Δεν υπάρχει προηγούμενη κίνηση, μόνη η επόμενη, η επόμενη, η επόμενη. Στοπ! Η επανάληψη δεν είναι τόσο εύκολη. Εσείς πατάτε ένα κουμπί, ένα πλήκτρο και όλα γίνονται, ή έτσι νομίζετε. Το δεύτερο βήμα είναι πάντα το πιο δύσκολο. Σε αυτό πρέπει να χτίσεις, να φροντίσεις τα θεμέλια σου και πάνω του να πατήσεις για να κοιτάξεις τον ουρανό. Ναι, το βλέμμα είναι προσηλωμένο στο τραπέζι και στο ασπρόμαυρο πεδίο, όμως το μυαλό, η διανοητική επεξεργασία, οι σκέψεις, όλα τα ανείπωτα, τα αφώτιστα, τα ντροπαλά, τα από επιλογή κρυμμένα, όλα «κοιτούν» πάνω και δεν βλέπουν μόνο μπλε, άσπρο και κίτρινο διάφανο.
Η επιθυμία για υπέρβαση, για κατάκτηση των ορίων, γίνεται ασταμάτητη κατάτμηση και ό,τι πέφτει πάνω μας, ό,τι μας στηρίζει, χωρίζεται σε τετράγωνα, τέλεια, ατελή και το σύννεφο χλιμιντρίζει, το δέντρο γίνεται πύργος και το φεγγάρι αξιωματικός.
Βασίλισσα η καρδιά και βασιλιάς το νερό. Και οι στρατιώτες πού είναι; Τα ανθρωπάκια που γίνονται άνθρωποι και μαθαίνουν να σκέφτονται πριν τινάξουν το χέρι, πριν σηκώσουν το πόδι, πριν πιάσουν το σπαθί και πριν βγάλουν την πανοπλία. Αυτοί είναι τα πιόνια και αυτή είναι η παρτίδα που λέγεται «διεκδικούμενη στιγμή, κομμάτι της ζωής». Στο σκάκι δεν υπάρχει τίποτα το απερίσκεπτο, τίποτα το τυχαίο και το λάθος είναι το σωστό του επόμενου λεπτού. Στο σκάκι κυριαρχεί το όνομά της Γιούντιτ Πόλγκαρ.
Μέθοδος, δουλειά, χάρισμα
Η Γιούντιτ Πόλγκαρ γεννήθηκε το 1976 στην Ουγγαρία και σε ηλικία εννιά ετών είχε κερδίσει το πρώτο της διεθνές τουρνουά σκακιού! Μισό λεπτό όμως… Πώς φτάσαμε από το μηδέν στο εννιά και από κει στον πρώτο τίτλο; Ιδιοφυΐα, χάρισμα, ταλέντο, τύχη; Όχι. Μέθοδος και δουλειά, αυτά κόμισαν τα προηγούμενα, τα άγνωστα και τόσο γνωστά μαζί. Η Γιούντιτ, μαζί με τις αδελφές της, συμμετείχε, μετά από απόφαση των γονιών της, σε ένα εκπαιδευτικό ερευνητικό πρόγραμμα.
Τι σήμαινε/σημαίνει αυτό; Η ίδια εξηγεί: «Οι γονείς μας, βασισμένοι σε εκπαιδευτικές μελέτες, αποφάσισαν να κάνουν τις ζωές, τις καριέρες μας ζωντανό παράδειγμα. Θέλησαν να δείξουν ότι ένα υγιές παιδί -αν διδαχθεί από νωρίς και εντατικά- μπορεί να διαπρέψει σε κάθε τομέα. Στην περίπτωσή μας αυτό σήμαινε καριέρα στο σκάκι». Οι γονείς της, λοιπόν, αποφάσισαν ότι θα γίνει πρωταθλήτρια σε αυτό το παιχνίδι. Και έγινε! Στα εφτά της έπαιζε με δεμένα μάτια απέναντι σε μάστερ και κέρδιζε!
Στα εννιά θριάμβευσε στο όπεν τη Νέας Υόρκης. Οι «Γκραν Μάστερ» παρακολουθούσαν τους αγώνες της. Ήθελαν να δουν το νεαρό κορίτσι, ήθελαν να τη δουν να επικρατεί των αντιπάλων της. Δεν τους απογοήτευσε, δεν τους διέψευσε. Λίγο πριν μπει στην εφηβεία κέρδιζε παίκτες επιπέδου International Master και κατακτούσε το παγκόσμιο πρωτάθλημα κάτω των 12 ετών.
Τα αποτελέσματα-επιτεύγματα, ο τρόπος που έπαιζε, της έδωσαν πολύ γρήγορα τον τίτλο του «IM» [International Master]. Τα αρχεία, η ιστορία του σκακιού, λένε το εξής: Η Πόλγκαρ κέρδισε την εν λόγω διάκριση νωρίτερα από τους Μπόμπι Φίσερ, Γκάρι Κασπάροφ [σ.σ ονόματα-θρύλοι του παιχνιδιού]. Η πορεία της μόνο ανοδική θα μπορούσε να είναι. Πρωτιές σε ολυμπιάδες με την Ουγγαρία, είσοδος στο top 100 πριν κλείσει τα 13 και στα 15 και 5 μήνες ανακηρύσσεται «Γκραν Μάστερ». Το ρεκόρ του Μπόμπι Φίσερ (15 έτη και 6 μήνες) σπάει. Σεβασμός και θαυμασμός για την έφηβη, πια, Πόλγκαρ.
Ποτέ δεν οπισθοχώρησε
Οι επιδόσεις της ως GM παρέμειναν αξιοπρόσεκτες. Συμμετείχε σε διεθνή τουρνουά, φεστιβάλ σκακιού, αγώνες επίδειξης εναντίον μεγάλων παικτών… Όποια κι αν ήταν η κατάληξη, η Πόλγκαρ πάντα ξεχώριζε και πάντα είχε να επιδείξει κάποια νίκη επί σημαντικών αντιπάλων. Τον Αύγουστο του 1997, ο GM και αρθρογράφος των «New York Times», ο Robert Byrne έγραψε: «Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η καλύτερη γυναίκα σκακίστρια είναι η 21χρονη Γιούντιν Πόλγκαρ».
Η συνέπεια ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της. Ποτέ δεν οπισθοχώρησε, δεν έμεινε πίσω από τους μεγάλους -κυρίως άντρες- αντιπάλους της. Όλους τους κοιτούσε στα μάτια και πάρα πολλές φορές τους κέρδιζε. Λίγο πριν μπούμε στον 21ο αιώνα ήταν πάντα παρούσα στις μεγάλες διοργανώσεις και πάντα διακρινόταν. Και όταν ξεκίνησαν τα 00’s ήρθε η πιο λαμπρή στιγμή της. Το 2002, σε έναν γρήγορο αγώνα Ρωσίας-Υπόλοιπος Κόσμος, κερδίζει για πρώτη φορά τον Γκάρι Κασπάροφ. Ποτέ πριν γυναίκα δεν είχε επικρατήσει του νο1 στον κόσμο. Το 2005 τη βρήκε ως τη μοναδική γυναίκα που προκρίθηκε σε τουρνουά Παγκόσμιου Πρωταθλήματος. Μέχρι την απόσυρσή της, το 2014, δεν σταμάτησε να σημειώνει μεγάλες επιδόσεις και στο σύστημα αξιολόγησης, το 2003, μπήκε στο κλειστό κλαμπ των παικτών με 2700 μονάδες. Όταν σταμάτησε είχε επίδοση 2675.
Και τι μένει μετά απ’ αυτή την πορεία; Η κληρονομιά της. Η Πόλγκαρ διέλυσε κάθε παρανόηση, κάθε κακόβουλη δυσπιστία σχετικά με την ικανότητα των γυναικών να αντιμετωπίζουν του άνδρες στο σκάκι. Αγωνιστικά, το επιθετικό ύφος της μένει μοναδικό και πηγή έμπνευσης για τις επόμενες γενιές. Αυτή που κέρδισε έντεκα (!) νυν ή πρώην παγκόσμιους πρωταθλητές (Κασπάροφ, Καρπόφ, Κάρλσεν), αυτή που έζησε από κοντά τον «μύθο» Μπόμπι Φίσερ (σ.σ το 1993 ζούσε προσωρινά στο πατρικό της) και είδε ότι ένας κοινός άνθρωπος με πάθη και λάθη, αυτή έμαθε καλά τι είναι η ακινησία και τι η ασταμάτητη κίνηση του μυαλού.
Πηγές
-«The top 5 best women chess players of all time» [chess.com]
-«Γιούντιτ Πόλγκαρ: Ταλέντο είναι και το να κάθεσαι οκτώ ώρες» [εφ. «Καθημερινή», Νικόλας Ζώης]