Για δεκαετίες ολόκληρες σε επίπεδο παραγοντισμού, οι γυναικείες παρουσίες ήταν σχεδόν μηδαμινές. Χρειάστηκε να περάσουν πάρα πολλά χρόνια για να πειστεί το αθλητικό κίνημα ότι οι γυναίκες παράγοντες είναι κάτι παραπάνω από ικανές για να έχουν ίσα αξιώματα και ευκαιρίες. Και με αργά, αλλά σταθερά βήματα το πράγμα κινείται προς την σωστή κατεύθυνση.
Βέβαια, ακόμη είμαστε μακριά από το να υπάρχει απόλυτη ισορροπία και ισοτιμία. Όμως τα βήματα έχουν γίνει. Και στην Ελλάδα για πρώτη φορά έχουμε τρεις κυρίες να έχουν αναλάβει ομοσπονδίες αθλημάτων και να έχουν βάλει ένα προσωπικό στοίχημα να αποδείξουν ότι το φύλο αυτού που ηγείται δεν έχει καμία σημασία, παρά μόνο οι ικανότητες και η θέληση. Πρόκειται για τις Σοφία Σακοράφα, Ντόρα Πάλλη και Ανδρονίκη Αναστασίου που έχουν αναλάβει τον ΣΕΓΑΣ και τις ομοσπονδίες μοντέρνου πεντάθλου και ιστιοπλοΐας αντίστοιχα.
Για πρώτη φορά στα χρονικά έχουμε τρεις γυναίκες προέδρους και αμφότερες άνοιξαν την καρδιά τους στο GWomen για τις ευκαιρίες που πρέπει να δοθούν σε γυναίκες να πάρουν τα ηνία σε επίπεδο παραγοντισμού, αλλά και τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σε ένα απαιτητικό πόστο.
Σοφία Σακοράφα: «Εχουμε να κάνουμε πολλά βήματα ακόμη για ισοτιμία και ίσες ευκαιρίες»
- Είστε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ομοσπονδία και μία από τις τρεις εν ενεργεία σε ομοσπονδίες. Πόσο σημαντικό είναι να ηγούνται πλέον γυναίκες σε αθλήματα και ποιες είναι οι προκλήσεις που έχετε αντιμετωπίσει ως τώρα ;
Η κατάκτηση της ισοτιμίας και των ίσων ευκαιριών είναι, ασφαλώς ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, στο οποίο έχουμε να κάνουμε πολλά βήματα ακόμα. Πάντως, υπάρχει μια διαδεδομένη αντίληψη που θέλει τις γυναίκες να διοικούν με μεγαλύτερη ευαισθησία και ενσυναίσθηση. Εύχομαι αυτό να αποδεικνύεται πάντα και στην πράξη. Όλα αυτά τα σχήματα, όμως, από μόνα τους, δεν σημαίνουν τίποτα. Ίσως πρέπει να θυμόμαστε παραδείγματα γυναικών πολιτικών στη διεθνή σκηνή, που είχαν τόσο κυνικές επιλογές που θα έδειχναν ακραίες ακόμα και για τα πρότυπα ενός “σκληρού” άνδρα πολιτικού. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι και ο αθλητισμός, όπως και όλοι οι τομείς κοινωνικής δραστηριότητας, έχει ανάγκη από συλλογικές δράσεις και ενεργοποιήσεις. Κανένα πρόβλημα δεν μπορεί να έχει ουσιαστική και μακρόπνοη λύση από την “ενός ανδρός – ή μιας γυναικός – αρχή”.
Οι πιο σημαντικές προκλήσεις σήμερα στον ΣΕΓΑΣ, πέρα από το συνολικό αθλητικό όραμα, είναι η αντιμετώπιση των άμεσων σοβαρών προβλημάτων, τόσο αγωνιστικών όσο και οικονομικών, που δημιούργησε η παρατεινόμενη κατάσταση της πανδημίας, που ήρθε μάλιστα μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και μνημονίων, που στραγγάλισαν την αθλητική δραστηριότητα.
- Σε τι βαθμό έχουν αλλάξει τα πράγματα όσον αφορά τον παραγοντισμό και την ισορροπία μεταξύ αριθμού ανδρών και γυναικών και τι άλλο θεωρείτε πως πρέπει να αλλάξει ώστε να επικρατήσει αυτό το 50-50 που ζητάει η ΔΟΕ ;
Τα βήματα που γίνονται στην κατεύθυνση της εξισορρόπησης της γυναικείας συμμετοχής στα διοικητικά του αθλητικού χώρου είναι αργά και δειλά. Ένα κρίσιμο ζήτημα είναι η προσπάθεια που πρέπει να γίνει στη διεύρυνση της ενεργής αθλητικής κοινωνίας. Ο αθλητισμός αξίζει να έχει μεγαλύτερη και πιο ενεργή κοινωνική βάση. Το άνοιγμα στην κοινωνία αλλάζει και τους όρους της συμμετοχής στη διοικητική οργάνωση του αθλητισμού, από τα σωματεία μέχρι και τις ομοσπονδίες. Η διεύρυνση της κοινωνικής αναφοράς αποτελεί παράγοντα υγείας για την ίδια την ύπαρξη του αθλητικού κινήματος. Αυτό σημαίνει ότι είναι αναγκαία η ανάπτυξη των κυττάρων της αθλητικής δραστηριότητας, δηλαδή των σωματείων. Και εκεί έχουν την υποχρέωση οι ομοσπονδίες να παρέχουν την αναγκαία στήριξη, όπως και η Πολιτεία, στο κομμάτι που την αφορά.
- Οι γυναίκες στον χώρο του αθλητισμού έχουν υποστεί πολλά, τα οποία βγαίνουν σταδιακά στην επιφάνεια. Πως μπορεί να προστατευτεί μια αθλήτρια από δύσκολες καταστάσεις όπως παρενόχληση, bullying ή άδικη μεταχείριση μέσω μιας ομοσπονδίας;
Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να πούμε ότι αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, που δεν αφορά, βέβαια, μόνο τον αθλητικό χώρο. Αυτά τα φαινόμενα, παρενόχλησης, εκφοβισμού και άδικης μεταχείρισης, υπάρχουν σε όλα τα πεδία των κοινωνικών δραστηριοτήτων, ακόμη και στους χώρους εργασίας ή και, ακόμα χειρότερα, και μέσα σε οικογένειες. Δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει βάσιμα ότι στον αθλητικό χώρο υπάρχουν αυξημένα περιστατικά τέτοιου είδους, σε σχέση με τους άλλους τομείς. Αυτό, όμως, δεν έχει καμία σημασία, γιατί ακόμα και ένα περιστατικό να συμβεί, αυτό αποτελεί, από μόνο του, πρόβλημα με μεγάλη βαρύτητα. Τα φαινόμενα αυτά δεν αντιμετωπίζονται μόνο με τις δικαστικές διαδικασίες ή τα διοικητικά μέτρα. Πιστεύω πως το βασικό είναι να εμπεδωθεί στους κοινωνικούς χώρους, επομένως και στον αθλητισμό, η αντίληψη ότι δεν υπάρχει, και δεν μπορεί να υπάρχει, καμία απολύτως ανοχή σε τέτοιου είδους συμπεριφορές. Να είναι πάντα καθαρή και βέβαιη η απαξία και να αντιστρέψουμε, επιτέλους, τον παραλογισμό που στιγματίζει το θύμα και όχι τον θύτη.
- Έχετε υπάρξει αθλήτρια και πλέον είστε και παράγοντας. Ποιες διαφορές βλέπετε πως υπάρχουν (και αν υπάρχουν) ως προς την αντιμετώπιση που έχουν οι γυναίκες στον αθλητισμό, αλλά και στο κομμάτι του παραγοντισμού σε σχέση με τα παλιά χρόνια (όταν ήσασταν ακόμη αθλήτρια) ;
Ανήκω σε μια αθλητική γενιά που, αν και έχουν περάσει πολλά χρόνια από την αθλητική νεότητά μου, αισθανόμαστε, από κάποια άποψη, τυχεροί και τυχερές παρά τις δυσκολίες. Θα πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Θυμάμαι πάντα με ευγνωμοσύνη τον τότε Πρόεδρο του ΣΕΓΑΣ, τον αείμνηστο Ηλία Μισαηλίδη. Αυτός ο άνθρωπος στήριξε και ανέδειξε τον ελληνικό γυναικείο αθλητισμό και τη γυναικεία ομάδα του στίβου. Η διοίκησή του έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια. Επομένως, δεν θα έλεγα ότι είναι σωστό να καταλήγουμε σε εύκολα ή αβασάνιστα συμπεράσματα όταν θέλουμε να συγκρίνουμε εποχές. Αυτό που έχει σημασία είναι να έχουμε όλοι μας την αίσθηση ότι πρέπει να συμβάλλουμε, ο καθένας στο χώρο του, για να προχωράμε πάντα μπροστά. Και να αισθανόμαστε ότι έχουμε την υποχρέωση να κάνουμε ό,τι μπορούμε γι’ αυτό.
- Αν σας ζητούσα να απαριθμήσετε ποιες δράσεις πρέπει να ληφθούν ώστε να υπάρχει ίση μεταχείριση μεταξύ γυναικών και ανδρών στο αθλητικό κομμάτι, ποια θα ήταν τα σημαντικότερα πράγματα που πρέπει να γίνουν κατά την γνώμη σας;
Έχω την πεποίθηση ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο αλλά μπορούμε να κάνουμε πολλά ακόμα σε αυτή την κατεύθυνση. Τηλεγραφικά, μπορώ να πω ότι : Στην αγωνιστική διάσταση, θα πρέπει να υπάρχει σε όλα τα σωματεία η απαράβατη βάση της ισότιμης αντιμετώπισης του γυναικείου αθλητισμού, χωρίς να αφήνεται κανένα περιθώριο για οποιαδήποτε διάκριση. Αυτονόητο είναι ότι αυτό θα τηρείται σε όλα τα επίπεδα, μέχρι και τον υψηλότερο πρωταθλητισμό, μέχρι και την εθνική ομάδα. Στο διοικητικό πεδίο, είναι αναγκαία η μεγαλύτερη ενεργοποίηση των γυναικείων στελεχών, με την αναγκαία εξασφάλιση της ισότιμης μεταχείρισης. Και, επίσης, όπως είπαμε, η αντιμετώπιση με κάθε τρόπο, και με πρόληψη και με καταστολή, των αρνητικών συμπεριφορών, παρενόχλησης, εκφοβισμού ή άδικης μεταχείρισης.
Ντόρα Πάλλη: «Εξακολουθούν και υπάρχουν προκαταλήψεις σε ορισμένα αθλήματα»
- Είστε μία από τις 3 γυναίκες που έχουν αναλάβει προεδρικό θώκο σε αθλητική ομοσπονδία. Είναι μια καλή αρχή αυτό για να αναλάβουν τα ηνία γυναίκες; Ή κρίνετε μικρό τον αριθμό;
Είναι πολύ μικρό το ποσοστό. Στην ομοσπονδίας μας ωστόσο έχουμε πολλές γυναίκες στο Δ.Σ. Η ΔΟΕ προσπαθεί ως το Παρίσι να υπάρχει μια ισορροπία και είναι σημαντικό αυτό. Γίνονται προσπάθειες καθώς οι γυναίκες στο επίπεδο αθλητικού και παραγοντισμού είναι λίγες.
- Που οφείλετε το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν αναμειγνύονται τόσο με το παραγοντικό κομμάτι στον αθλητισμό;
Είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων. Λόγω οικογένειας κυρίως δεν είναι εύκολο. Ακόμη και σε σχολικό επίπεδο δεν ασχολούνται αρκετά. Επίσης, πρέπει να πω πως υπάρχουν και προκαταλήψεις, ειδικά σε ορισμένα αθλήματα. Για να μπει μια γυναίκα σε αυτή τη θέση πρέπει να γνωρίζει τον αθλητισμό, να έχει γνωρίσει καταστάσεις και να έχει σχέσεις με το διεθνές παρασκήνιο. Και λόγω της μητέρας μου, είχα την τύχη να είμαι από το 1992 στο ολυμπιακό κίνημα.
- Το ότι έχετε αναλάβει την προεδρία, βλέπετε διαφορετική αντιμετώπιση σε σχέση με τον άνδρα προκάτοχό σας;
«Πιστεύω πως είμαι τυχερή γιατί στο Δ.Σ. με αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή. Υπάρχουν πολλοί άνδρες που με αγάπη και σεβασμό είναι δίπλα μου και βοηθούν. Είμαστε μικρή ομοσπονδία, αλλά μια τόσο ωραία και ενωμένη ομάδα. Δεν ένιωσα στιγμή κάποια προκατάληψη εναντίον μου. Αντίθετα μάλιστα, σε άλλη ομοσπονδία που ήμουν στο παρελθόν ήταν δύσκολη περίοδος. Ενιωσα περίεργα.
- Γιατί μια γυναίκα δεν θέλει να ασχοληθεί πιο ενεργά;
Το οικονομικό είναι ένα σοβαρό ζήτημα. Όλα αυτά τα χρόνια που είμαι στον χώρο ωστόσο, βλέπω τεράστιες αλλαγές όμως. Και βλέπω να αλλάζουμε εμείς οι ίδιες οι γυναίκες. Εχουμε εξελιχθεί σημαντικά. Και στο παραγοντικό κομμάτι έχουμε εξελιχθεί και έχουμε κάνει μια σημαντική πορεία. Η διαχρονικότητα είναι σημαντικό πράγμα στις μέρες μας. Είναι σημαντικό να μην τα παρατάμε. Κι εγώ έχω στενοχωρηθεί στο παρελθόν, δυσκολεύτηκα όταν ήρθε ένα μωρό στη ζωή μου… Αλλά πρέπει να μην παρατάμε τα πράγματα στην τύχη τους.
Πολλές φορές φταίει και η αντιμετώπιση που έχουμε από τους άνδρες. Αλλά κι αυτό αλλάζει. Και είναι σημαντικό πως σε ΕΟΕ και υφυπουργείο Αθλητισμού, είναι υπέρ της ανανέωσης, της γυναικείας παρουσίας στα Δ.Σ. και των ίσων ευκαιριών. Τώρα αρχίζει και αλλάζει η κατάσταση.
- Το 2021 έγιναν σημαντικές αποκαλύψεις για χρήση βίας ή και σεξουαλικών κακοποιήσεων στον αθλητισμό. Οι ομοσπονδίες από την πλευρά τους πως μπορούν να δράσουν σε τέτοια ζητήματα;
Κατ’ αρχάς ήταν σημαντικό ότι βγήκε και μίλησε η Μπεκατώρου. Εχει σημασία γιατί άνοιξε ένας κύκλος συζήτησης ώστε να μπουν επιτροπές για θέματα βίας. Θεωρώ πως κάθε ομοσπονδία χρειάζεται να έχει διαθέσιμο έναν ψυχολόγο. Υπάρχει ένα… κύμα παγκοσμίως με αυτές τις υποθέσεις. Οι αποκαλύψεις στην υπόθεση Νάσαρ στις ΗΠΑ ήταν συγκλονιστικές. Πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα. Είναι σημαντικό το θύμα να πάει να μιλήσει σε ψυχολόγο. Όπως και να μιλάνε στους γονείς τους τα παιδιά. Να δημιουργηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον.
- Τι το διαφορετικό φέρνει μια γυναίκα σε ένα Δ.Σ.; Και πόσο εύκολο είναι με τόσες υποχρεώσεις που έχει εκτός εργασίας;
Είμαστε πιο ευαίσθητες, πιο επίμονες και διαθέτουμε φαντασία. Είναι σημαντικό γι’ αυτό να έχουμε νέα κορίτσια να ασχοληθούν με τον αθλητισμό. Το να είσαι σε ένα συμβούλιο ή μία ομάδα, σημαίνει πως μαθαίνω πειθαρχεία, συνεργασία, ενώ κάνω και φιλίες παράλληλα. Βελτιώνω των εαυτό μου και γεμίζω αυτοπεποίθηση.
Πρέπει να εμπεδώσουμε ότι μια γυναίκα μπορεί να είναι αθλήτρια, μητέρα και εργαζόμενη. Είναι σημαντικό για την θέση της στην κοινωνία. Μια κοινωνία που έτσι θα σέβεται και θα εκτιμά περισσότερο τις γυναίκες.
Ανδρονίκη Αναστασίου: «Οι γυναίκες παράγοντες φέρνουν άλλη αντίληψη στον αθλητισμό»
- Είστε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ομοσπονδία και μία από τις τρεις εν ενεργεία σε ομοσπονδίες. Πόσο σημαντικό είναι να ηγούνται πλέον γυναίκες σε αθλήματα και ποιες είναι οι προκλήσεις που έχετε να αντιμετωπίσετε;
Οι προκλήσεις είναι μεγάλες από τη στιγμή που μια γυναίκα εμπλέκεται στα διοικητικά. Υπάρχει ακόμη η αντίληψη ότι οι γυναίκες δεν κάνουν για υψηλές θέσεις. Κάνουν όμως για θέσεις ουσίας. Να βγάζουν τη δουλειά. Σιγά σιγά εκλείπει αυτή η άποψη. Και η εκλογή τριών γυναικών σε θέση προέδρου, το αποδεικνύει αυτό. Καλώς ή κακώς οι γυναίκες φέρνουν άλλη αντίληψη για τον αθλητισμό που έχει σχέση και με την επικοινωνία του αθλήματος προς τα έξω. Είναι διαφορετική εικόνα να έχεις μια γυναίκα για επικεφαλής…
Επίσης, μια γυναίκα έχει άλλη ματιά σε θέματα που αφορούν γυναίκες αθλήτριες, προπονήτριες ή κριτές…
Επιθυμώ διακαώς οι γυναίκες σε όλα τα επίπεδα να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή και να βγαίνουν μπροστά. Γιατί δουλεύουν με πάθος και αφοσίωση. Βέβαια, πρέπει να τονίσω ότι εγώ χωρίς τους άνδρες που έχω στην ομοσπονδία και την συμπαράστασή τους, δεν θα μπορούσα να κάνω βήμα.
- Σε τι βαθμό έχουν αλλάξει τα πράγματα όσον αφορά τον παραγοντισμό και την ισορροπία μεταξύ αριθμού ανδρών και γυναικών και τι άλλο θεωρείτε πως πρέπει να αλλάξει;
Δεν θα υπάρξει ισορροπία. Αυτό το 50-50 που λέει η ΔΟΕ είναι θεωρητικό. Πόσες γυναίκες έχει στην τελική η ΔΟΕ ή οι Ολυμπιακές Επιτροπές; Το καλό παράδειγμα πρέπει να έρχεται από πάνω.
- Γιατί οι γυναίκες αποφεύγουν να εμπλακούν σε διοικητικά;
Είναι διστακτικές γιατί απαιτεί να είσαι δυναμικός και να σταθείς δυναμικά σε έναν ανδροκρατούμενο χρόνο. Από την άλλη υπάρχει και το θέμα της οικογένειας καθώς οι γυναίκες παίρνουν εκεί το βαρύ φορτίο. Φορτώνονται ευθύνες κι φοβούνται να πάρουν κι άλλες.
- Αναλάβατε μία ομοσπονδία που έχει βρεθεί στο στόχαστρο με αφορμή τις καταγγελίες της Μπεκατώρου και όσα ακολούθησαν. Ως γυναίκα και ως πρόεδρος, τι μήνυμα θέλετε να περάσετε και πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον.
Για την υπόθεση της Μπεκατώρου δεν υπήρχε αντίληψη της έκτασής του. Είναι όμως κάτι το πολύ σοβαρό. Η καθυστέρηση της καταγγελίας ωστόσο οδηγεί τις υποθέσεις στο αρχείο. Ελπίζω αυτό να αλλάξει σύντομα. Δεν πρέπει να τελειώνει έτσι εύκολα μια υπόθεση κι ας γίνεται η καταγγελία μετά από χρόνια. Πρέπει να τιμωρούνται οι δράστες.
- Πως μπορεί να προστατευτεί μια αθλήτρια από δύσκολες καταστάσεις όπως παρενόχληση, bullying ή άδικη μεταχείριση;
Πρέπει να γίνονται σεμινάρια σε σωματεία, για τέτοια θέματα. Να συμβουλεύεται και να συμβουλεύει. Σε τέτοια θέματα πρέπει να είμαστε όλοι προσεκτικοί. Ακόμη κι αν το θύμα δεν θέλει να μιλήσει δημόσια, μπορεί να το κάνει ιδιωτικά.