Ο βούρδουλας δεν θα -έπρεπε να- κάνει πιο ασφαλείς τους δρόμους

• Καταστολή: Το παλιό εργαλείο που δεν αποδίδει
• Τα πραγματικά κίνητρα
• Πώς πραγματικά βελτιώνεται η οδική ασφάλεια
• Ένα μέλλον με έμφαση στην πρόληψη

Η ανακοίνωση της κυβέρνησης για την τοποθέτηση 1.000 καμερών στους δρόμους με σκοπό την επιτήρηση των παραβάσεων του ΚΟΚ φέρνει ξανά στο προσκήνιο το ερώτημα: Τι πραγματικά χρειάζεται για να μειωθούν τα τροχαία ατυχήματα και να βελτιωθεί η οδική συμπεριφορά;

Σε μια πρώτη ανάγνωση, οι κάμερες μπορεί να φαίνονται σαν ένα εργαλείο που θα αυξήσει την πειθαρχία των οδηγών. Ωστόσο, όταν εξετάσουμε το ζήτημα πιο βαθιά, διαπιστώνουμε ότι τα κατασταλτικά μέτρα αυτού του είδους δεν επιφέρουν διαρκή αποτελέσματα. Αντίθετα, δείχνουν περισσότερο μια επιθυμία για αύξηση των εσόδων παρά για ουσιαστική βελτίωση της οδικής ασφάλειας - και η προσπάθεια του υπουργού να μας καθησυχάσει για το αντίθετο δεν είναι ιδιαίτερα πειστική.

Καταστολή: Το παλιό εργαλείο που δεν αποδίδει

Η τοποθέτηση καμερών δεν είναι κάτι νέο. Σε πολλές χώρες έχει εφαρμοστεί εδώ και δεκαετίες. Η εμπειρία δείχνει ότι, χωρίς τη συνοδεία ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, η αποτελεσματικότητα τέτοιων μέτρων είναι περιορισμένη.

Προσωρινή συμμόρφωση: Οι κάμερες μπορεί να επιβάλουν μια βραχυπρόθεσμη αλλαγή στη συμπεριφορά, αλλά αυτή συχνά δεν διαρκεί. Ο οδηγός συμμορφώνεται μόνο στις περιοχές που γνωρίζει ότι υπάρχουν κάμερες, ενώ συνεχίζει να παραβιάζει τους κανόνες αλλού.

Οικονομική ανισότητα: Τα πρόστιμα πλήττουν δυσανάλογα τους οικονομικά ασθενέστερους. Ένας οδηγός με υψηλά εισοδήματα μπορεί να πληρώνει τις κλήσεις χωρίς δεύτερη σκέψη, ενώ για άλλους τα πρόστιμα μπορεί να είναι δυσβάσταχτα.

Τα πραγματικά κίνητρα

Η εφαρμογή τέτοιων μέτρων συχνά συνοδεύεται από δηλώσεις για το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τη «ζωή και την ασφάλεια των πολιτών». Ωστόσο, δύσκολα μπορούμε να παραβλέψουμε το οικονομικό κίνητρο.

Έσοδα από πρόστιμα: Η επιβολή προστίμων είναι ένας εύκολος τρόπος για να γεμίσουν τα ταμεία του κράτους. Αν πραγματικά προτεραιότητα ήταν η ασφάλεια, γιατί δεν βλέπουμε ανάλογες επενδύσεις στην εκπαίδευση ή στις υποδομές;

Απουσία συνολικής στρατηγικής: Αν η οδική ασφάλεια ήταν πράγματι προτεραιότητα, θα βλέπαμε μια ολιστική προσέγγιση που να περιλαμβάνει παιδεία, βελτίωση των δρόμων και προαγωγή της βιώσιμης κινητικότητας.

Πώς πραγματικά βελτιώνεται η οδική ασφάλεια

Η εμπειρία και η έρευνα δείχνουν ότι τα κατασταλτικά μέτρα είναι μόνο ένα μικρό μέρος της λύσης. Αυτό που χρειάζεται είναι μια συνολική στρατηγική με προσανατολισμό στην πρόληψη:

Εκπαίδευση οδηγών

• Εισαγωγή μαθημάτων οδικής ασφάλειας στα σχολεία, ώστε οι νέες γενιές να αποκτούν από νωρίς τη σωστή νοοτροπία.
• Υποχρεωτική εκπαίδευση για οδηγούς που παραβιάζουν επανειλημμένα τον ΚΟΚ.

Υποδομές

• Βελτίωση της κατάστασης των δρόμων με ασφαλείς διαβάσεις πεζών, διαγραμμίσεις και καλό φωτισμό.
• Δημιουργία ειδικών υποδομών για ευάλωτους χρήστες, όπως ποδηλάτες και πεζοί.

Ενίσχυση της αστυνόμευσης με ανθρώπινο πρόσωπο

• Η φυσική παρουσία της τροχαίας είναι πιο αποτελεσματική από τις κάμερες. Οι οδηγοί σέβονται περισσότερο την ανθρώπινη αρχή και υπάρχει ευελιξία στην εκτίμηση των περιστάσεων.

Προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας

• Ενίσχυση των δημόσιων συγκοινωνιών, ώστε να μειωθεί η χρήση Ι.Χ.
• Υποστήριξη της ποδηλασίας και του περπατήματος μέσω σχετικών υποδομών.

Ένα μέλλον με έμφαση στην πρόληψη

Η οδική ασφάλεια δεν μπορεί να στηρίζεται αποκλειστικά σε πρόστιμα και κατασταλτικά μέτρα. Απαιτεί επένδυση στις υποδομές, στην εκπαίδευση και σε μια συνολική αλλαγή νοοτροπίας.

Οι κάμερες μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης, αλλά μόνο αν ενταχθούν σε ένα μεγαλύτερο πλαίσιο δράσης. Διαφορετικά, κινδυνεύουν να μείνουν ένα ακόμα μέτρο που εξυπηρετεί περισσότερο την αύξηση των εσόδων παρά την ασφάλεια των πολιτών.

Αν θέλουμε πραγματικά να μειώσουμε τα ατυχήματα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα με σοβαρότητα, επενδύοντας στο μέλλον αντί να επιδιώκουμε απλώς το εύκολο κέρδος.

Φωτογραφίες: EUROKINISSI