Μέσα από τις εμπειρίες μας, συχνά ανακαλύπτουμε μονοπάτια που δεν είχαμε φανταστεί. Κάπως έτσι ξεκίνησε και το ταξίδι της Ησάια Κιοϊλόγλου, η οποία από νωρίς βρήκε τον εαυτό της να κινείται στον χώρο της βιωματικής εκπαίδευσης και του εθελοντισμού.
Το 2014, μια συμμετοχή της στο Imagine Peace Youth Camp αποτέλεσε το έναυσμα για να ασχοληθεί πιο συστηματικά με τη βιωματική μάθηση. Δύο χρόνια αργότερα, έγινε μέλος του workforce της Διεθνούς Ολυμπιακής Εκεχειρίας, όπου ήρθε σε επαφή με τις αξίες του Ολυμπισμού και ανέπτυξε δεξιότητες στη μη τυπική εκπαίδευση. Παράλληλα, η δράση της επεκτάθηκε και στην ENGSO Youth, έναν ευρωπαϊκό μη κερδοσκοπικό οργανισμό, όπου ανέλαβε την ευθύνη της δικτύωσης ατόμων με κοινό κοινωνικό όραμα και την εκπαίδευση εθελοντών για σημαντικά αθλητικά γεγονότα, όπως το European Athletics Championship Belgrade 2017, όπου εκπαίδευσε περισσότερους από 250 εθελοντές.
Η Ησάια Κιοϊλόγλου βρίσκεται σε μια κομβική στιγμή της επαγγελματικής της πορείας, προσπαθώντας να φέρει στην Ελλάδα μια νέα αντίληψη για τον ρόλο του αθλητισμού στην κοινωνία. Μέσα από την πρωτοβουλία της, την Sport4Dev Greece, επιδιώκει να δείξει πώς ο αθλητισμός μπορεί να αποτελέσει εργαλείο κοινωνικής αλλαγής, βοηθώντας ανθρώπους να αποκτήσουν δεξιότητες και να σπάσουν στερεότυπα. Το πρώτο μεγάλο project της, το Cycle of Femmability, γεννήθηκε από μια προσωπική εμπειρία και στοχεύει στη δημιουργία ίσων ευκαιριών για γυναίκες με αναπηρία και τις φροντίστριές τους. Η προσέγγισή της βασίζεται στις θεμελιώδεις Ολυμπιακές αξίες -αριστεία, φιλία και σεβασμό- τις οποίες δεν βλέπει μόνο ως αθλητικά ιδανικά αλλά ως αρχές που μπορούν να φέρουν πραγματική αλλαγή στις τοπικές κοινωνίες.
Η επαγγελματική της διαδρομή ξεκίνησε με την πρώτη της επαφή με την Ολυμπιακή Παιδεία στην Αρχαία Ολυμπία, μια εμπειρία που της άλλαξε τη ζωή και της έδωσε το όραμα να αξιοποιήσει τον αθλητισμό ως μέσο εκπαίδευσης και ανάπτυξης δεξιοτήτων. Η συμμετοχή της στο πρόγραμμα IOC Young Leaders της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής την οδήγησε στο "Παρίσι 2024", όπου έζησε από κοντά την ένταση και τη μαγεία των Ολυμπιακών Αγώνων, τόσο ως εθελόντρια στο Ολυμπιακό Χωριό όσο και ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο πρόγραμμα. Για εκείνη, ο αθλητισμός δεν είναι μόνο αγώνες και μετάλλια, αλλά ένας ισχυρός μηχανισμός που ενώνει τους ανθρώπους, δημιουργεί ευκαιρίες και προωθεί την ισότητα.
Σε τι επαγγελματική φάση σε πετυχαίνουμε αυτή τη στιγμή;
Το σημαντικότερο για μένα αυτή τη στιγμή είναι η προσπάθεια να φέρω στην Ελλάδα μια νέα αντίληψη για το πώς μπορεί ο αθλητισμός να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο κοινωνικής αλλαγής. Και αυτή την περίοδο νιώθω ότι η δουλειά μου αρχίζει να αποδίδει καρπούς. Η κεντρική ιδέα είναι να φέρουμε τον αθλητισμό πιο κοντά στην κοινωνία, όχι μόνο με τη μορφή απλής καθημερινής άσκησης, αλλά ως μέσο για να χτίσουμε δεξιότητες μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα και να δημιουργήσουμε έναν ασφαλή χώρο όπου όλοι έχουν ίσες ευκαιρίες. Κάτι που γεννήθηκε από την ανάγκη να σπάσουμε στερεότυπα και να δώσουμε φωνή σε όσους συχνά μένουν στο περιθώριο.
Γι' αυτό και ιδρύσαμε την Sport4Dev Greece. Και η πρόοδος που έχουμε καταφέρει να σημειώσουμε με την ομάδα μου μέχρι σήμερα είναι αξιοσημείωτη. Βλέπω αυτή την προσπάθεια να παίρνει μορφή μέσα από συνεργασίες που πριν μερικά χρόνια φάνταζαν αδύνατες. Και αυτό, όσο απλό κι αν ακούγεται, είναι από μόνο του μια μικρή νίκη - γιατί δείχνει ότι κάτι αρχίζει να αλλάζει. Και στην Ελλάδα.
Πώς βρέθηκες στα λημέρια του αθλητισμού;
Η αγάπη μου για τον αθλητισμό ξεκίνησε όταν ήμουν στην έκτη δημοτικού. Η οικογένειά μου είχε ισχυρή σύνδεση με τον αθλητισμό. Ο ξάδερφός μου ήταν καλαθοσφαιριστής. Έτσι, ξεκίνησα να παίζω μπάσκετ και το ερωτεύτηκα αμέσως. Ήταν κάτι που με έκανε να νιώθω διαφορετική και ότι σπάω τα στερεότυπα, μιας και ήμουν κορίτσι που ασχολούνταν με ένα "ανδρικό" (όπως θεωρούνταν τότε) άθλημα.
Μετά από καιρό κατάλαβα ότι δεν ήταν μόνο το ότι αυτό το άθλημα με έκανε να νιώθω δυνατότερη μέσα σε έναν κόσμο ανδροκρατούμενο, αλλά με βοήθησε να αναπτύξω κοινωνικές δεξιότητες, όπως ομαδικότητα, ανθεκτικότητα στις δυσκολίες, σεβασμό για τον αντίπαλο, πειθαρχία και αυτοπεποίθηση.
Το καλοκαίρι σε είδαμε ιδιαίτερα ενεργή στους Ολυμπιακούς Αγώνες και κοντά στην ελληνική ομάδα. Τι ακριβώς έκανες εκεί; Πώς ήταν η εμπειρία σου στο Παρίσι; Τι ξεχωρίζεις;
Είχα την ευκαιρία να ζήσω μια από τις πιο έντονες εμπειρίες της ζωής μου στους Ολυμπιακούς Αγώνες, με διπλό ρόλο. Από τη μία πλευρά, εκπροσωπούσα τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) ως η πρώτη IOC Young Leader από την Ελλάδα - κάτι που από μόνο του είχε για μένα έναν ιδιαίτερο συμβολισμό.
Από την άλλη, ήμουν εθελόντρια στο Ολυμπιακό Χωριό, σε άμεση επαφή με τους αθλητές. Το να βρίσκομαι δίπλα στην ελληνική αποστολή και να ζήσω από κοντά τον αγώνα τους για το μετάλλιο, και να γιορτάσω μαζί τους ήταν κάτι παραπάνω από συγκλονιστικό. Αλλά αυτό που πραγματικά θα μου μείνει χαραγμένο ήταν οι απλές στιγμές: οι συζητήσεις με αθλητές από όλο τον κόσμο, οι κοινές μας ανησυχίες, η αλληλοϋποστήριξη των αθλητών πριν από έναν αγώνα.
Εκεί καταλαβαίνεις ότι ο αθλητισμός είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα μετάλλιο. Είναι η κοινή προσπάθεια, η δύναμη της φιλίας και του σεβασμού, το να βλέπεις ανθρώπους από διαφορετικές γωνιές του κόσμου να ενώνονται γύρω από τις ίδιες αξίες.
Είσαι μέλος του προγράμματος της ΔΟΕ IOC Young Leaders. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Ποια είναι η προοπτική εξέλιξης και με τι ακριβώς καταπιάνεσαι;
Το πρόγραμμα IOC Young Leaders της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ) τρέχει εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά για πρώτη φορά επιλέγεται ένας εκπρόσωπος από την Ελλάδα, γεγονός που έχει ξεχωριστή σημασία για εμένα. Στην ουσία, πρόκειται για μια τετραετή υποτροφία από τη ΔΟΕ, η οποία συνδυάζει εκπαίδευση και οικονομική στήριξη, με σκοπό την ανάπτυξη ενός κοινωνικά βιώσιμου project που αξιοποιεί τον αθλητισμό ως εργαλείο για την κοινωνική αλλαγή.
Το πρόγραμμα βασίζεται στις θεμελιώδεις Ολυμπιακές αξίες της αριστείας, της φιλίας και του σεβασμού, προωθώντας τη δημιουργία πρωτοβουλιών που επιδιώκουν θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία. Αυτές οι αξίες δεν είναι απλώς θεωρητικές. Τις είδα να παίρνουν σάρκα και οστά κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων και τις έχω βιώσει προσωπικά ως αθλήτρια.
Η αριστεία εκφράζεται σε κάθε αθλητή που δίνει τον καλύτερό του εαυτό καθημερινά, παλεύοντας να ξεπεράσει τα όριά του. Η φιλία είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας και την έχουμε δει σε στιγμές όπου αθλητές από διαφορετικές χώρες ένωσαν τις δυνάμεις τους και στήριξαν ο ένας τον άλλον, ξεπερνώντας κάθε διαχωριστική γραμμή. Όσο για τον σεβασμό, αυτός αφορά πρώτα απ’ όλα τον σεβασμό προς τον εαυτό μας, στη συνέχεια προς τους συναθλητές και τους αντιπάλους μας, αλλά και προς το μοναδικό ταξίδι του καθενός προς τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, τις πεποιθήσεις ή την προσωπική του πορεία.
Αυτές οι αξίες μπορούν να μεταφερθούν πέρα από τον αθλητισμό, επηρεάζοντας θετικά τις τοπικές κοινωνίες και καλλιεργώντας την αίσθηση της κοινότητας, της αλληλεγγύης και της ισότητας. Οι αθλητές, μέσα από τη διαδρομή τους προς τους Ολυμπιακούς Αγώνες, διδάσκουν σε όλους μας μαθήματα ζωής. Η αριστεία μάς διδάσκει ανθεκτικότητα στις δυσκολίες, η φιλία μας ωθεί να δημιουργούμε υποστηρικτικά δίκτυα ο ένας για τον άλλον και ο σεβασμός μας διδάσκει να ακούμε τις ανάγκες μας αλλά και τις ανάγκες των συνανθρώπων μας.
Αυτή η προσέγγιση αποτελεί τη βάση της μεθοδολογίας "Education Through Sport" (ETS), την οποία εφαρμόζουμε μέσα από τις δράσεις μας. Γι’ αυτόν τον λόγο η ΔΟΕ στηρίζει τις προσπάθειές μας και αυτός είναι ο στόχος που έχουμε θέσει με το Femmability και την Sport4Dev Greece.
Έχεις ιδρύσει την Sport4Dev Greece, της οποίας το πρώτο project είναι το Femmability. Ποιος είναι ο στόχος αυτού του project και πώς οδηγήθηκες στη δημιουργία του; Ποιο είναι το κίνητρο και ο απώτερος σκοπός του;
Το Cycle of Femmability είναι το πρώτο project που αναπτύξαμε στο πλαίσιο της Sport4Dev και γεννήθηκε από μια πολύ προσωπική εμπειρία που με σημάδεψε από μικρή ηλικία.
Θυμάμαι τα απογεύματα που περνούσα στο σπίτι της γιαγιάς μου, η οποία φρόντιζε τη θεία μου. Η θεία μου, λόγω αναπηρίας, δεν έβγαινε ποτέ από το σπίτι. Αυτό που συνειδητοποίησα αργότερα ήταν πως μαζί της περιορισμένη έμενε και η γιαγιά μου, αν και με διαφορετικό τρόπο. Η φροντίδα της θείας μου είχε γίνει το κέντρο της ζωής της, κλείνοντάς την κι εκείνη μέσα σε τέσσερις τοίχους.
Το γεγονός ότι και οι δύο ήταν γυναίκες έκανε την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη. Η θεία μου βρισκόταν ήδη σε έναν περιορισμένο κόσμο λόγω της αναπηρίας της, ενώ η γιαγιά μου, χωρίς να το επιλέξει, ήταν δεμένη με τον ρόλο της φροντίστριας. Έναν ρόλο που, ειδικά για τις γυναίκες, θεωρείται αυτονόητος. Η ζωή της διαμορφωνόταν γύρω από τις ανάγκες των άλλων, αφήνοντας τις δικές της επιθυμίες και ευκαιρίες σε δεύτερη μοίρα.
Αυτές οι εικόνες με έκαναν να αντιληφθώ τι σημαίνει να ζεις στο περιθώριο, όχι από επιλογή, αλλά εξαιτίας των κοινωνικών συνθηκών που επιβάλλονται σιωπηρά. Το Cycle of Femmability είναι μια προσπάθεια να δημιουργηθούν ίσες ευκαιρίες για τις γυναίκες με αναπηρία και όσους τις στηρίζουν. Με έναν τρόπο, είναι ένας φόρος τιμής σε εκείνες που δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να διεκδικήσουν κάτι περισσότερο.
Η επαγγελματική σου πορεία σε έχει οδηγήσει να δραστηριοποιείσαι κυρίως στο εξωτερικό. Πού ακριβώς εργάζεσαι και γιατί έχεις επιλέξει να αφήσεις την Ελλάδα;
Αν και η βάση μου είναι στην Ελλάδα, η κύρια επαγγελματική μου δραστηριότητα βρίσκεται στο εξωτερικό, κυρίως λόγω των περισσότερων ευκαιριών που προσφέρονται εκεί στον τομέα του *Sport for Development.
Ωστόσο, στόχος μου είναι να φέρω όλες αυτές τις εμπειρίες και γνώσεις πίσω στην Ελλάδα και να συμβάλω στην κοινωνική ανάπτυξη της χώρας μου μέσω του αθλητισμού. Γι’ αυτό και επιλέξαμε το όνομα Sport4Dev Greece, ώστε να αρχίσει να ακούγεται και να εδραιώνεται ο συγκεκριμένος όρος και στη χώρα μας.
Έχεις βιώσει ποτέ διακρίσεις λόγω φύλου;
Δυστυχώς, ναι.
Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό που δεν μπορώ να ξεχάσω συνέβη στις προπονήσεις μου στο μπάσκετ με την τότε ομάδα μου. Προετοιμαζόμασταν για ένα τουρνουά και κάναμε προπόνηση έξω, μέσα στο κρύο και τη βροχή, γιατί το κλειστό γήπεδο ήταν κατειλημμένο από την αντίστοιχη ομάδα των αγοριών που προετοιμαζόταν για το ίδιο ακριβώς τουρνουά.
Αυτό το απλό περιστατικό, που τότε θεωρούσαμε φυσιολογικό, αντικατοπτρίζει τις ανισότητες που συχνά αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στον αθλητισμό.
Επιπλέον, συχνά βρίσκομαι σε αίθουσες γεμάτες μεσήλικες άντρες που λαμβάνουν αποφάσεις για τον αθλητισμό και την κοινωνία. Το να αποδείξεις την αξία σου ως νεαρή γυναίκα απαιτεί διπλάσια προσπάθεια.
Στα 19 μου συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να μιλήσω ανοιχτά για την ισότητα, η οποία αφορά όλους, ανεξαρτήτως φύλου. Όταν ένας τίτλος ή ένας οργανισμός στηρίζει την προσωπική σου ιστορία, η φωνή σου ακούγεται και αποκτά αντίκτυπο σε όσους έχουν βιώσει διακρίσεις.
Πώς βλέπεις εσύ την κατάσταση στον ελληνικό αθλητισμό;
Η εικόνα που έχω είναι αρκετά σφαιρική λόγω των επαγγελματικών μου ταξιδιών και δυστυχώς, τα προβλήματα, όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι πολλά. Οι πόροι που διατίθενται για τον αθλητισμό στην Ελλάδα είναι περιορισμένοι και σε αναλογία με το μέγεθος και τη συνολικότερη κοινωνική κατάσταση που επικρατεί, γεγονός που δυσκολεύει τους αθλητές μας να φτάσουν σε υψηλό επίπεδο.
Η έλλειψη υποδομών, η ανεπάρκεια οικονομικής στήριξης και το παρωχημένο σύστημα εκπαίδευσης των προπονητών δημιουργούν εμπόδια για τα νέα ταλέντα αλλά και για αυτό που ονομάζεται grassroot sport, τον αθλητισμό δηλαδή εκτός πρωταθλητισμού. Παρ' όλα αυτά, το πάθος και η επιμονή των αθλητών μας είναι αξιοθαύμαστα και πετυχαίνουν εντυπωσιακά πράγματα σε σύγκριση με αθλητές άλλων χωρών που έχουν ολόκληρα υποστηρικτικά συστήματα να εκτοξεύουν τις προσπάθειες και την εξέλιξή τους.
Ποιο είναι το όραμα μιας νεαρής κοπέλας σε αυτό τον χώρο;
Το όραμά μου είναι να δημιουργήσω τον χώρο όπου το φύλο, η ηλικία, ή άλλα τυχαία χαρακτηριστικά, δεν καθορίζουν την αξία ή τις δεξιότητες ενός ανθρώπου. Θέλω να δώσω στους ανθρώπους τα εργαλεία να εξελιχθούν, να αξιοποιήσουν τη δυναμική τους και να δημιουργήσουν και εκείνοι ως πολλαπλασιαστές έναν θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία. Στόχος μου είναι να κάνω το επάγγελμά μου ένα μέσο για να βοηθήσω άλλους να φέρουν την αλλαγή - ο καθένας στο δικό του τομέα.