που κέρδισε αγώνα με κολλημένο το κιβώτιο στην έκτη ταχύτητα;

Στο ερώτημα αν υπάρχει Θεός, για όλους εμάς -ας μην... ντρεπόμαστε- δόθηκε απάντηση. Στο ερώτημα “γιατί έφυγε έτσι;” δεν θα δοθεί ποτέ. Ενα ίχνος εξήγησης θα μπορούσε να είναι αυτό που επιθυμούσε ο ίδιος: «γρήγορα»...