Το «ηλεκτρικό» ποτάμι δεν γυρίζει πίσω

• Αν τα πράγματα ήταν αλλιώς
• Γιατί είναι τόσο αργό;
• Γιατί πρέπει να αλλάζω ταχύτητες;
• Γιατί κάνει τόσο θόρυβο;
• Τι είναι αυτή η μυρωδιά;
• Τι είναι η τακτική συντήρηση;
• Το μέλλον είναι ηλεκτρικό

Τον τελευταίο καιρό έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που δοκιμάζουμε. Σχεδόν όλοι οι κατασκευαστές έχουν στην γκάμα τους ένα ή περισσότερα ηλεκτρικά μοντέλα, στη διαδικασία μετάβασής τους προς την πλήρη ηλεκτροκίνηση, που για τους περισσότερους θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Αυτές τις ημέρες οδηγώ ένα Tesla. Οδηγώντας το ίσως πιο εξελιγμένο τεχνολογικά δείγμα των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, συγκέντρωσα κάποιες σκέψεις που έχουν αρχίσει να δημιουργούνται εδώ και πολλά χρόνια.

Η πρώτη μου επαφή με ηλεκτρικό αυτοκίνητο έγινε το 2013, όταν οδήγησα για πρώτη φορά το i3 της BMW. Ένα αυτοκίνητο πρωτοποριακό εκείνη την εποχή, που προσέγγιζε την αυτοκίνηση με διαφορετικό τρόπο. Ταυτόχρονα, μας εισήγαγε σε ένα νέο κόσμο, όπου η οδήγηση και η ιδιοκτησία ενός αυτοκινήτου θα ήταν κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που είχαμε μάθε τα τελευταία 120 και πλέον χρόνια.

Αν τα πράγματα ήταν αλλιώς

Θα ξεκινήσω απευθείας από το συμπέρασμα των συλλογισμών μου. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι ανώτερα. Είναι τόσο απλό. Ναι, γνωρίσαμε και αγαπήσαμε την αυτοκίνηση μέσα από οχήματα που είχαν κινητήρες εσωτερικής καύσης, που προσέφεραν μια συνολική εμπειρία, που συνδύαζε τις συγκινήσεις της αυτοκίνησης με ήχους και με μυρωδιές και ίσως με ακόμα περισσότερα. Αν όμως συγκρίνεις ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο με ένα συμβατικό, βλέπεις ότι το δεύτερο είναι πλέον ξεπερασμένο από την εποχή του. Για να εξηγήσω την ανωτερότητα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, θα χρησιμοποιήσω μια πολύ έξυπνη σύγκριση, την οποία θα ήθελα να είχα σκεφτεί εγώ αλλά δυστυχώς το έκανε πρώτος ένας Αμερικανός youtuber, που έχει το κανάλι Engineering Explained.

Ας υποθέσουμε ότι όλα τα αυτοκίνητα ήταν εξαρχής ηλεκτρικά. Σε αυτό το υποθετικό σενάριο, αυτή ήταν η τεχνολογία που επικράτησε από τα τέλη του 19ου αιώνα και αυτήν υιοθέτησαν όλοι οι κατασκευαστές. Έτσι, όλοι μας μεγαλώσαμε, μάθαμε να οδηγούμε και αποκτήσαμε ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Συνεχίζοντας στο ίδιο υποθετικό σενάριο, κάποια στιγμή, εμφανίστηκε μια νέα τεχνολογία και μια ολοκαίνουρια προσέγγιση στην αυτοκίνηση: ο κινητήρας εσωτερικής καύσης. Βγήκαν τα πρώτα μοντέλα και τα αυτοκίνητα με κινητήρα εσωτερικής καύσης άρχισαν να διεκδικούν το μερίδιό τους στην αγορά. Ένας μέσος χρήστης αυτοκινήτου, λοιπόν, κάποια στιγμή αποφασίζει να δοκιμάσει ένα δείγμα της νέας τεχνολογίας για να το συγκρίνει με αυτό που ξέρει. Παρακάτω θα προσπαθήσω να εντοπίσω τα ερωτήματα και τα συμπεράσματά του.

Γιατί είναι τόσο αργό;

Οι ηλεκτροκινητήρες έχουν όλη τους τη ροπή διαθέσιμη από τις 0 στροφές. Αυτό σημαίνει απόλυτη αμεσότητα στο πάτημα του γκαζιού και εκρηκτική σε πολλές περιπτώσεις επιτάχυνση. Το Tesla που σας έγραφα παραπάνω είναι το Model 3 Performance και έχει επιτάχυνση 0-100 χλμ./ώρα 3,3 δευτερόλεπτα. Ασύλληπτο. Αλλά ακόμα και τα πιο «γήινα» ηλεκτρικά αυτοκίνητα, όπως για παράδειγμα το VW ID.3 με το οποίο συμβιώνουμε τους τελευταίους μήνες (αν δεν το έχετε κάνει ήδη, μπορείτε να διαβάσετε τα σχετικά θέματα της μίνι-ενότητας «Η ζωή με ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο»), έχουν αυτήν την αίσθηση άμεσης επιτάχυνσης - είτε από στάση είτε εν κινήσει.

Η αμεσότητα είναι κάτι πολύ χαρακτηριστικό. Στα αυτοκίνητα με θερμικούς κινητήρες, όσο δυνατά κι αν είναι, υπάρχει μια αισθητή καθυστέρηση από τη στιγμή που ο οδηγός θα πατήσει το γκάζι μέχρι να ξεκινήσει η επιτάχυνση. Είτε θα πρέπει να «μπει» το τούρμπο είτε το μοτέρ θα πρέπει να ανεβάσει στροφές είτε οτιδήποτε άλλο, μια καθυστέρηση είναι αισθητή. Στα ηλεκτρικά, απλώς δεν υπάρχει. Κάθε πάτημα του γκαζιού μεταφράζεται άμεσα σε επιτάχυνση.

Γιατί πρέπει να αλλάζω ταχύτητες;

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αυτοκίνητα κατά κανόνα δεν έχουν κιβώτιο ταχυτήτων, γιατί απλά δεν το χρειάζονται. Η περιστροφή του ηλεκτροκινητήρα περνάει στους τροχούς με πιο άμεσο τρόπο. Φανταστείτε, λοιπόν, να οδηγείτε σε όλη σας τη ζωή ένα αυτοκίνητο με αυτά τα χαρακτηριστικά και να σας δίνουν ξαφνικά να οδηγήσετε κάτι που όταν θα πατάτε το γκάζι θα πρέπει να περιμένετε εκτός από τον κινητήρα να ανεβάσει στροφές και το κιβώτιο να κατεβάσει και μερικές ταχύτητες, αν μιλάμε για αυτόματο κιβώτιο, ή ακόμα χειρότερα να πρέπει να το κάνετε εσείς με το χέρι, πατώντας ταυτόχρονα και άλλο ένα πετάλι. Ακούγεται, και είναι, ανήκουστο.

Γιατί κάνει τόσο θόρυβο;

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι αθόρυβα. Αντιθέτως, οι κινητήρες εσωτερικής καύσης κάνουν θόρυβο – και σε κάποιες περιπτώσεις πολύ θόρυβο. Και ο θόρυβος αυτός δεν είναι ευχάριστος. Ναι, ξέρω πόσο ευχάριστα ακούγεται ένας V8 ή ένας V10 ή ένας V12 κινητήρας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι η συντριπτική πλειονότητα των αυτοκινήτων που οδηγούμε έχει 3κύλινδρους ή 4κύλινδρους κινητήρες, ο θόρυβος των οποίων μόνο μουσική δεν είναι. Και για κάποιον που έχει γνωρίσει μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα, για να μείνουμε πιστοί στο σενάριο, θα είναι πραγματικά ακατανόητη και σίγουρα δυσάρεστη όλη αυτή η φασαρία.

Τι είναι αυτή η μυρωδιά;

Οι κινητήρες εσωτερικής καύσης παράγουν καυσαέρια. Δεν γίνεται αλλιώς. Και τα καυσαέρια αυτά μυρίζουν, είτε πρόκειται για βενζίνη είτε για ντίζελ. Μπορεί στα σύγχρονα αυτοκίνητα η μυρωδιά αυτή να είναι ανεπαίσθητη, αλλά υπάρχει. Φανταστείτε να ζείτε σε μια πολύ κρύα χώρα και να πρέπει να ζεστάνετε το αυτοκίνητό σας προτού ξεκινήσετε το πρωί μέσα στο κλειστό γκαράζ που το σταθμεύετε. Η ατμόσφαιρα γύρω του θα γίνει αποπνικτική. Ή φανταστείτε να περιμένετε στο φανάρι πίσω από μια μακριά σειρά σταματημένων αυτοκινήτων, που περιμένουν να ανάψει το πράσινο με τους κινητήρες στο ρελαντί. Τίποτα από τα παραπάνω δεν αφορά τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, που δεν εκπέμπουν άμεσα καθόλου ρύπους.

Τι είναι η τακτική συντήρηση;

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση όσον αφορά τα μηχανικά τους μέρη. Οι ηλεκτροκινητήρες δεν έχουν καμία απαίτηση και τα υπόλοιπα μέρη του αυτοκινήτου χρειάζονται μόνο τους πολύ βασικούς ελέγχους: κατάσταση ελαστικών, στάθμη υγρών και κατάσταση φρένων. Ειδικά τα φρένα, στα ηλεκτικά οχήματα χρησιμοποιούντο πολύ λίγο, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της επιβράδυνσης γίνεται από το μηχανισμό ανάκτησης ενέργειας. Μπορεί να χρειαστεί να περάσουν περισσότερα από 100.000 χιλιόμετρα για να αλλαχθούν τα τακάκια.

Όσοι έχετε αυτοκίνητο γνωρίζετε ότι οι απαιτήσεις για τακτική συντήρηση είναι πολύ μεγαλύτερες. Ο κινητήρας εσωτερικής καύσης είναι μια ιδιαίτερα περίπλοκη μηχανή, με πολλά και ευαίσθητα κινητά και μη μέρη. Χρειάζεται τακτικό έλεγχο και αλλαγή λιπαντικών σε κινητήρα και κιβώτιο κάθε λίγες χιλιάδες χιλιόμετρα και αντικατάσταση κάθε είδους φίλτρων και ιμάντων και άλλων εξαρτημάτων. Και αν αμελήσετε τη συντήρηση οι επιπτώσεις ,μπορεί να είναι πολύ σοβαρές για την ασφάλεια και για την τσέπη σας.

Το μέλλον είναι ηλεκτρικό

Υπάρχουν κι άλλες συγκρίσεις υπέρ των ηλεκτρικών, αλλά νομίζω ότι με τα παραπάνω βασικά σημεία αυτό που προσπαθώ να εξηγήσω γίνεται αντιληπτό. Και, φυσικά, δεν είναι όλα τέλεια με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Παραμένουν ακριβά στην αγορά τους και τα θέματα με την εμβέλεια και τις ταχύτητες φόρτισης δεν είναι ούτε κατά διάνοια λυμένα. Υπάρχει επίσης το ζήτημα του τρόπου παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος που χρειάζονται για να φορτίσουν και το πόσο αυτός επιβαρύνει το περιβάλλον. Επίσης, δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πόση επιπλέον ενέργεια χρειάζεται για να παραχθεί ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο και αν αυτή ισοσκελίζεται από τη μηδενική εκπομπή ρύπων. Και, φυσικά, υπάρχει το μεγάλο ζήτημα με τα σπάνια υλικά που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες και τι γίνεται με την ανακύκλωσή τους όταν τελειώσει η ζωή τους.

Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η πολιτική απόφαση για μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση έχει ληφθεί από όλα τα κράτη της Ευρώπης και η υιοθέτησή της είναι μονόδρομος. Όλα τα παραπάνω προβλήματα είναι γνωστά και στις βιομηχανίες και στους καταναλωτές. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τη μαζικοποίηση της παραγωγής τα περισσότερα από αυτά θα λυθούν, όπως έχει συμβεί με τα αντίστοιχα θέματα της παραγωγής των «συμβατικών» αυτοκινήτων. Το βέβαιο είναι ότι η νέα, υπέροχη εποχή της ηλεκτροκίνησης έχει ξεκινήσει και εγώ τουλάχιστον είμαι χαρούμενος γι' αυτό.