Χριστίνα «Medusa» Λιναρδάτου στο GWomen: Μητέρα και παγκόσμια πρωταθλήτρια

Να πιάσουμε τη ζωή σου από την αρχή. Πώς θυμάσαι τα παιδιά σου χρόνια;

«Γεννήθηκα στο Σαντιάγκο της Δομινικανής Δημοκρατίας. Ήρθα στην Ελλάδα στα 10 μου. Ο πατέρας μου έχει καταγωγή από το Μεσολόγγι, ήταν ναυτικός, ταξίδευε συνέχεια κι η μητέρα μου είναι από τον Άγιο Δομίνικο. Ετσι γνωρίστηκαν».

Πώς ήταν η παιδική σου ηλικία εκεί;

«Δεν θυμάμαι πολλά πράγματα. Θυμάμαι ότι ήμουν συνέχεια έξω, σαν παιδί είχα πολλά ξαδέρφια και πολλούς συγγενείς. Είχαμε ελευθερία, ήταν όπως είναι εδώ στα χωριά και όταν ήρθαμε στην Αθήνα ήταν σαφώς διαφορετικά. Ήμουν μέσα στο σπίτι, χωρίς τα ξαδέρφια μου, ενώ δεν έχω και αδέρφια».

Η γειτονιά στην οποία έμενες πώς ήταν;

«Ήταν μια φτωχή γειτονιά. Είχε, γενικά, πολλές μονοκατοικίες και τα παιδιά έπαιζαν συνέχεια έξω. Επρεπε όμως να μαζευόμαστε νωρίς γιατί ως χώρα έχει και υψηλή εγκληματικότητα. Πήγαινα συνέχεια στη γιαγιά μου στο χωριό. Πολύ ωραία, πολύ παρθένα περιοχή. Υπήρχε μεγάλη απόσταση από το ένα σπίτι μέχρι το άλλο. Εκεί, υπήρχαν και φυτείες καφέ. Ετρεχα εκεί, παίζαμε μέσα στις φυτείες. Μαγειρεύαμε εκεί. Ενώναμε πέτρες, ανάβαμε φωτιά και βάζαμε ένα τσίγκινο σκεύος στο οποίο φτιάχναμε σάλτσα ντομάτας. Κάναμε πολλά πράγματα».

Μέχρι να έρθεις στην Ελλάδα, στην ηλικία των 10, τι σχέση είχες με τον αθλητισμό;

«Δεν είχα. Εκεί παίζαμε συνέχεια έξω. Αθλητισμό ξεκίνησα όταν ήρθα στην Ελλάδα. Στην Αθήνα, ήμουν κλεισμένη στο διαμέρισμα, ενώ είχα μάθει να είμαι συνέχεια έξω. Ετσι, οι γονείς μου με έβαλαν στον αθλητισμό για να έχω κάτι να ασχολούμαι. Ξεκίνησα με ζωγραφική και μετά με τον αθλητισμό».

Ελληνικά μιλούσες πριν;

«Όχι, στον Άγιο Δομίνικο μιλάνε ισπανικά μόνο».

Άρα πέρα από μια διαφορετική καθημερινότητα, έπρεπε να προσαρμοστείς και σε μια νέα γλώσσα.

«Στους πρώτους μήνες ήταν πολύ δύσκολα. Όμως, μετά μου άρεσε πάρα πολύ που με πήγε η μητέρα μου να μάθω ζωγραφική. Μετά ήρθαν τα διάφορα αθλήματα με τα οποία ασχολήθηκα. Άλλαζα αρκετά μέχρι να βρω αυτό που μου άρεσε. Οι γονείς μου ήθελαν πάντα να κάνω κάτι. Εγώ βαριόμουν, άλλαζα ασχολία. Μετά χαιρόμουν πάλι μ' αυτό που ξεκινούσα και μετά βαριόμουν και μετά πάλι άλλαζα».

Ήταν κάποιο απ' αυτά ομαδικό άθλημα;

«Εχω κάνει βόλεϊ, ποδόσφαιρο, γυμναστήριο... kickboxing».

Σ' άρεσε κάποιο απ' αυτά;

«Όλα μ' άρεσαν, αλλά οι πολεμικές τέχνες είναι το αδύναμο σημείο μου».

Κάτι έχουμε καταλάβει (γέλια). Στο σχολείο υπήρχαν δυσκολίες ή πήγαινες σε δίγλωσσο σχολείο;

«Όχι, δεν πήγαινα σε δίγλωσσο. Στην Πάτρα ήμουν τότε, εκεί ξεκίνησα σχολείο. Εκεί δούλευε ο πατέρας μου. Στην αρχή, μείναμε για λίγο στην Αθήνα, δεν πήγα σχολείο κατευθείαν. Για να πάω σχολείο, οι γονείς μου μού έκαναν φροντιστήρια στο σπίτι ώστε να μάθω τη γλώσσα. Ετσι, από το Σεπτέμβριο εντάχθηκα σε κανονική τάξη μαζί με τ' άλλα τα παιδιά. Δεν έχασα χρονιά, αλλά είχα μια πολύ καλή δασκάλα που με βοηθούσε πάρα πολύ με τα μαθήματα. Με άλλαζε και τάξεις για να παρακολουθώ πιο πολύ ιστορία... Διότι τα μαθηματικά για παράδειγμα είναι ίδια παντού».

Δεν είναι κι εύκολη η γλώσσα.

«Να σας πω την αλήθεια, τα παιδάκια τα μαθαίνουν όλα πολύ εύκολα. Δεν μου πήρε πολύ χρόνο, σιγά σιγά άρχισα να μαθαίνω όμως. Σ΄αυτό με βοήθησαν κι οι γονείς μου, οι οποίοι μου μιλούσαν μόνο ελληνικά και δεν με άφηναν ούτε στην τηλεόραση να βλέπω στα ισπανικά. Τίποτα».

Εχεις πει σε μια άλλη συνέντευξή σου ότι έχεις υποστεί bullying λόγω του χρώματός σου.

«Ναι, υπήρχαν δυσκολίες. Τα παιδιά δεν χαρίζουν, είναι αυστηρά. Γενικά είχα ψιλοπροβληματάκια, αλλά μη φανταστείτε κάτι το ιδιαίτερο. Κάποια θεματάκια είχα συνήθως όταν άλλαζα σχολείο. Για το χρώμα, για τα κάποια κιλάκια που είχα παραπάνω (γέλια)».

Πώς αντιμετώπιζες το bullying;

«Η μητέρα μου μού είχε μάθει να μην αφήνω να μου κάνουν κάτι. Οπότε κατευθείαν θα αντιδρούσα, τσακωνόμουν».

Γι' αυτό κοβόταν και νωρίς.

«Ε, ναι. Και δεν ήμουν ούτε επιθετική ούτε τίποτα. Απλά υπερασπιζόμουν τον εαυτό μου. Γενικά δεν τσακωνόμουν».

Η πυγμαχία ήρθε ως εξέλιξη του kickboxing;

«Όχι τα δύο αθλήματα δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Εχουν ναι μεν χτυπήματα και τα δύο, αλλά η πυγμαχία έχει περισσότερη λεπτομέρεια, περισσότερη τεχνική. Είναι διαφορετικό άθλημα».

Πώς μπήκε στη ζωή σου η πυγμαχία;

«Είχα ξεκινήσει να κάνω μαθήματα πυγμαχίας στα 21 προς 22 μου. Είχα ξεκινήσει kickboxing πιο μικρή, το σταμάτησα για να σπουδάσω μαγειρική. Εχω σπουδάσει και αισθητική. Μετά ήρθε η πυγμαχία, όταν θέλησα να βρω ξανά τον εαυτό μου».

Εργάστηκες σε κάποιο από τα αντικείμενα που σπούδασες;

«Βεβαίως, ασχολήθηκα με τη μαγειρική από τα 18 μου, με το που τελείωσα. Φανταστείτε ότι ξεκίνησα πυγμαχία επειδή έπρεπε να αφήσω τη μαγειρική για λόγους υγείας. Είχα κάποιες πολύ έντονες αλλεργίες κι ο γιατρός μού είπε ότι έπρεπε να αφήσω αυτήν τη δουλειά γιατί θα μου προκαλούσε βρογχικό άσθμα. Όταν άφησα τη μαγειρική, ήμουν λίγο down και ξεκίνησα. Και έτσι γνώρισα τον δάσκαλο, τον Μανώλη, ο οποίος στην πορεία έγινε ο σύντροφός μου και πατέρας του παιδιού μου».

Για πες μας γι' αυτήν τη σχέση.

«Εκεί τον γνώρισα. Μέχρι να φτάσουμε στο σήμερα, κάναμε επιτυχίες, ταξίδια...».

Ποιο είναι το κλικ που σου έκανε η πυγμαχία και είπες «εδώ είμαι»;

«Ο τρόπος που ο δάσκαλος μού δίδασκε το άθλημα, αυτά που μου έλεγε, μου μιλούσε για την ευγενή άμιλλα και το πώς θα κάνεις καλύτερο τον εαυτό σου. Αυτά ήταν τα στοιχεία που με έκαναν να αγαπήσω την πυγμαχία. Ήθελα μέσω της πυγμαχίας να γίνω καλύτερος άνθρωπος και να βελτιώσω τον εαυτό μου».

Θυμάσαι κάποια από τις πρώτες φράσεις που σου είπε ο δάσκαλός σου και σου έχουν μείνει;

«Μου έχει πει πολλές φράσεις. Μία απ' αυτές είναι το τι είναι πυγμαχία στα αρχαία ελληνικά και μετά μού εξήγησε τον ορισμό της».

Θα μας πεις και εμάς τον ορισμό;

«...Πυγμαχία εστί χειρουργεία. Χειρουργεία δε εστί χειρών ατόμων, οξεία μεν κίνησης μετ' εμπειρίαν έντεχνος μεν πράξις».

Στα νέα ελληνικά;

«Η πυγμαχία είναι χειρουργεία. Η χειρουργεία είναι μια διαδικασία στην οποία δεν τρέμουν τα χέρια σου, απαιτεί ακρίβεια και εμπεριέχει την τέχνη. Άλλη μία φράση που μου είχε πει είναι: "Η δουλειά του προπονητή είναι να φράζει το δρόμο της οπισθοχώρησης"».

Εσύ σκέφτηκες ποτέ να τα παρατήσεις;

«Το μποξ; Όχι, ποτέ. Απλά εγώ τώρα έχω μπει στη διαδικασία που σκέφτομαι και το μετά. Είμαι 35 ετών και δεν μου μένουν πολλά ενεργά χρόνια. Ή και να μου μένουν, έχω και ένα παιδι πλέον και σκέφτομαι τι άλλο μπορώ να κάνω πέρα από τον επαγγελματικό αθλητισμό. Δεν έχω μπει στη σκέψη να τα παρατήσω. Δεν ξέρω αν μπορώ να το κάνω αυτό».

Δηλαδή, στην πορεία των 13 ετών στην πυγμαχία δηλαδή δεν είπες ποτέ «αποχωρώ»;

«Όχι, σε στιγμές που κυριαρχεί η απογοήτευση έχω πει "τι ασχολούμαι τώρα;". Αντιμετωπίζεις καταστάσεις που ήταν είτε άδικες ή που δεν έπρεπε να γίνουν. Αυτές οι στιγμές έχουν να κάνουν με το εμπορικό κομμάτι της πυγμαχίας, που δυστυχώς δεν γίνεται να τις αποφύγεις. Για παράδειγμα στον τελευταία μου αγώνα, μου πήρε μία μέρα να συνέλθω. Ενα βράδυ εννοώ. Από την ώρα που έγινε, μέχρι το βράδυ που έκλαιγα. Κοιμήθηκα δύο ώρες και μόλις ξύπνησα ήμουν ΟΚ».

Τι έγινε εκεί; Υπέστης κάποια αδικία απ' αυτές που μας ανέφερες;

«Ήμουν μετά τη γέννα μου και γι' αυτό το παιχνίδι προσπαθησα πάρα πολύ να μπω σε φόρμα. Ήθελα να μπω στον αγώνα αυτόν όσο καλύτερα γινόταν. Είχα προετοιμαστεί καλά και έκανα την τελευταία φάση της προετοιμασίας στην Αγγλία. Μισή ώρα πριν τη ζύγιση ακύρωσαν τον αγώνα. Γιατί; Γιατί 10 χρόνια πριν είχα κάνει επέμβαση καταρράκτη. Ετσι έπαιζα πάντα, σε όλη μου την καριέρα. Σκεφτείτε ότι πήγα και σε ειδικό χειρούργο στην Αγγλία, κάναμε ταξίδι έξω από το Λονδίνο. Μας είχα πει ότι αν δώσει αυτός το "ΟΚ" θα είναι όλα καλά. Ο γιατρός δεν έβλεπε το λόγο να μην παίξω.Τελικά, είπαν εκείνοι μισή ώρα από τη ζύγιση ότι δεν μπορώ να παίξω».

Ο αληθινός λόγος που πιστεύετε ότι ακύρωσαν τον αγώνα ποιος ήταν;

Μανώλης: «Θα νικούσε η Χριστίνα. Το υπολόγισαν λάθος, γιατί προερχόταν από ένα κενό λόγω της εγκυμοσύνης. Εκαναν μια λάθος επιλογή, διαλέγοντας την Χριστίνα. Εκεί είδαν σε τι κατάσταση ήταν. Τελικά έβαλαν στη Μάγκετ μια αντίπαλο γ' διαλογής ώστε να συνεχίσει με νίκες».

Πόσες επαγγελματικές ήττες έχεις;

«Δύο».

Αυτήν την αδικία, το «γαμώτο» αυτό πώς το διαχειρίζεσαι;

Χριστίνα: «Σας είπα, έκλαιγα ένα βράδυ».

Μανώλης: «Δε έχουμε περιθώριο για κλάψα».

Αυτό που λέμε είναι το εξής: Για να βγάλεις 10 γύρους, ύστερα από μια περίοδο αποχής και μια εγκυμοσύνης, άλλαξες το πρόγραμμά σου και ήθελες να στείλεις το μήνυμα: «Επέστρεψα». Πώς είναι να σου φράζουν αυτόν το δρόμο;

«Αυτό μου στοίχισε πιο πολύ. Στεναχωρήθηκα, αλλά ξέρετε τι γίνεται; Εχω μάθει τόσα χρόνια ότι μπορεί να συμβεί κι αυτό. Εχουμε ζήσει επικές στιγμές, οι οποίες είναι και καταγεγραμμένες. Υπάρχει ένα παιδί το οποίο τραβάει υλικό από τους αγώνες μου και θα ετοιμάσει ένα ντοκιμαντέρ. Αυτός τα έχει τραβήξει όλα, τα έχει δει όλα».

Ποιος ήταν ο αγώνας- σταθμός που σε έκανε γνωστή στο εξωτερικό;

Χριστίνα: «Σχετικά είναι όλα».

Μανώλης: «Νομίζω ότι ήταν αυτός με την Αλίσια Μπουμγκάρντνερ. Η μοναδική ήττα που έχει είναι από την Χριστίνα, έχει τέσσερις ζώνες. Εχει νικήσει και τη Μάγιερ. Ο βαθμός δυσκολίας ήταν πολύ μεγάλος, αλλά δεν είχε μεγάλη προβολή γιατί δεν ήταν παγκόσμια πρωταθλήτρια ακόμη. Όμως, επειδή η νίκη της αυτή ήταν πολύ μεγάλη για όσους ξέρουν, ακούστηκε πάρα πολύ. Μετά όταν πήρε το WBO με το νοκ άουτ που έκανε, αυτό την απογείωσε».

Όταν κέρδισες αυτόν τον αγώνα, ποια σκηνή πέρασε από το μυαλό σου;

«Εκείνη τη στιγμή δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς, είσαι και εσύ χαρούμενη. Μόλις τελείωσε ο αγώνας αυτός, είχα πέσει στην αγκαλιά του Χόλιφιλντ (σ.σ. αυτός που δάγκωσε το αυτί του Μάικ Τάισον), που ήταν ο promoter της αντιπάλου μου. Αυτός μου έβαλε τη ζώνη στη μέση. Χαρά, χόρευα... Δεν μπορούσα να σκεφτώ κάτι. Χαιρόμουν. Θυμάμαι τον κόσμο, που όταν μπήκα στο στάδιο δεν μιλούσε κανείς και όταν βγήκα απ' αυτό χειροκροτούσαν όλοι».

Ήσουν και το underdog (outsider).

Μανώλης: «Πάντα είμαστε το underdog».

Είναι η νοοτροπία αυτή;

Μανώλης: «Ετσι είναι η μοίρα μας, δεν είναι θέμα νοοτροπίας. Η Χριστίνα, αν είχε αυτήν τη στιγμή τον promoter της Μάγιερ, θα την ήξερε όχι μόνο όλος αυτός ο πλανήτης, αλλά κι οι άλλοι γαλαξίες. Την Μάγιερ, δεν υπήρχε περίπτωση να μη τη βγάλει νοκ άουτ ως τον 5ο γύρο. Την Μπάουμγκαρντεν την κέρδισε, την Τέιλορ δεν γινόταν να μας δώσουν τη νίκη, αν και την κέρδισε κανονικά. Παίζονται εκατομμύρια και γι' αυτό δεν μας το έδωσε. Όταν έχεις το σύστημά σου απέναντί σου, είναι δύσκολο να το κερδίσεις».

Είναι αυτό που λένε αρκετοί αθλητές, ότι σε τέτοιο επίπεδο, θα πρέπει να βγάλεις τον αντίπαλό σου νοκ άουτ γιατί αλλιώς δεν σου δίνουν τη νίκη;

«Ακριβώς, οι κριτές δίνουν ό,τι θέλουν. Δεν είναι καθαρό, το νοκ άουτ είναι καθαρό».

Μανώλη, τι ήταν αυτό που είδες στη Χριστίνα;

«Τίποτα. Πιτσιρίκι ήταν, τότε έκανε kickboxing στον Θεοφάνους. Εγώ συνεργαζόμουν με τον Γιάννη. Μου ζήτησε να κάνει μαζί μου πυγμαχία και της είπα: "Ε, κάνε. Όπως όλοι κάνε κι εσύ". Μετά ήθελε να αγωνιστεί, αλλά εκείνη την περίοδο ήταν γύρω στα 75 κιλά. Εγώ της είπα: "Κάνε την προπόνησή σου, αλλά για να αγωνιστείς πρέπει να πέσεις στα 60". Εντάξει, το να πάμε να παίξουμε έναν αγώνα δεν μου λέει κάτι, εγώ δεν ασχολούμαι. Πριν ανέφερε η Χριστίνα ότι είχε ασχοληθεί με πολλά αθλήματα. Στην ουσία δεν είχε ασχοληθεί με τον αθλητισμό. Εκεί κατάλαβε ότι έπρεπε να κάνει ένα πρόγραμμα. Δεν ήξερε τι σημαίνει αθλητισμός. Στο σύλλογό μου έχω 150 πυγμάχους. Τρεις είναι οι αθλητές, οι άλλοι δεν είναι αθλητές. Ότι πας και κάνεις προπόνηση δεν σε κάνει αθλητή. Η διαδικασία του να γίνεις αθλητής είναι διαφορετική. Αθλητής με το "Α" είναι αυτός ο οποίος ξεπερνά τον εαυτό του καθημερινά, αυτός που έχει στόχο να φτάσει κάπου και να περάσει μέσα από τη διαδικασία στην οποία θα τον υποβάλει ο προπονητής του».

Ποια είναι αυτή η διαδικασία;

«Να χάσει κιλά, να φτιάξει φυσική κατάσταση. Αυτό σημαίνει αφοσίωση, σημαίνει ότι κόβω όλα τ' άλλα και κάνω μόνο αυτό. Πολλοί νομίζουν ότι έιναι αθλητές, αλλά δεν είναι».

Πότε, λοιπόν, η Χριστίνα άρχισε να έχει τη νοοτροπία της αθλήτριας;

«Κοιτάξτε, όταν μου είπε "θέλω να παίξω αγώνες" και της είπα "στις 6 το πρωί θα πάμε για τρέξιμο" και άρχισε να έρχεται και να μπαίνει αυτό στη ζωή της. Στον πρώτο της αγώνα, από τα 75 κιλά έφτασε να είναι 67. Εχασε 8 κιλά, έπαιξε στα 67, μετά στα 65 και σήμερα παίζει στα 60. Ξεκίνησε να συνειδητοποιεί τι σημαίνει αθλητισμός».

Εσένα Χριστίνα τι ήταν αυτό που σε έκανε να αλλάξεις τη ρουτίνα σου;

«Αρχισα να κάνω πράγματα, να δουλεύω με τον εαυτό μου. Εκείνη τη στιγμή ήταν αυτό που χρειαζόμουν, γιατί εκείνη τη στιγμή ήταν μια φάση που μου είχαν έρθει όλα ανάποδα. Επρεπε να αλλάξω τη δουλειά μου, να βρω καινούργια δουλειά και να ξεκινήσω σπουδές. Τότε δούλευα σε εστιατόρια αλλά όχι στην κουζίνα. Δούλεψα στην υποδοχή, στο σέρβις, στο μπαρ αλλά δεν ήταν αυτό που ήθελα. Είχαν έρθει τα πάνω-κάτω στη ζωή μου και έπρεπε να βάλω στόχους, να βάλω τα πράγματα σε τάξη. Ήθελα να βρω τον εαυτό μου, με είχε πάρει από κάτω».

Οραματίστηκες την κορυφή;

«Όχι, να σου πω την αλήθεια είχα μπει στη διαδικασία... Οραματιζόμουν να γίνω πρωταθλήτρια Ελλάδας. Είχα πιο μικρούς στόχους γιατί σκεφτόμουν τη δουλειά μου, τις σπουδές μου. Όταν πέρασα ένα μεγάλο αλλεργικό σοκ...».

Συγγνώμη, τι ακριβώς είχες πάθει;

«Δεν μπορούσα να αναπνεύσω σχεδόν καθόλου. Εκανα μερικά βήματα και λαχάνιαζα. Εκανα επεισόδια αλλεργίας, με πείραζε οτιδήποτε. Μπορεί να ήταν και ψυχοσωματικό. Ήταν μια χάλια περίοδος για μένα και έψαχνα από πού θα κρατηθώ».

Ίσως να ήταν λυτρωτικό το να μπεις στη διαδικασία να γίνεις αθλήτρια.

«Ναι... Και μάλιστα μού είχε πει ο Μανώλης ότι ήμουν πολύ καλή και ότι μπορώ να φτάσω πολύ ψηλά. Δεν φανταζόμουν όμως παγκόσμιους τίτλους. Μετά που μιλάγαμε, μου είπε να πάω στον Άγιο Δομίνικο, να χτίσω εκεί την καριέρα μου ως επαγγελματίας. Εκεί άρχισα να ονειρεύομαι...».

Γιατί έφυγες από την Ελλάδα και επέστρεψες στον Άγιο Δομίνικο;

«Εκεί έχει πολλή πυγμαχία».

Ήταν ιδέα του Μανώλη αυτό;

«Μαζί τα λέγαμε. Καταρχάς στην Ελλάδα δεν ήταν επαγγελματική η πυγμαχία. Εκεί έχει αθλητές, έχει διοργανώσεις συνέχεια. Είναι αλλιώς τα πράγματα. Η πυγμαχία είναι σοβαρό άθλημα εκεί. Είμαστε πολύ πίσω στην Ελλάδα. Τώρα έχει αρχίσει κάτι να γίνεται αλλά ακόμη είμαστε πολύ πίσω».

Στον Άγιο Δομίνικο, λοιπόν, άλλαξε κάτι στις προπονήσεις;

Μανώλης: «Άλλαξε ότι εκεί έχει επαγγελματική πυγμαχία και επαγγελματική ομοσπονδία, που δεν έχει στην Ελλάδα. Και επειδή η Χριστίνα είναι μισή από τον Άγιο Δομίνικο και μισή Ελληνίδα ήταν πιο εύκολο».

Ήσασταν ζευγάρι τότε;

«Τότε αρχίσαμε...».

Πόσο δύσκολο είναι για έναν δάσκαλο και μια μαθήτρια να συνδυαστούν αυτά; Πόσο δύσκολο ήταν να διαχειριστείτε το συναίσθημά σας για να μη χαλάσει η επαγγελματική σας σχέση;

Χριστίνα: «Αυτό ξεκίνησε εκείνη την περίοδο και ειδικά όταν γυρίσαμε από εκεί. Ήμασταν στη φάση "όχι δεν πρέπει"».

Μανώλης: «Μετά που γυρίσαμε από τον Άγιο Δομίνικο και πάλι δεν ήμασταν μαζί. Όταν οι γονείς της Χριστίνας αποφάσισαν να φύγουν για το εξωτερικό, αποφασίσαμε να μείνουμε μαζί και να το δούμε σοβαρά».

Εσένα Μανώλη, ως δάσκαλος, πόσο δύσκ...

«Ξέρω τι θα πεις. Ήτα από τα λάθη μου αυτό. Και προπονητής και δάσκαλος και σύντροφος δεν γίνεται. Κάπου το χάνεις»!

Και πώς το διαχειρίστηκες;

«Ε, δύσκολα τι να σου πω... Με πολλές συγκρούσεις, διαμάχες. Προσπαθείς να βρεις ισορροπίες. Μπορεί να κάνουμε καλά τη δουλειά μας στο γυμναστήριο και προσωπικά να είμαστε τσακωμένοι. Μετά αυτό χαλάει και ειδικά όταν κάνεις σοβαρά...».

Δηλαδή, μπορεί να τσακώνεστε στο σπίτι και στην προπόνηση το απομονώνεις;

«Το κάνεις. Δεν είναι εύκολο. Το κάνεις, αλλά υπάρχει φθορά, υπάρχει απώλεια της ουσίας και της ενέργειας».

Εσάς όμως σας οδήγησε στην κορυφή. Πέτυχε το «λάθος». (γέλια)

«Ετσι είναι παιδιά».

Χριστίνα: «Απαιτεί πολλή υπομονή».

Μανώλης: «Σκέψου τι υπομονή πρέπει να έχω εγώ. Γιατί έχω τη Χριστίνα και είναι άλλοι 100. Ασχετα από τη σχέση που έχω εγώ μαζί της. Βέβαια, η Χριστίνα έχει κάνει και τις επιτυχίες που δεν έχουν άλλοι, αλλά κι οι άλλοι θέλουν να αφοσιώνεις χρόνο για να διεκδικήσουν τους στόχους και τα όνειρά τους.

Με τη Χριστίνα όσο ανεβαίναμε τόσο περισσότερο χρόνο έπρεπε να αφοσιώνω σε εκείνη. Σε αποροφά όλο αυτό. Επρεπε να φεύγαμε 2 μήνες για να πάμε στην Αμερική, άφηνα το γυμναστήριο πίσω μου».

Βέβαια κι οι αθλητές βλέπουν τον λόγο. Βλέπουν ότι στο γυμναστήριό σου είναι η Χριστίνα, είναι ο Μάικ Αρναούτης...

Μανώλης: «Το βλέπουν αυτό, αλλά όταν θα έρθεις, θα ζητήσουν να είσαι εκεί γι' αυτούς. Από ένα σημείο κι ύστερα δεν το βλέπεις αυτό, θες να παίρνεις και εσύ κάποια πράγματα και εγώ πρέπει να γίνομαι χίλια κομμάτια».

Χριστίνα: «Καλά, άσχετα από το δικό μας, που έχουμε σχέση, όποιον αθλητή και να έχει ο Μανώλης και φτάσει στα υψηλότερα επίπεδο, αυτό θα κάνει και αυτόν το χρόνο θα αφιερώσει. Όποιος και να είναι. Δεν μου αφιερώνει χρόνο επειδή έχουμε σχέση».

Όλη αυτή η πορεία, τι σου έχει μάθει;

«Το πιο σημαντικό είναι ότι θέλω να προσπαθώ συνέχεια. Ετσι είναι η ζωή, αυτό είναι ζωή. Ερχόμαστε, παλεύουμε, τρώμε κλωτσιές, σφαλιάρες, ξαναπροσπαθείς. Ετσι ακριβώς είναι η ζωή. Το πιο σημαντικό λέμε. Φυσικά έχει κι άλλα...».

Το παιδάκι όταν ήρθε πώς άλλαξε τη ρουτίνα σας; Ήταν κάτι που είχατε προγραμματίσει;

Χριστίνα: «Δεν το είχαμε προγραμματίσει. Ηρθε στην καραντίνα και αυτό έπαιξε το ρόλο του. Ήμουν ήδη παγκόσμια πρωταθλήτρια και ήμουν στη φάση να παίξω, να υπερασπιστώ τον τίτλο μου, αλλά ήταν η καραντίνα και προβλεπόταν άλλο τόσο».

Μανώλης: «Μόλις ήρθε το παιδί, τελείωσε το αθλητικό κομμάτι. Για 2-2,5 χρόνια έμεινε εκτός. Να γεννήσει, να πάει το παιδί ενός έτους».

Χριστίνα: «Νομίζω δεν είναι 2,5 χρόνια. Κατ' αρχάς όταν ήμουν έγκυος στην αρχή δεν το ήξερα. Είχα πάθει και αποκόλληση, για έναν μήνα ήμουν στο κρεβάτι και δεν μπορούσα να γυμναστώ καθόλου. Εννιά μήνες κάθεσαι και αφού γέννησα ύστερα από 2-3 μήνες άρχισα να γυμνάζομαι σιγά-σιγά. Ήταν πολύ δύσκολο, ήταν σαν να ξεκινούσα από το μηδέν. Και σιγά-σιγά φτάσαμε πάλι εδώ».

Άρα, δεν είναι ανέφικτο η μητρότητα και ο αθλητισμός μαζί.

Μανώλης: «Είναι, γιατί αν δεν είχαμε το γυμναστήριο να μας φιλοξενεί και να έχουμε και πέντε ανθρώπους να μας βοηθάνε, δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό».

Χριστίνα: «Θα ήταν πιο εύκολο αν είχα τη μάνα ή την αδερφή/αδερφό μου να μας βοηθάει. Εγώ είμαι μοναχοπαίδι, η μάνα μου μένει μακριά. Η πεθερά μου είναι τεράστια βοήθεια και στο γυμναστήριο το παιδί μαζί. Αν πήγαινα αλλού, δεν θα μπορούσα να το κάνω αυτό. Δεν είμαι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία που το κάνει αυτό. Σίγουρα σε τέτοια επίπεδα, του να παίξεις και να κάνεις την προπόνηση που απαιτεί η πυγμαχία ΟΚ μπορεί να μην είμαστε πολλές οι περιπτώσεις. Σε άλλα αθλήματα υπάρχουν. Υπάρχουν όμως και γυναίκες που δουλεύουν και χρειάζεται η απαιτούμενη βοήθεια και από το σύντροφό σου και από τους δικούς σου ανθρώπους».

Μανώλης: «Εννοείτε να κάνεις αθλητισμό με ποιον τρόπο; Απλά να παίζεις;».

Όχι στο να στοχεύεις στην κορυφή και να την κατακτάς.

Χριστίνα: «Γίνεται».

Μανώλης: «Στις 100 προπονήσεις τις 90 τις αλλάξαμε και τις κάναμε όπως βόλευε. Αν δεν υπήρχα εγώ, ποιος προπονητής θα ακολουθούσε συνέχεια το πρόγραμμά σου. Δεν γίνεται τόσο εύκολα».

Χριστίνα: «Αν είσαι επαγγελματίας προπονητής, επαγγλματίας αθλητής και πληρώνεις και ρυθμίζεις τις προπονήσεις, γίνεται».

Μανώλης: «Τι θα του πεις του προπονητή; Να αλλάξουμε την προπόνηση γιατί χέστηκε το παιδί;».

Χριστίνα: «Όταν υπάρχει επαγγελματική σχέση, με θέληση γίνεται. Γίνεται! Το φτιάχνεις, πολλές γυναίκες δουλεύουν αλλά δεν είναι ότι δεν πάνε στη δουλειά τους».

Μανώλης: «Ενα παιδί στην αρχή δεν έχει πρόγραμμα και ο πρωταθλητισμός θέλει πρόγραμμα».

Χριστίνα: «Το ρυθμίσαμε μαζί και έγινε. Αλλάξαμε το πρόγραμμα, αλλά γίνεται».

Μανώλης: «Σ' αυτήν τη δουλειά είναι κι άλλοι άνθρωποι. Είναι κι ο παρτενέρ σου που κάνεις σπάρινγκ. Δεν μπορούν όλοι συνέχεια να ακολουθούν το πρόγραμμά σου».

Χριστίνα: «Ήταν δύσκολα, προσπάθησα πάρα πολύ για να τα καταφέρω. Υπήρχε αυτό το "δεν μπορείς". Κι όμως γίνεται».

Πόσο δύσκολο είναι να βρεις παρτενέρ του επιπέδου σου;

«Γυναίκες πολύ δύσκολο. Συνήθως κάνω μόνο με άντρες».

Άρα το γεγονός ότι προπονείσαι με άντρες, σε κάνει και εσένα πιο δυνατή και σκληρή;

«Ναι, όταν παίζεις με άντρες που η σωματοδομή τους είναι πολύ διαφορετική σε κάνει να γίνεσαι πιο σκληρή».

Οι γυναίκες στην Ελλάδα, ασχολούνται με την πυγμαχία;

Χριστίνα: «Εχει πολλές γυναίκες».

Μανώλης: «Στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα έχει 1-2 γυναίκες σε κάθε κατηγορία. Στο kickboxing έχει πιο πολλές γυναίκες. Ίσως αυτό το να οφείλεται στην κακή διοίκηση της πυγχαμίας και όχι τόσο στην επιθυμία των γυναικών».

Ο στόχος σου τώρα Χριστίνα ποιος είναι;

«Αυτή τη στιγμή έχω δύο παγκόσμιους τίτλους, έχω πάρει ζώνες, έχω κάνει επιτυχίες. Πριν γίνει η ακύρωση αυτού του αγώνα, ήθελα να παίξω, να κερδίσω, να κάνω τη διαφορά ότι γύρισα, επέστρεψα και ότι είμαι σε τόσο καλό επίπεδο. Με έριξαν λίγο. Ο στόχος μου είναι να γράψω ιστορία και να βγάλω χρήματα. Με το παιδί έχω έναν λόγο παραπάνω, να δει το παιδί τι έχει κάνει η μάνα του. Να δει ότι η μάνα του είναι ένας άνθρωπος που προσπαθεί και παλεύει».

Η μητρότητα άλλαξε κάτι μέσα σου;

«Άλλαξε πάρα πολλά και δεν το περίμενα. Οι άντρες δεν το καταλαβαίνουν αυτό. Με έχει αλλάξει, νιώθω πιο ώριμη, νιώθω ότι θέλω να κάνω περισσότερα πράγματα, να είμαι πιο οργανωτική. Προσπαθώ να μην φωνάζω. Με έχει αλλάξει και στη συμπεροφορά μου και στον τρόπο σκέψης μου».

Ως αθλήτρια;

Χριστίνα: «Θα σας πει ο Μανώλης αν με άλλαξε. Εγώ, πάντως, νιώθω πιο ώριμη».

Μανώλης: «Τώρα έχει περισσότερη υπομονή για το μωρό και λιγότερη για την προπόνηση».

Χριστίνα: «Η γυναίκα δεν έχει μια δουλειά έχει πολλές. Εχει το παιδί, το σπίτι, τη δουλειά της... Νιώθω ότι θέλω να τα κάνω όλα, να δώσω. Εχω ένα επιπλέον κίνητρο».

Θήλασες κιόλας;

«Θήλασα μέχρι πέντε μηνών, αλλά ξέρεις τι γίνεται; Ενιωσα πολύ καταβεβλημένη, να με παίρνει ο ύπνος με το μωρό... Θήλαζα και με έπαιρνε ο ύπνος στο κρεβάτι. Είναι πάρα πολύ δύσκολο».

Γυναίκες πρότυπο στην πυγμαχία είχες;

«Όχι».

Άντρες;

«Ναι, είχα παλιούς. Ως πυγμάχοι μού άρεσαν, από τους αγαπημένους μου είναι ο Τσάβες, ο Καστίγιο, ο Χόλιφιλντ. Μου άρεσαν γενικά όλοι οι μαχητικοί. Αργότερα άρχισα να παρακολουθώ τον Τζέιμς Στόνι και είχα ενθουσιαστεί. Άλλο στιλ, αλλά μου αρέσει».

Είπες πριν «να γράψω ιστορία». Δεν έχεις ήδη γράψει;

«Ναι έχω, αλλά θα μπορούσε να γραφτεί ακόμα μεγαλύτερη ιστορία. Επαιξα με την Τέιλορ, αλλά θα ήθελα να την έχω νικήσει κιόλας. Θα ήθελα να έχω πάρει όλη τη δόξα, να το ζήσω όλο. Επίσης, αυτό που θέλω είναι να πάω στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ποιος ξέρει;».

Τι πρέπει να γίνει για να πας στους Ολυμπιακούς του Παρισιού;

«Να το πάρω απόφαση εγώ και να πάω».

Υπάρχει ανταγωνισμός σ' αυτό;

«Στην Ελλάδα δεν νομίζω. Στο εξωτερικό πάλι δεν ξέρω...».

Μανώλης: «Θα πρέπει να παίξεις σε προΟλυμπιακά τουρνουά και να πάρεις πρόκριση».

Άρα υπάρχει χρόνος.

«Ναι, το σκέφτομαι... Αμα κάνω κάτι, το κάνω σοβαρά. Πάω για τη νίκη, θα πάω για μετάλλιο. Δε θα πάω να βγω 5η ή 10ή και να λέω "πήγα". Θέλω να τα δώσω όλα, να ρυθμίσω ένα πρόγραμμα ώστε να μπορώ να είμαι όπως πρέπει. Όμως στην Αμερική έχω promoter, έχω μάνατζερ και φυσικά προπονητή. Πρέπει να μιλήσουμε όλοι και να αποφασίσουμε».

Μπορεί να συνδυαστεί να παίζεις και σε αγώνες στο εξωτερικό και να προετοιμάζεσαι για Ολυμπιακούς αγώνες;

«Κάποιοι το κάνουν».

Μανώλη, είσαι προπονητής χρόνια, υπήρξες και αθλητής. Ως δάσκαλος πώς καθοδηγείς του αθλητές σου στο να αποφεύγουν τη νύχτα ή εν γένει τα κακά μονοπάτια;

«Υπάρχουν πολλοί που καταφεύγουν σε αυτά, αλλά υπάρχουν και πολλες περιπτώσεις που κάποιος είναι μποξέρ και δικηγόρος ή επιχειρηματίας, γιατρός οτιδήποτε. Δεν είναι η πλειοψηφία των αθλητών των πολεμικών τεχνών που ασχολούνται με τη νύχτα κ.λ.π Δυστυχώς όμως η μειοψηφία που ακούγεται κατά καιρούς παίρνει πολύ μεγάλη δημοσιότητα από το σύστημα και σε χαρακτηρίζει. Στοχοποιείται το άθλημα. Αυτό οφείλεται καθαρά στο σύστημα που προωθεί αυτή την είδηση, ενώ αντίθετα με την Χριστίνα για παράδειγμα τα Μέσα δεν ασχολήθηκαν ουδέποτε σοβαρά.

Τώρα αυτό που μπορώ να κάνω εγώ... δεν μπορείς να κάνεις και πάρα πολλά. Θα δώσεις τις συμβουλές σου, σαν δάσκαλος. Πρέπει να τους εμπνεύσεις, να είσαι γι αυτούς ένα σύμβολο και να τους κρατάς ζωντανό τον στόχο. Να έχουν ένα στόχο, να τον κυνηγάνε και να τους κρατάς μακριά από τα αρνητικά.

Όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνεις σε θετικά πράγματα να γυμνάζεσαι, να ξεκουράζεσαι, να αγωνίζεσαι, τόσο μακριά μένεις από την αλητεία. Εγώ έχω αυτή την στιγμή αθλητές δέκα χρόνια, από τα 10 τους και τώρα έφτασαν 20 και μεγαλώνοντας ας πούμε θα δουν ότι δεν έχουν μέλλον. Μου λένε "οικονομικά τι θα κάνω; εντάξει έπαιξα στο πρωτάθλημα, το πήρα, μετά τι;" Κι αρχίζει και το χάνει, δεν έρχεται προπόνηση κλπ. Προσπαθώ λοιπόν να τους βάζω συνεχώς ρεαλιστικούς στόχους μπροστά τους, είμαι από πάνω τους στο κομμάτι της προπόνησης 6π.μ είμαστε στο γήπεδο. Αν δεν πας, δεν θα έρθουν ούτε αυτοί. Αν έρθει ο άλλος το πρωί 6πμ ξέρεις ότι το βράδυ δεν ξενύχτησε. Το ένα φέρνει το άλλο. Όσο είσαι εκεί και τους δίνεις το έδαφος να αγωνιστούν τους κρατάς μακριά από τα αρνητικά.

Τώρα το αν θα μπορέσουν να προχωρήσουν και να πετύχουν εξαρτάται κι από αυτούς. Από το πόση θέληση έχουν, από το ταλέντο τους και καμια φορά από τις συνθήκες.».

Έχεις αισθανθεί ποτε απογοήτευση που δεν μπόρεσες να βοηθήσεις ένα παιδί να γλιτώσει κάτι, είτε αυτό λέγεται ναρκωτικά, είτε λέγεται ακροδεξία, οτιδήποτε...

«Δεν νιώθω απογοήτευση γιατί προσπαθώ και δίνω τον καλύτερό μου εαυτό να προσφέρω αυτό που πρέπει. Εντάξει στεναχωριέιμαι οταν δω ότι κάποιος πήρε λάθος δρόμο, δεν θεωρώ ότι είναι δικό μου το λάθος. Έχω συνειδητοποιήσει ακριβώς τι γίνεται και το έχω πάρει απόφαση και μπορώ να διαχειρίζομαι τα συναισθήματά μου καλύτερα. Το σύστημα φταίει για την εξέλιξη των παιδιών. Αν καταλήγουν σε λάθος δρόμους... Φταίει το σύστημα γιατί δεν φροντίζει για το μέλλον των παιδιών.Ας πούμε στο ποδόσφαιρο το ερασιτεχνικό παίζεις στις τοπικές ομάδες, όμως αν ξεχωρίζεις, είσαι σοβαρός και το θες πολύ μπορείς να γίνεις επαγγελματίας και να βγάλεις λεφτά δεν χρειάζεται να είσαι η πρώτη φίρμα στον Ολυμπιακό και Β' Εθνική να παίζεις βγάζεις χρήματα. Στο δικό μας άθλημα δεν υπάρχει αυτό, κάνεις ερασιτεχνικό αθλητισμό, πληρώνεις από την τσέπη σου. Πες μου πού υπάρχει αυτό να πηγαίνεις να αγωνίζεσαι, να πυγμαχείς και να πληρώνεις από την τσέπη σου. Είναι τρελό. Οπότε αυτό τον διώχνει τον κόσμο».

Αν ήσουν στη διοίκηση της πυγμαχίας, τι θα άλλαζες;

«Τα πάντα. Δεν θα άφηνα τίποτα όρθιο. Καταρχάς όποιος μπαίνει στη διοίκηση της πυγμαχίας μπαίνει για να πάρει λεφτά, αυτό τα λέει όλα. Όταν εγώ μπαίνω σε έναν χώρο και κοιτάζω να φάω λεφτά ε, θα αδικήσω, θα πω ψέματα, θα κάνω τη δουλειά μου λάθος. Εκεί που θα έπρεπε να κάνω 10 πράγματα... π.χ. 10 διοργανώσεις τον χρόνο, για να έχουν οι αθλητές κίνητρο, αυτό που έλεγα προηγουμένως: τι κίνητρο θα δώσω εγώ στους αθλητές μου για να είναι 6 η ώρα το πρωϊ στο γήπεδο; αγώνες!

Αν δεν έχει αγώνες γιατί η Ομοσπονδία δεν τους κάνει, γιατί προτιμά να βάλει τα λεφτά στην τσέπη, εγώ σαν προπονητής δεν έχω αγώνες, ο αθλητής δεν έχει αγώνες, οπότε κάνουμε κάθε μέρα προπόνηση χωρίς κίνητρο. Ο ποδοσφαιριστής κάθε Σαββατοκύριακο έχει αγώνες, δεν προλαβαίνει να πάρει ανάσα, προπόνηση - αγώνας. Το πρόγραμμά του προχωράει. Στην πυγμαχία δεν υπάρχει αυτό. Στην πυγμαχία η διοίκηση τι κάνει; Τρώει τα λεφτά και το αποτέλεσμα είναι το λειτουργικό κομμάτι να μην προχωράει. Δεν γίνονται διοργανώσεις, δεν υπάρχει στελέχωση των εθνικών ομάδων, που χρειάζονται χρήματα όλα αυτά.

Για να μπορείς να κάνεις μια επιτυχία, να φέρεις ένα ολυμπιακό μετάλλιο, πρέπει να σε πάρω και αν είσαι 2 χρόνια στην προετοιμασία, αλλιώς πώς θα το κάνεις; Για να είναι εφικτό αυτό, χρειάζεται οργάνωση. Επειδή ήμουν αθλητής, την περίοδο πριν τους ΟΑ της Αθήνας, όπου έπεσαν πολλά χρήματα στον χώρο του αθλητισμού. Οι αθλητές τότε μπαίναμε σε camp και ξεχνούσαμε να πάμε σπίτια μας. 3 μήνες εκεί, αγώνες, προπόνηση. Αυτό σε οδηγεί και στην επιτυχία. Τότε όμως έπεφταν χρήματα. Τώρα δεν γίνεται τίποτα. Αυτό που θα άλλαζα λοιπόν θα ήταν να διαχειριστώ καλά τα χρήματα τα οποία δίνει το κράτος προς όφελος των παιδιών, των σωματείων και του αθλήματος. Επίσης ο τρόπος που κρατάνε το άθλημα χαμηλά είναι η προβολή που του δίνουνε. Πάλι εστίασαμε σε ένα αρνητικό γεγονός, σκοτώθηκε το παιδί στο γυμναστήριο ενός συναδέλφου μου και έπαιζε στις ειδήσεις από το πρωί ως το βράδυ, με έπαιρναν τηλέφωνο και με ρωτούσαν γονείς που έφερναν ήδη τα παιδιά τους: τελικά να τον ξαναφέρω ή δεν είναι ασφαλές; Ουσιαστικά διαφημίσαμε πάλι την επικινδυνότητα ενός αθλήματος που δεν υφίσταται στην ουσία. Οι γονείς τρόμαξαν, τα παιδιά μειώθηκαν στα γυμναστήρια. Το διέσυραν το άθλημα. Ένα άθλημα που εγώ στα 20 χρόνια που υπάρχω ως προπονητής έχουν υπάρξει δύο άσχημα περιστατικά».

Από που βγήκε το Μέδουσα;

«Η ιστορία του Περσέα, είναι ότι με τη βοήθεια της Αθηνάς αποκεφάλισε τη Μέδουσα, η οποία μετά από μυθικό τέρας μετατράπηκε σε μια μούσα και τόσο ο Περσέας όσο και η Αθηνά το χρησιμοποιούσαν σαν όπλο ενάντια στο κακό. Η Χριστίνα ξεκίνησε με το το ψευδώνυμο black mamba. Στην πορεία όταν είδαμε ότι περάσαμε δια πυρός και σιδήρου, είπα ότι ήρθε η στιγμή να αλλάξουμε, να γίνει μια μετουσίωση, κι από την στιγμή που έχεις νικήσει -σαν τον Περσέα- τη σκοτεινή σου πλευρά, τις αδυναμίες, τις δυσκολίες - σαν να έκοψες το κεφάλι της Μέδουσας- το οποίο είναι πλέον το όπλο σου, γίνεσαι Μέδουσα.

Πάμε έτσι με τους συμβολισμούς γιατί η αρχαία ελληνική γραμματεία μιλάει γι αυτό το πράγμα. Είναι η μάχη του ανθρώπου με τον εαυτό του, πως θα κάνεις άθλους και ο μεγαλύτερος άθλος είναι να νικήσεις τον εαυτό σου, εκείνη είναι όλη η ουσία. Όταν το συνειδητοποιήσει αυτό ο άνθρωπος και αντί να στρέφει το βλέμμα του σε εξωτερικούς εχθρούς γυρίσει και κοιτάξει μέσα του, τότε αρχίζει να κάνει κάτι, τότε αρχίζει η εξέλιξη και η πρόοδος. Οι περισσότεροι απλά προπονούνται και ξεκινάει η διαδικασία όταν συνειδητοποιήσεις ότι ο εχθρός σου είσαι εσύ γι αυτό και στα ομαδικά σπορ, επειδή είναι πολύ δύσκολο να γίνει αυτό... Π.χ. στη μπάλα, καταρχάς υπάρχει μέσα η διασκέδαση, έχεις συμπαίκτες, δεν θα πάρεις την αποκλειστική ευθύνη για την ήττα σου, δεν φταις μόνο εσύ, σε ένα ατομικό άθλημα είσαι εσύ με τον εαυτό σου. Έκανες κάτι καλά θα ανταμειφθείς με τη νίκη, δεν έκανες θα χάσεις.

Δεν μπορείς να κρυφτείς, οπότε εκεί πρέπει και ο προπονητής να κάνει τον αθλητή να καταλάβει ότι πρέπει να παράγει άθλο και ο άθλος είναι η νίκη του εαυτού. Το βλέπω αυτό κάθε πρωί στον στίβο. Πηγαίνω, περιμένω τους αθλητές μου να έρθουν να τρέξουν υπάρχουν κάποιοι που είναι φτασμένοι και καποιοι που ξεκινούν τώρα και αρχίζουν να καταλαβαίνουν τι γίνεται... Βλέπεις λοιπόν ότι αν πας για προπόνηση και δεν έχεις όρεξη πχ μπορεί να είσαι πιο χαλαρός, να κλέψεις λίγο. Όταν όμως είσαι στον υψηλό πρωταθλητισμό και πρέπει κάθε μέρα που πηγαίνεις στον στίβο να μειώσεις έστω ένα δευτερόλεπτο τον χρόνο σου, κάθε μέρα και καλύτερα, να βελτιώνεσαι με το ρολόι, εκεί ο άλλος καταλαβαίνει ότι παλεύει με τον εαυτό σου, αν μπει σε αυτή τη διαδικασία ο άλλος τότε ξεκινάει να κάνει αθλητισμό».