"Πρώτος στον κόσμο, κύριε..."

Θυμάμαι με αρκετή θλίψη την ημέρα που ο Φίλιππος Συρίγος μου ανέθεσε για την αλήστου μνήμης "Ελευθεροτυπία" την κάλυψη των διεθνών αγώνων Special Olympics που έγιναν στην Αθήνα. "Θα φέρνεις κάθε μέρα ένα ανθρώπινο θέμα, γραμμένο με τη γνωστή σου ευαισθησία", μου είπε όταν τελείωσε το τάβλι που έπαιζε με τον Γιάννη Τριάντη στο γραφείο του.

Ομολογώ ότι η αντανακλαστική μου αντίδραση ήταν να βρω μία καλή δικαιολογία για να το αποφύγω. Εκείνη τη στιγμή βγήκε στην επιφάνεια η γνωστή μου αναισθησία. Εξ ου και η θλίψη που σήμερα αισθάνομαι. Θλίψη, όπως λέμε τύψη.

Συμφώνησα με κρύα καρδιά και ξεκίνησα για το γήπεδο της Καλλιθέας, όπου στεγάζονταν οι αγώνες. Μέσα στις επόμενες 15 μέρες, έγινα καλύτερος άνθρωπος, δίπλα στους μαχητές της ζωής. Καλύτερος, και πιο ταπεινός. Πιο άνθρωπος.

Όταν λοιπόν έφτασε η στιγμή για την τελετή έναρξης των Παραολυμπιακών Αγώνων του 2004, δήλωσα πρώτος εθελοντική συμμετοχή για την κάλυψή τους. Θα ήθελα να βρίσκομαι τώρα, όχι στην Αθήνα, αλλά στο Ρίο ντε Ζανέιρο.

Δίπλα στην ελληνική αποστολή που αρχίζει αύριο την προσπάθειά της, ευτυχώς με αρκετούς χορηγούς και με τηλεοπτική κάλυψη από την ΕΡΤ. Θα ξενυχτίσω για χάρη τους μπροστά στον οθόνη, αλλά δεν μου αρκεί.

Ένας από τους κορυφαίους Έλληνες αθλητές με αμαξίδιο, ο ρίπτης Χρήστος Αγγουράκης, έδωσε το όνομά του στο κλειστό γυμναστήριο της πόλης όπου κατοικώ. Μάλιστα στην πινακίδα αναγράφεται ως "Ολυμπιονίκης", όχι "Παραολυμπιονίκης".

Μου αρέσει αυτό. Με κάνει να νιώθω λίγο καλύτερα για τη γειτονιά μου.

Το καλό νέο είναι ότι οι αθλητές μας θα διακριθούν στο Ρίο, θα κερδίσουν μετάλλια και θα μοιραστούν το χαμόγελό τους μαζί μας. Το άσχημο νέο είναι, ότι έπειτα θα επιστρέψουν στην Ελλάδα.

Όποιος έχει δικό του άνθρωπο (αν όχι τον εαυτό του...) καθηλωμένο σε αναπηρικό καροτσάκι καταλαβαίνει τι ακριβώς εννοώ. Η Ελλάδα είναι -με τεράστια διαφορά από τις άλλες- η χειρότερη χώρα του "πρώτου" και "δεύτερου" κόσμου στην παροχή διευκολύνσεων προς τους ΑΜΕΑ.

Ακόμα και τα σκόρπια, χλιαρά χαμόγελα δήμων, περιφερειών και κυβερνήσεων προς τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες (ή ειδικές ικανότητες) σκοντάφτουν στην απερίγραπτη νοοτροπία του ανεκδιήγητου νεοέλληνα.

Το παρκάρισμα πάνω σε ράμπα θα έπρεπε να τιμωρείται όχι με πρόστιμο, αλλά με αφαίρεση άδειας οδήγησης. Οριστική και δίχως δικαίωμα ανάκλησης. Το ίδιο και άλλες, παρόμοιες παραβάσεις.

Ίσως έτσι γίνει μία καλή αρχή, για να μάθουμε να προσέχουμε και λεπτομέρειες που δεν εμπίπτουν σε κάποιον ποινικό κώδικα, όπως η ευχερής πρόσβαση στα κτίρια, η καθιέρωση φαναριών για τους τυφλούς και η προτεραιότητα σε κάθε είδους εξυπηρέτηση.

Εμείς ζούμε ακόμη σε τόπο όπου το αυτοκίνητο έχει -απίστευτο, αλλά αληθινό- προτεραιότητα έναντι του πεζού, αρτιμελούς και μη. Κάπως έτσι καθηλώθηκαν στο κρεβάτι του πόνου και μετά στο καροτσάκι ορισμένοι από τους πρωταθλητές μας.

Θυμάμαι πάντοτε με συγκίνηση τη βασανιστική περιπέτεια του Βάιο Γιώρα, αρχηγού της Εθνικής (αρτιμελών) Παίδων του μπάσκετ που κατέκτησε ευρωπαϊκό τίτλο το 1988 και νυν Ομοσπονδιακού προπονητή της Εθνικής ομάδας μπάσκετ με αμαξίδιο.

Ένα τραγικό τροχαίο δυστύχημα με τρεις νεκρούς του άλλαξε τη ζωή το 1996, ανήμερα της γιορτής του. Μία μετωπική σύγκρουση με τη μοίρα.

Γνωρίζω καλά ότι οι Παραολυμπιακοί Αγώνες και τα Special Olympics είναι δύο εντελώς διαφορετικές διοργανώσεις. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για σωματικές αναπηρίες και λειτουργική αδυναμία, στη δεύτερη για νοητική στέρηση.

Δεν παύουν, όμως, να αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Όχι για τις διεθνείς αθλητικές αρχές, αλλά για την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Αυτή που πάσχει από βαρύτατη και ενδεχομένως ανίατη νοητική υστέρηση.

Το μεγαλύτερό μου πρόβλημα, όταν ξεκινούσα να καλύψω Παραολυμπιακούς Αγώνες το 2004, ήταν να σβήσω από τα μάτια μου το βλέμμα του οίκτου. Πιστέψτε με, δεν είναι καθόλου εύκολο.

Πονούσε η ψυχή μου, όσο έβλεπα αγόρια και κορίτσια σαν τα κρύα τα νερά να ζουν χωρίς το φως τους ή ακρωτηριασμένα. Κάποιοι γεννήθηκαν έτσι, αλλά οι περισσότεροι υπήρξαν θύματα αυτοκινητιστικών ατυχημάτων.

Ο Μολώχ της ασφάλτου είναι η πραγματικός καρκίνος της κοινωνίας μας. Ξέρουμε όλοι το φάρμακο για να τον νικήσουμε, αλλά του γυρίζουμε την πλάτη. Μέχρι να μας εκδικηθεί, θερίζοντας αδυσώπητα κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο...

Το χειρότερο πράγμα που μπορεί να κάνει ο δημοσιογράφος ή ο ανυποψίαστος θεατής είναι να κοιτάξει τον Παραολυμπιονίκη με βλέμμα γεμάτο λύπηση.

Όπως σωστά επισημαίνει ο επικεφαλής της ιατρικής ομάδας της ελληνικής αποστολής στο Ρίο, Σπύρος Σπύρου, αυτοί οι άνθρωποι δεν περνάνε τον καιρό τους πίνοντας φραπέ στις καφετέριες. Είναι εκπρόσωποι της αθλητικής ελίτ και έφτασαν εκεί που έφτασαν με σκληρή προπόνηση, στερήσεις και θυσίες.

Ολυμπιονίκης, κύριε. Πρώτος στον κόσμο. Εσύ ποιος είσαι και με ποιο δικαίωμα με κοιτάζεις με οίκτο; Αν κάποιος από τους δυό μας είναι για λύπηση, αυτός δεν είμαι εγώ.

* Στην κεντρική φωτογραφία, ο αρσιβαρίστας Παύλος Μάμαλος.