Έχει περάσει καιρός και έχουμε διανύσει πολύ δρόμο από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 και την έναρξη της απαγόρευσης στις γυναίκες να παρακολουθούν ποδόσφαιρο στα γήπεδα, για να επιτραπεί η πρόσβαση στο γυναικείο μισό ενός πληθυσμού που αγαπά το ποδόσφαιρο να πάρει τη θέση του στην κερκίδα.
Υπάρχουν ακόμη πολλά να γίνουν, αλλά τον Δεκέμβριο, 3.000 γυναίκες έκαναν επιτέλους βήματα στις ανώτερες βαθμίδες του σπηλαιώδους «Σταδίου Azadi», για να παρακολουθήσουν το ντέρμπι της Τεχεράνης μεταξύ των γιγάντων Περσέπολις και Εστεγκλάλ.
«Το γενικό συναίσθημα είναι: επιτέλους! Αυτό θα έπρεπε να είχε συμβεί εδώ και πολύ καιρό», λέει στον Guardian η Tara Sepehri Far της Human Rights Watch. «Σε συνδυασμό με την πίεση της FIFA κατέστησε πολύ πιο δύσκολο για τις αρχές να δικαιολογήσουν αυτή την αυθαίρετη και μεροληπτική απαγόρευση», προσθέτει.
Το Open Stadiums, ένα κίνημα γυναικών του Ιράν που επιδιώκει να τερματίσει τις διακρίσεις, χαιρέτισε την κίνηση. «Το άνοιγμα των γηπέδων στο Ιράν είναι αποτέλεσμα δύο δεκαετιών συνεχούς εκστρατείας εναντίον του καθεστώτος και των θρησκευτικών κληρικών που είναι κατά των δικαιωμάτων των γυναικών», λέει η Σάρα (δεν είναι το πραγματικό της όνομα) του Open Stadiums. «Έρχεται μετά από πολλές σωματικές παρενοχλήσεις και τον θάνατο μιας γυναίκας φαν».
Η Σαχάρ Κονταγιάρι, δηλαδή το «Μπλε Κορίτσι», με τα χρώματα της ομάδας της Εστεγκλάλ, πέθανε τον Σεπτέμβριο του 2019 έχοντας 90% εγκαύματα. Αυτοπυρπολήθηκε έξω από δικαστήριο της Τεχεράνης όταν έμαθε ότι αντιμετώπιζε έξι μήνες φυλάκιση. Το έγκλημά της; Έξι μήνες νωρίτερα, είχε πάει στο Azadi για να παρακολουθήσει την ομάδα της να παίζει.
Όμως η μεταμφίεσή της, που είχε σκοπό να την κάνει να μοιάζει με άντρα, δεν λειτούργησε και συνελήφθη. Ακολούθησε μια εντυπωσιακή έκρηξη υποστήριξης με παίκτες και συλλόγους να μιλούν ανοιχτά και οπαδούς -άνδρες- να τραγουδούν το όνομά της!
Τον Δεκέμβριο του 2023, άνδρες και γυναίκες τραγουδούσαν μαζί στο Azadi. «Αυτή τη φορά βλέπουμε ότι σε ορισμένα γήπεδα υπάρχει γυναικείο τμήμα που σημαίνει ότι η παρουσία τους είναι εγγυημένη», είπε η Σάρα. Υπάρχει μια άλλη εξέλιξη. «Αυτή τη φορά, πωλούν επίσης πολλά εισιτήρια διαδικτυακά».
Στις σπάνιες περιπτώσεις στο παρελθόν, όταν επιτρεπόταν στις γυναίκες να συμμετέχουν σε αγώνες εθνικής ομάδας, φαινόταν ότι ήταν επιλεγμένες υποστηρικτές του καθεστώτος, αλλά αν κάποιος μπορεί να αγοράσει εισιτήρια μέσω Διαδικτύου, τότε ο καθένας μπορεί να πάει στο γήπεδο. «Αυτό το κομμάτι είναι πολύ σημαντικό γιατί οι πραγματικές γυναίκες οπαδοί μπορούν να μπουν σε γήπεδα, αντί για γυναίκες που βρίσκονται κοντά στην Κυβέρνηση».
Πρέπει να γίνουν περισσότερα και το Open Stadiums δεν πρόκειται να δηλώσει ότι η αποστολή ολοκληρώθηκε ακόμη!
«Η ιρανική ομοσπονδία και το IRGC [Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης] αποφασίζουν πόσες γυναίκες μπορούν να εισέλθουν, δεν υπάρχει συγκεκριμένη λογική πίσω από αυτό», λέει η Σάρα.
Υπήρχε περιοδική πίεση από τη FIFA στο παρελθόν, η οποία δεν είχε πάντα αποτέλεσμα – το 2022 για παράδειγμα οι γυναίκες ψεκάστηκαν με πιπέρι καθώς προσπαθούσαν να παρακολουθήσουν την εθνική ομάδα των ανδρών – αλλά η Σάρα θα ήθελε να δει το παγκόσμιο κυβερνητικό σώμα να χρησιμοποιεί την ανάγκη της ομοσπονδίας (λόγω διεθνών κυρώσεων) ως μοχλό πίεσης για την επίτευξη ταχύτερης και ευρύτερης αλλαγής.
Το ίδιο θα έκανε και η Sepehri Far, σημειώνοντας ότι υπήρξαν αναφορές σε ορισμένες περιοχές της χώρας, όπως στην πόλη Fuladshahr τον Νοέμβριο, για «μπλοκάρισμα» των γυναικών. «Η FIFA θα πρέπει να συνεχίσει να πιέζει για να διασφαλίσει ότι θα εφαρμοστεί σε όλη τη χώρα σε όλους τους αγώνες και ότι οι ποσοστώσεις δεν χρησιμοποιούνται για τον περιορισμό της συμμετοχής των γυναικών».
Εκτός από την ποσότητα – ίση πρόσβαση στα εισιτήρια για τις γυναίκες – οι συμμετέχοντες στην εκστρατεία θέλουν επίσης περισσότερη ποιότητα. Αν κάποιος παρακολουθήσει στην εγχώρια τηλεόραση, είναι δύσκολο να δει τις γυναίκες οπαδούς καθώς είναι κρυμμένες σε γωνίες μακριά από τις κάμερες. «Ενώ ο κόσμος πιστεύει ότι θα έπρεπε να είχε συμβεί πριν από λίγο, τώρα είναι ενοχλημένος, ειδικά στο στάδιο Azadi», λέει η Σάρα. «Οι γυναίκες είναι πολύ μακριά, συνήθως στη δεύτερη κατηγορία και πολύ μακριά από το γήπεδο, και είναι επίσης υπό τον αυστηρό έλεγχο της "αστυνομίας ηθικής"».
Η Σαουδική Αραβία επέτρεψε την είσοδο γυναικών φιλάθλων το 2018 και τώρα υπάρχουν εκτεταμένα οικογενειακά τμήματα στα περισσότερα γήπεδα. «Η άρση της απαγόρευσης από τη Σαουδική Αραβία, έκανε [το Ιράν] ακόμη πιο ακραίο σε αυτό το θέμα», λέει ο Sepehri Far.
Αξιωματούχοι στην Τεχεράνη αρνούνται ότι η θέση τους άλλαξε λόγω της απόφασης του Ριάντ που άφησε στην ουσία το Ιράν ως τη μοναδική χώρα στην οποία απαγορεύεται στις γυναίκες να παρακολουθήσουν τον αγώνα.
Τα οικογενειακά τμήματα θα ήταν ευπρόσδεκτα στη χώρα, πράγμα που σημαίνει ότι οι οικογένειες δεν θα χρειαστεί να κατευθυνθούν προς διαφορετικές κατευθύνσεις μόλις φτάσουν στο Azadi χωρητικότητας 78.000 ατόμων, για παράδειγμα. «Το στάδιο είναι πραγματικά μεγάλο και η δυτική και η ανατολική είσοδος απέχουν χιλιόμετρα η μία από την άλλη, και αυτό δημιουργεί πολλές ταλαιπωρίες για τις οικογένειες που πρέπει να χωριστούν για να μπουν στο στάδιο», λέει η Σάρα «Θα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον οικογενειακά τμήματα για να μην χωρίζονται οι άνθρωποι».
Η Σάρα θέλει επίσης τα διεθνή μέσα ενημέρωσης να συνεχίσουν να δίνουν προσοχή στα δεινά των γυναικών του Ιράν. Η κατάστασή τους βρέθηκε στο επίκεντρο για λίγο το 2022 με τις πανεθνικές διαδηλώσεις που ηγήθηκαν γυναίκες μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί από την αστυνομία, αφού συνελήφθη επειδή φέρεται ότι φορούσε με λάθος τρόπο το χιτζάμπ της.
«Οι φυλακίσεις και οι εκτελέσεις συνεχίζονται καθώς δεν είναι πλέον στις ειδήσεις. Στο καθεστώς αρέσει πολύ να παίζει με τους τίτλους των ειδήσεων και να δημιουργεί μια ωραία εικόνα ειδικά μετά την εξέγερση των γυναικών». Οι γυναίκες στα γήπεδα είναι ένα βήμα μπροστά αλλά ο αγώνας συνεχίζεται. «Πολεμάμε καθημερινά την αντιανθρώπινη και αντιγυναικεία συμπεριφορά αυτού του καθεστώτος», λέει η Σάρα. «Τίποτα δεν έχει αλλάξει πραγματικά».
Πήγη: Guardian