Τα διοικητικά όργανα αρκετών αθλημάτων, συμπεριλαμβανομένων των δημοφιλών όπως ο στίβος ή η κολύμβηση, έχουν επιλέξει να απαγορεύσουν στις τρανς γυναίκες να συμμετέχουν σε αγώνες γυναικών για λόγους σωματικών πλεονεκτημάτων. Αλλά ενώ αυτές οι ανησυχίες φαινομενικά δεν θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στο σκάκι, ένα άθλημα στο οποίο η πνευματική ικανότητα είναι πιο σημαντική από πιθανές σωματικές διαφορές, η Διεθνής Σκακιστική ομοσπονδία (Fide) επέλεξε να απαγορεύσει στις τρανς γυναίκες να συμμετέχουν σε αγώνες μόνο για γυναίκες.
Αξίζει να αναφέρουμε πως μόλις μία τρανς γυναίκα βρίσκεται στο ελίτ επίπεδο του σκακιού, τη Γαλλίδα Γιόσα Ιγκλέσιας που φέρει τον τίτλο της master.
Τον Αύγουστο, η FIDE (Παγκόσμια ομοσπονδία σκακιού) εισήγαγε την απαγόρευση στις τρανς γυναίκες να αγωνίζονται σε διοργανώσεις μόνο για γυναίκες. Σύμφωνα με τη FIDE, η αλλαγή φύλου «έχει σημαντικό αντίκτυπο στην κατάσταση ενός παίκτη και στη μελλοντική επιλεξιμότητα για τουρνουά. Σε περίπτωση που το φύλο άλλαξε από αρσενικό σε θηλυκό, ο παίκτης δεν έχει δικαίωμα συμμετοχής σε επίσημες διοργανώσεις της ομοσπονδίας για γυναίκες μέχρι να ληφθεί περαιτέρω απόφαση. Τέτοιες αποφάσεις θα πρέπει να βασίζονται σε περαιτέρω ανάλυση και θα πρέπει να λαμβάνονται από το Συμβούλιο της FIDE το συντομότερο δυνατό, αλλά όχι πέραν της περιόδου των δύο ετών».
Τότε η ομοσπονδία είχε ξεκαθαρίσει, επίσης, πως τυχόν τίτλοι που κατακτήθηκαν από τρανς γυναίκες στη γυναικεία κατηγορία δεν θα ισχύουν πλέον. Τυχόν τίτλοι που κατακτήθηκαν σε ανδρικές διοργανώσεις από τρανς γυναίκες, πριν από την αλλαγή φύλου και τη μετακίνησή τους σε διαφορετική κατηγορία φύλου, εξακολουθούν να ισχύουν. Ωστόσο, δεν έχει καταγραφεί καμία ανάκληση τίτλου λόγω αλλαγής φύλου.
Οι κανονισμοί δίνουν στην ομοσπονδία το δικαίωμα να ενημερώνει τους διοργανωτές αγώνων και άλλα σχετικά μέρη για την αλλαγή φύλου και να κάνει την κατάλληλη σήμανση στη βάση δεδομένων των παικτών ή/και να χρησιμοποιεί άλλα μέτρα για να ενημερώνει τους διοργανωτές σχετικά με έναν παίκτη που είναι τρανσέξουαλ, για να αποτρέψει πιθανές παράνομες εγγραφές σε τουρνουά.
Η grandmaster από τις ΗΠΑ, Τζένιφερ Σαχέιντ, είναι μόνο μία από τις παίκτριες και που έχουν ασκήσει κριτική στις παραπάνω αποφάσεις καθώς θεωρούν πως βασίζονται σε παρανοϊκά σενάρια και πως θα λειτουργήσουν αρνητικά προς το άθλημα:
«Οι κανόνες είχαν πραγματικά ενοχλητική επίδραση στη σκακιστική κοινότητα, δήλωσε η Αμερικανίδα παίκτρια στο BBC Sport και συνέχισε:
«Φαίνονται πολύ σκληροί. Για τις πρακτικές συνέπειες δεν είμαι σίγουρη ακόμα αλλά θα έχουν αντίκτυπο στην ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Οι άνθρωποι λένε ότι ακόμα και αν είναι απίθανο να προκριθούν σε διοργανώσεις, αυτό τους κάνει να θέλουν να παίζουν λιγότερο σκάκι. Όλες αυτές οι απαιτήσεις γύρω από την ταυτότητα. Μια διετής περίοδος απόφασης είναι μεγάλο χρονικό διάστημα, αν είσαι στην κορυφή του αθλήματός σου είναι μια αιωνιότητα.
Ο λόγος που βγαίνουν αυτές οι πολιτικές είναι ότι οι άνθρωποι πιστεύουν πραγματικά ότι οι παίκτες θα προσποιηθούν ότι είναι γυναίκες για να κερδίσουν διοργανώσεις και να πάρουν χρηματικά έπαθλα. [...] Ο κόσμος είναι πραγματικά παρανοϊκός ότι θα καταστραφεί το γυναικείο σκάκι, ότι θα διαλυθεί και οι χορηγοί θα φύγουν. Το αντίδοτο είναι να μιλήσουμε με πραγματικές τρανς παίκτριες». Σε αυτό η Fide απαντά πως θα διασφαλίσει την προστασία των προσωπικών δεδομένων όλων των παικτών και ότι οι κανονισμοί δεν θα εκθέσουν κανέναν τρανς παίκτη ή θα τον θέσουν σε κίνδυνο.
Η Γιόσα Ιγκλέσιας, μιλώντας στο ΒΒC Sports ως η μοναδική εκπρόσωπος των τρανς γυναικών στο σκάκι αυτή τη στιγμή, εξηγεί πως η FIDE δεν μίλησε ποτέ μαζί της ή με άλλα τρανς άτομα που σχετίζονται με το σκάκι:
«Έχουν αυτοαποδώσει το δικαίωμα να βγάλουν οποιονδήποτε τρανς παίκτη ανά πάσα στιγμή σε οποιονδήποτε οργανισμό. Δεν με νοιάζει πραγματικά γιατί είμαι ήδη εκτός, αλλά αυτό θα μπορούσε να θέσει ζωές σε κίνδυνο. Αν ένας τρανς παίκτης δεν είχε αποκαλύψει την τρανς ταυτότητά του και έπαιζε σε μια χώρα όπου το να είσαι ΛΟΑΤΚΙ άτομο είναι παράνομο ή επικίνδυνο, αν η FIDE αποφάσιζε να το αποκαλύψει αυτό θα μπορούσε να είναι απειλητικό για τη ζωή του».
Η Ιγκλέσιας έχει ήδη δεχθεί τρανσφοβικές συμπεριφορές, από το 2021: «Στο αεροπλάνο για το τουρνουά της Euro Chess Union, στην Αλβανία, ένας αξιωματούχος μου είπε ότι ένας grandmaster έγραψε επίσημη επιστολή με την οποία απαιτούσε να μου απαγορευτεί η συμμετοχή. Έπειτα συναντήθηκαν και αποφάσισαν να με συμπεριλάβουν στον αγώνα. Ορισμένοι αξιωματούχοι στην Ανατολική Ευρώπη ήταν υπέρ της απαγόρευσης, αλλά οι περισσότεροι ήταν κατά.
Παρ' όλα αυτά, είναι τρομακτικό. Μερικές φορές αισθάνομαι ότι έχω αυτό το βάρος στους ώμους μου, επειδή αυτοί οι νόμοι γίνονται για όλους τους τρανς παίκτες, αλλά εγώ είμαι η μόνη. Πρέπει πάντα να είμαι τέλεια. Αυτή η επιστολή, ήταν εναντίον μου ή μόνο εναντίον των τρανς παικτών;»
Οι Ρώσοι χαιρέτησαν την απόφαση όπως και διοικητικά μέλη άλλων χωρών οπυ θεωρούν πως οι άνδρες έχουν βιολογικό πλεονέκτημα. Η εξελικτική βιολόγος του Χάρβαρντ δρ Κάρολ Χούβεν έγραψε στο Τwitter τα εξής: «Οι άνδρες έχουν ένα μεγάλο και σταθερό πλεονέκτημα έναντι των γυναικών στη χωρική ικανότητα, στην οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό το σκάκι», έγραψε και αναφέρθηκε στο ότι τα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτό είναι «μικτά και κανένα μεμονωμένο χαρακτηριστικό (εκτός από την εξάσκηση) δεν προβλέπει ισχυρά την επιτυχία μεταξύ των κορυφαίων παικτών».
Το ζήτημα θα τεθεί εκ νέου σε συζήτηση προς το συμβούλιο της ομοσπονδίας.