Μπασάκσεχιρ: Στη γειτονιά του Σουλτάνου

Η σχέση του Ερντογάν με το ποδόσφαιρο είναι γνωστή, όπως και ο τρόπος που προσπαθεί να το χρησιμοποιήσει για πολιτικούς σκοπούς. Λίγο πριν το δημοψήφισμα που οδήγησε στην ενίσχυση των εξουσιών του «Σουλτάνου», ο ίδιος δήλωνε: «Θεωρώ ότι το ποδόσφαιρο και η πολιτική μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία. Όπως και στον αθλητισμό, η ουσία της πολιτικής είναι ο ανταγωνισμός, ο αγώνας. Όπως και μια ομάδα που παίζει χωρίς πλάνο, τακτική ή στρατηγική έχει μηδενικές πιθανότητες να κατακτήσει έναν τίτλο, έτσι και οι πολιτικοί και τα κόμματα που δεν έχουν τίποτα να πουν στον κόσμο δεν έχουν καμία πιθανότητα επιτυχίας. Όπως και στο ποδόσφαιρο, δεν υπάρχει πολιτική χωρίς πάθος, αγάπη και αφοσίωση». Πρώην ποδοσφαιριστής και ο ίδιος, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, φρόντισε να υπενθυμίσει ότι από το 2002 στη χώρα έχουν κατασκευαστεί 1575 αθλητικές εγκαταστάσεις, κάτι που χωρίς τον ίδιο δεν θα ήταν εφικτό.

H εικόνα του Τούρκου προέδρου με την πορτοκαλί φανέλα να σκοράρει χατ-τρικ σε εγκαίνια γηπέδου το 2014 είχε κάνει το γύρο του κόσμου, ενισχύοντας το ποδοσφαιρικό του προφίλ. Μόνο που το γήπεδο δεν ήταν οποιασδήποτε ομάδας, αλλά της πρωτοπόρου του φετινού τουρκικού πρωταθλήματος, της Μπασάκσεχιρ. Μιας ομάδας που εμφανίστηκε σχεδόν από το πουθενά, έχτισε γήπεδο σε χρόνο ρεκόρ και έχει συμμαχίες και χορηγίες αταίριαστες με την οπαδική της βάση. Εν μέσω κρίσης των μεγάλων ομάδων της χώρας, βρήκε την ευκαιρία για την εκτόξευση και το φλερτ με το πρωτάθλημα. Μια κουβέντα με τον Πάτρικ Κέντι, Άγγλο συγγραφέα του βιβλίου Τhe passion: Football and the story of modern Turkey, με οδήγησε στο να αναζητήσω περισσότερες πληροφορίες για την ιδαίτερη αυτή περίπτωση του τουρκικού ποδοσφαίρου.

Η Μπουγιούκσεχιρ Μπελέντιεσπορ ξεκίνησε να αναρριχάται στα μέσα της δεκαετίας του '90 στα προάστια της Κωνσταντινούπολης με άλλο όνομα. Ήταν απλά μια τοπική ομάδα, η οποία άνηκε στην εταιρεία ύδρευσης.

Ο Ερντογάν τότε ήταν ακόμα δήμαρχος και στο προάστιο Μπασάκσεχιρ ήθελε να δημιουργήσει μια γειτονιά ιδανική για τους πιστούς του. Μακριά από την βοή και το τσιμέντο του κέντρου, με χώρους πρασίνου, ησυχία και καθαρό αέρα, χτισμένη πάνω στις παραδόσεις του Ισλάμ. «Ο πιο σημαντικός λόγος για να αγοράσεις ένα διαμέρισμα στο Μπασάκσεχιρ είναι για να αισθανθείς ότι ανήκεις σε ένα μέρος με συντηρητική ταυτότητα και σε μια κοινότητα που περιβάλλεται από θρησκευτικές αξίες», γράφει ο ακαδημαϊκός Σελίν Γκουργκούν στη διατριβή του για την γειτονιά. Οι δρόμοι έχουν ονόματα μεγάλων προσωπικοτήτων του Ισλάμ, τα σκυλιά απαγορεύονται στα πάρκα και οι περισσότερες γυναίκες φορούν μπούρκα.

Η Mπουγιούκσεχιρ άλλαξε σελίδα το 2006, όταν ανέλαβε την θέση του προέδρου ο Γκοκσέλ Γκουμουσντάγκ, πιστός του Ερντογάν, ο οποίος έχει παντρευτεί την ανιψιά της συζύγου του. Έφερε προπονητή τον Αμπντουλάχ Αβτσί, ο οποίος είχε περάσει από τη Γαλατά και τις εθνικές. Την ίδια σεζόν ανέβηκε στην πρώτη κατηγορία και το 2009/10 τερμάτισε έκτη, ενώ το 2011 έφτασε στον τελικό του Κυπέλλου, χάνοντας από την Μπεσίκτας στα πέναλτι. Εκπροσωπώντας μόνο μια γειτονιά, η ομάδα έπαιζε μπροστά σε μερικές δεκάδες οπαδούς στο αχανές Ολυμπιακό στάδιο.

Ο Γκουμουσντάγκ είδε στο νέο προάστιο που έφτιαξε ο Ερντογάν την ευκαιρία για σύνδεση με την τοπική κοινότητα και πήρε την απόφαση για την κατασκευή νέου γηπέδου, έχοντας την πλήρη στήριξη αρκετών ανθρώπων-κλειδιών. Έτσι, έγινε Μπασάκσεχιρ. Η ομάδα στο μεταξύ υποβιβάστηκε και ο πρόεδρος με τον προπονητή προσωρινά αποχώρησαν, όμως επέστρεψαν με την εκ νέου άνοδο στη μεγάλη κατηγορία και την κατασκευή του νέου γηπέδου. Σε αντίθεση με τα περισσότερα γήπεδα της χώρας, το «Φατίχ Τερίμ» κατασκευάστηκε σε 16 μήνες, με την φιλοκυβερνητική εταιρεία Καλιόν να αναλαμβάνει το έργο. Ο Τούρκος πρόεδρος έδειχνε προσωπικό ενδιαφέρον, εξασφαλίζοντας την ταχύτητα της κατασκευής. Το φιλικό στο οποίο σημείωσε χατ-τρικ ήταν πριν τις προεδρικές εκλογές του 2014, στις οποίες ο Ερντογάν πήρε το χρίσμα. Φορούσε το νούμερο 12 στη φανέλα κι από τότε αποσύρθηκε, ενώ τα χρώματα στη φανέλα ήταν αντίστοιχα με αυτά του κόμματος.

Το κομβικό έτος 2014, έγινε και η μετάβαση που εκτόξευσε την οικονομική δυναμική. Σε αντίθεση με τις περισσότερες ομάδες της Τουρκίας, η Μπασάκσεχιρ πέρασε σε χέρια ιδιωτών. Εξαγοράστηκε έναντι 2.5 εκατομμυρίων από ένα γκρουπ οκτώ επιχειρηματιών, οι οποίοι συνδέονται με επιχειρήσεις που στηρίζουν την κυβέρνηση. Η δική τους παρουσία και στάση είναι εκείνη που εξασφαλίζει και χορηγούς. Ο προηγούμενος χορηγός στη φανέλα, η Makro, υποστήριζε τον Ερντογάν ενώ η νέα Deko/Vita είναι θυγατρική της. Η «μαμά» εταιρεία έχει αναλάβει να πληρώνει το συμβόλαιο του Αρντά Τουράν. Αντίστοιχα πολύ μεγαλύτερο της δυναμικής του κόσμου της είναι και το ποσοστό που παίρνει από τα τηλεοπτικά δικαιώματα.

Μολονότι προκάλεσε ενδιαφέρον με μεταγραφές τύπου Αντεμπαγιόρ και Ρομπίνιο, η Μπασάκσεχιρ έχει επενδύσει αρκετά στο δίκτυο σκαόυτινγκ ενώ πριν από δύο περίπου χρόνια έκανε το ίδιο και με τις ακαδημίες της, προσφέροντας στα παιδιά προπονήσεις παράλληλα με κάποιους τομείς εκπαίδευσης. Παράλληλα, ξεκίνησε μια εκστρατείες με σχολεία και γειτονιές προκειμένου να αποκτήσει το δικό της πιστό κοινό. Χαρακτηριστικό των όσων πρεσβεύει η γειτονιά και η ομάδα είναι ότι το όνομα του πρώτου οπαδικού της γκρουπ είναι 1453, η ημερομηνία δηλαδή της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης. Ανάμεσα στους directors είναι και ο υπουργός της κυβέρνησης Ερντογάν Μεχμέτ Ερσόι, ενώ ο Υπουργός υγείας Φαρετίν Κότσα είναι ιδρυτής ιατρικής εταιρείας που είναι εκ των βασικών χορηγών.

To τουρκικό ποδόσφαιρο ταλανίζεται από χρέη, καθώς το Financial Fair Play της UEFΑ χτύπησε ως κεραυνός εν αιθρία μια χώρα με κακομαθημένες ομάδες, που δεν έκανε τίποτα για να εξασφαλίσει διαφάνεια και ορθολογισμό. Η εικόνα των τριών μεγάλων, της Φενέρ, της Γαλατά και της Μπεσίκτας, που υπολογίζεται ότι τις υποστηρίζει περίπου το 80% των φιλάθλων της Τουρκίας , απέχει πολύ από τα στάνταρ της και μόνο η δεύτερη βρίσκεται σχετικά κοντά στην κορυφή. Η Μπασάκσεχιρ θεωρητικά έπρεπε να συμβολίζει κάτι ξεχωριστό, καθώς είναι τυπικά ομάδα ιδιωτικού κεφαλαίου, όμως ο εναγκαλισμός της με την γειτονιά του Ερντογάν, η στήριξη από τον ίδιο και το κόμμα του, καθώς και από κρατικές εταιρείες ή φιλοκυβερνητικούς επιχειρηματίες, κάνει τους οπαδούς να αντιλαμβάνονται ότι δεν πρόκειται απλά για ένα επιχειρηματικό και ποδοσφαιρικό θαύμα, αλλά για μια ομάδα με κυβερνητική στήριξη και δεκανίκι. Κι αν η αγαπημένη περιοχή του Ερντογάν υπολογίζεται ότι έχει πλέον 400.000 κόσμο και συνεχώς αναπτύσσεται, ένα ενδεχόμενο πρωτάθλημα θα είναι μεν νίκη της δικής του πτέρυγας, όμως θα έχει και αρκετούς δυσαρεστημένους...