Νούνο Εσπίριτο Σάντο: Άνθισε στο Τριφύλλι, δαγκώνει με τους Λύκους

Στο άκουσμα της είδησης ότι ο Ολυμπιακός κληρώθηκε με την Γουλβς στην φάση των «16» του Europa League, οι μη γνωρίζοντες μπορεί να χαμογέλασαν... πονηρά. Αφού οι Ερυθρόλευκοι ξεπέρασαν την Άρσεναλ, η «λογική» λέει ότι θα έχουν πιο εύκολο έργο κόντρα στους σαφώς πιο άπειρους και χωρίς ευρωπαϊκό υπόβαθρο Λύκους.

Ποδοσφαιρικά, όμως, η Γουλβς είναι αυτή την στιγμή μπροστά από τους Κανονιέρηδες. Και αυτό, εκτός από τον πανταχού παρόντα Ζόρζε Μέντες, το οφείλει και στον ψηλόσωμο κύριο που κάθεται στην άκρη του πάγκου και ακούει στο όνομα Νούνο Εσπίριτο Σάντο.

Το «Άγιο Πνεύμα» (αυτό σημαίνει το επίθετό του στα πορτογαλικά) που προστατεύει την πορτογαλική παροικία του Γουλβερχάμπτον, της επιτρέπει να κάνει όνειρα για ακόμα πιο σπουδαία πράγματα και έχτισε την προπονητική του φιλοσοφία, μεταξύ άλλων, και με το πέρασμά του από τον Παναθηναϊκό.

«Μίλα, πλέον είσαι ο μάνατζερ μου»

Γεννήθηκε στο Σάο Τομέ, πρωτεύουσα των αφρικανικών νησιών Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, αποικία της Πορτογαλίας από το 1470 έως το 1975, ένα χρόνο αφότου ο Νούνο Ερλάντερ Σιμόες Εσπίριτο Σάντο είδε για πρώτη φορά το φως.

Από μικρός διαπίστωσε ότι λάτρευε το ποδόσφαιρο, αλλά δεν ήταν ιδιαιτέρως καλός με την μπάλα στα πόδια. Αντίθετα, τα κατάφερνε μια χαρά με τα χέρια και επέλεξε να ακολουθήσει την πάντα δύσκολη διαδρομή ενός τερματοφύλακα.

Στην Βιτόρια Γκιμαράες έγινε επαγγελματίας στα 18 του χρόνια, αλλά στην σκιά του βετεράνου Νέτο δεν έβλεπε μέλλον. Επεδίωξε να πάει στην γειτονική Ισπανία, άνοιξε δίαυλο επαφής με τον πρόεδρο της Λα Κορούνια, Αουγκούστο Θέσαρ Λεντόιρο και, ένα βράδυ σε μια ντισκοτέκ του Πόρτο, δέχθηκε κλήση στο κινητό του.

Όταν κατάλαβε ποιος είναι, πέρασε το τηλέφωνο στον φίλο και ιδιοκτήτη της ντισκοτέκ. «Μίλα, από εδώ και πέρα είσαι ο μάνατζερ μου» του είπε. Ποιος ήταν ο φίλος του; Ο Ζόρζε Μέντες, ο οποίος εκείνο το βράδυ ξεκίνησε... κατά λάθος μια μυθική καριέρα ως εκπρόσωπος ποδοσφαιριστών και προπονητών!

Ο θρασύς (με την καλή ή και την κακή έννοια, εσείς διαλέγετε) Μέντες πήρε το αυτοκίνητο το ίδιο βράδυ, διέσχισε οδικώς τα 300 χιλιόμετρα που χωρίζουν το Πόρτο από την Κορούνια και, παρ' ότι κάθισε στο ίδιο τραπέζι με έναν από τους πιο σκληρούς διαπραγματευτές στο ισπανικό ποδόσφαιρο, τον έπεισε να πάρει τον Νούνο στην ομάδα του. Αυτό ήταν.

Αήττητος στην Αθήνα

Ο Νούνο δεν έγινε ποτέ τερματοφύλακας πρώτης γραμμής. Για την ακρίβεια, σε όποια ομάδα και αν αγωνίστηκε (πιο σημαντικές η Λα Κορούνια και η Πόρτο), ήταν γνωστός ως «ο αναπληρωματικός». Αυτό, όμως, δεν τον πείραξε καθόλου, αφού τον βοήθησε για την μετέπειτα πορεία του ως προπονητής.

«Πέρασα το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας μου στον πάγκο. Και αυτό μου έδωσε δύο οπτικές γωνίες. Σου επιτρέπει να δεις, να διαβάσεις το παιχνίδι. Με βοήθησε να κατανοήσω καλύτερα το ποδόσφαιρο» έχει εξηγήσει στο παρελθόν, για μια καριέρα που τον έφερε δύο φορές στην Ελλάδα για παιχνίδια.

Την πρώτη, τον Οκτώβριο του 2001, όταν στο πλαίσιο φάσης ομίλων του Champions League, υπερασπίστηκε την εστία της Ντεπορτίβο του Χαβιέρ Ιρουρέτα σε ισόπαλο 1-1 (51' Αλεξανδρής – 84' Καπντεβίλα) με τον Ολυμπιακό του Τάκη Λεμονή στο ΟΑΚΑ.

Δύο χρόνια αργότερα, στην Πόρτο πλέον και με προπονητή τον Ζοσέ Μουρίνιο, ο Νούνο παρακολούθησε από τον πάγκο τους Δράκους να νικούν στην παράταση τον Παναθηναϊκό του Σέρχιο Μαρκαριάν με 2-0 (16', 103' Ντερλέι) στην Λεωφόρο, να ανατρέπουν το 0-1 του πρώτου αγώνα στο «Ντας Άντας» και να παίρνουν την πρόκριση για τα ημιτελικά του Κυπέλλου UEFA, στον δρόμο για μια θριαμβευτική διετία, με διαδοχικές κατακτήσεις UEFA, Champions League, αλλά και Διηπειρωτικού Κυπέλλου.

Σε αυτή την επιτυχία, ο Νούνο έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο, αφού στον τελικό με την κολομβιανική Όνσε Κάλδας, μπήκε ως αλλαγή στο δωδέκατο λεπτό αντί του τραυματία Βίτορ Μπαΐα και άντεξε μέχρι το τέλος (0-0), αλλά και στην διαδικασία των πέναλτι, όπου οι Δράκοι επικράτησαν με 8-7. Όχι, ο Νούνο δεν έπιασε κάποιο πέναλτι από τα δύο χαμένα των Κολομβιανών, αλλά ήταν εκεί, ενεργός.

«Αν έχεις τον Νούνο στην ομάδα, δεν χρειάζεται να ανησυχείς για το κλίμα στα αποδυτήρια» είχε πει σε ανύποπτο χρόνο ο Μουρίνιο για την σημασία του Νούνο στην ομάδα, με τον άλλοτε αμυντικό της ΑΕΚ, Μπρούνο Άλβες, να προσθέτει χαρακτηριστικά ότι «ήταν ένας αρχηγός χωρίς περιβραχιόνιο».

Στο πλευρό του Καθηγητή

Ο Νούνο δεν αποφάσισε να γίνει προπονητής όταν κάθονταν με τις... ώρες στον πάγκο αλλά, όταν το έκανε, φρόντισε να κάνει τα σωστά βήματα. Συνεργάστηκε με τον πολύπειρο Ζεσουάλδο Φερέιρα και τον ακολούθησε ως προπονητής τερματοφυλάκων, πρώτα στην Μάλαγα και, στη συνέχεια, στον Παναθηναϊκό, όπου είχε και ρόλο δεύτερου βοηθού.

Στο Τριφύλλι, ο Εσπίριτο Σάντο λειτουργούσε και ως συνδετικός κρίκος τεχνικής ηγεσίας – ποδοσφαιριστών, έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο στα αποδυτήρια και, βεβαίως, ήταν πολύ σημαντικός στην προετοιμασία της τακτικής για το εκάστοτε παιχνίδι, η τελική έγκριση για την οποία περνούσε πάντα από τον Καθηγητή.

Έτσι είναι γνωστός στην Πορτογαλία ο Φερέιρα, τον οποίο ο Νούνο θαύμαζε και θαυμάζει, για όσα έμαθε δίπλα του. Σε έναν αγώνα, μάλιστα, τον «αντικατέστησε», αφού στις 11 Δεκεμβρίου του 2011, εξαιτίας λοίμωξης του αναπνευστικού που έστειλε τον Ζεσουάλδο στο νοσοκομείο, ο Νούνο καθοδήγησε τον Παναθηναϊκό σε νίκη 2-1 επί του Πανιωνίου στη Νέα Σμύρνη.

Τον (άτυπο) ρόλο του πρώτου προπονητή είχε ο πρώτος βοηθός του Φερέιρα, Ζοσέ Γκόμες, ενώ στο πλευρό τους ήταν και ο έχων καθήκοντα αναλυτή Ρουί Πέδρο Σίλβα, ο οποίος πέρασε όλο το ματς, μιλώντας με τον Φερέιρα στο τηλέφωνο.

Το «μπαμ» στους πάγκους

Τον Μάιο του 2012, η άσημη Ρίο Άβε προσέγγισε τον Νούνο και του πρόσφερε την θέση του πρώτου προπονητή. Ο Φερέιρα του έδωσε την ευλογία του για να φύγει από τον Παναθηναϊκό και εκείνος το έκανε, παίρνοντας μαζί του τον Σίλβα, ο οποίος έκτοτε είναι ο άμεσος συνεργάτης του, όπου και αν δούλεψε.

Έβγαλε την Ρίο Άβε στο Europa League για πρώτη φορά στην ιστορία της και την έφτασε σε δύο τελικούς Κυπέλλου και, όταν αποχώρησε, πήρε την θέση του ο... Πέδρο Μαρτίνς, άλλοτε συμπαίκτης του για μια σεζόν στην Βιτόρια Γκιμαράες (1994-95)!

Η αδελφική του σχέση με τον Μέντες του εξασφάλισε μια ευκαιρία καριέρας σε ηλικία σαράντα ετών, όταν ανέλαβε την Βαλένθια, την διατήρησε στο Champions League, ψηφίστηκε τρεις φορές προπονητής του μήνα στην La Liga και έπεισε με το τολμηρό του ποδόσφαιρο, αλλά και την διάθεση να «πατάει» στις αδυναμίες του αντιπάλου για να επιβάλλεται.

Το 2016, έκανε πραγματικότητα το δεύτερο μεγάλο όνειρο στην καριέρα του. Αφού έπαιξε στην αγαπημένη του Πόρτο («θα την υποστηρίζω πάντα» είχε πει όταν κρέμασε τα γάντια του σε ηλικία 36 ετών), είχε την ευκαιρία να την καθοδηγήσει και ως προπονητής, πάλι χάρη στην... προώθηση του Μέντες.

Άντεξε μόλις μια σεζόν, πλήρωσε την κακή κατάσταση στην οποία βρίσκονταν τότε οι Δράκοι, αλλά ο αδελφικός του φίλος δεν τον άφησε ξεκρέμαστο. Είχε ήδη ξεκινήσει την συνεργασία του με τους Κινέζους, νέους ιδιοκτήτες της Γουλβς και, τον Μάιο του 2017, παρουσιάζονταν ως προπονητής των Λύκων. «Ο θείος Ζόρζε μου είπε να έρθω» είχε πει χαρακτηριστικά.

Ο «κακός δαίμονας» του Γκουαρδιόλα

Επηρεασμένος πρωτίστως από τις εμπειρίες του δίπλα σε Μουρίνιο και Φερέιρα, ο Εσπίριτο Σάντο βασίζει την φιλοσοφία του στην άριστη επικοινωνία με τους ποδοσφαιριστές του (εντός και εκτός γηπέδου), καταφέρνοντας να παίρνει το 100% (και βάλε) από την διάθεση και την απόδοσή τους.

Στηρίζει πολλά στην φυσική δύναμη, στην πίεση προς τον αντίπαλο, στην εκμετάλλευση των αδυναμιών του, συνδυάζοντας το δυναμικό παιχνίδι με την τεχνική που αναμφίβολα διαθέτουν πολλοί εκ των ποδοσφαιριστών του στην Γουλβς.

Ως προπονητής των Ρίο Άβε και Πόρτο, η προϊστορία του με τον Μαρτίνς (Μαρίτιμο και... Ρίο Άβε) είναι ισορροπημένη: Τρεις νίκες ο Νούνο, δύο ο νυν προπονητής του Ολυμπιακού και δύο ισοπαλίες.

Στην Premier League, όπου επανέφερε την Γουλβς ύστερα από μια εξαετία, στην πρώτη του σεζόν, έχει εξελιχθεί σε «κακό δαίμονα» του Πεπ Γκουαρδιόλα. Σε πέντε κόντρες με την Μάντσεστερ Σίτι, μετράει δύο νίκες, μια ισοπαλία και δύο ήττες (η μια στα πέναλτι και με την Γουλβς ακόμα στην Championship), ένας πολύ καλός απολογισμός, με δεδομένη την διαφορά μπάτζετ και δυναμικότητας των δύο ομάδων.

«Αμύνονται. Παίζουν με μακρινές μπαλιές και αμύνονται ξανά και πάνε στην κόντρα. Πρόκειται για μια ομάδα πολύ δυναμική, δυνατή» είχε πει ο Γκουαρδιόλα μετά από μια από τις δύο φετινές ήττες των Πολιτών από τους Λύκους (0-2 στο «Ettihad» και 3-2 στο «Molineux» με ανατροπή). Πέδρο (Μαρτίνς), τον άκουσες;

Του Αλέξανδρου Λοθάνο ([email protected])