Καταρρίπτοντας μύθους για τις σέντρες

Έχουν δαιμονοποιηθεί ίσως περισσότερο από κάθε άλλο τρόπο ανάπτυξης. Ο Χέρμπερτ Τσάπμαν, ο οποίος έφερε επανάσταση στο αγγλικό ποδόσφαιρο με το περίφημο σύστημα WM έλεγε πριν από 90 χρόνια: «Οι πάσες είναι πιο φονικές από την χωρίς ουσία τακτική του τρεξίματος στις γραμμές και της σέντρες μπροστά στην εστία, όπου οι πιθανότητες είναι 9 προς μία με τους αμυνόμενους». Το αγγλικό ποδόσφαιρο, κάνοντας κάποια διαλείμματα, όπως για παράδειγμα την εποχή του Σερ Αλφ Ράμσεϊ, στην οποία και τα «Τρία Λιοντάρια» κατέκτησαν τον μοναδικό τους τίτλο σε διασυλλογικό επίπεδο, έχει συνδεθεί κατά κόρον με τις σέντρες. Η Μπλάκμπερν που κατέκτησε το πρωτάθλημα το 1994, σημείωσε 80 τέρματα, εκ των οποίων τα 34 ξεκίνησαν από σέντρες.

Στις μέρες μας ωστόσο τα «παραδοσιακά» εξτρέμ θεωρούνται ξεπερασμένα. Οι περιζήτητοι πλάγιοι επιθετικοί χτίζουν το παιχνίδι τους στη διαγώνια κίνηση, τα καλά τελειώματα, την κίνηση με ταχύτητα στους χώρους προκειμένου να ταιριάξουν στο κάθετο ποδόσφαιρο που προσπαθούν να αναπτύξουν οι περισσότεροι προπονητές, την πάσα. Πολλοί εξ' αυτών αποτελούν επί της ουσίας επιθετικούς, που ακροβολίζονται στα άκρα προκειμένου να δημιουργούν κενά και να πατούν περιοχή. Αυτό αφήνει πολλά από τα σύγχρονα συστήματα με ένα, ή ενίοτε και κανένα, εννιάρι, γεγονός που φυσικά κάνει λιγότερο αποδοτικές τις σέντρες.

Ο τελευταίος σε υψηλό επίπεδο που έβαλε τον συγκεκριμένο τρόπο ανάπτυξης δίπλα στο όνομά του ήταν ο Ντέιβιντ Μόγιες στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. «Δεν είχα διώξει με το κεφάλι τόσες μπαλιές από την εποχή που έπαιζα στην Conference», είχε δηλώσει ο κεντρικός αμυντικός Νταν Μπερν της Φούλαμ, μετά το 2-2 με τους «Κόκκινους Διαβόλους», στο οποίο η ομάδα του Μόγιες πραγματοποίησε 81 σέντρες! Δείχνει ως μια έσχατη λύση, όταν οι διάδρομοι έχουν κλείσει, όταν το πλάνο ανάπτυξης δεν υπάρχει ή έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς από τον αντίπαλο, μια τακτική που φανερώνει πανικό και είναι σαφώς πιο προβλέψιμη από άλλες.

Αμείλικτα επίσης δείχνουν και τα νούμερα. Από το 2006 μέχρι το 2014, σύμφωνα με το αγγλικό FourFourTwo, οι ομάδες της Premier League μετρούσαν 18 σέντρες ανά ματς, εκ των οποίων μόλις η μία έβρισκε συμπαίκτη τους. Μια άλλη μελέτη, λίγο περισσότερο... extreme, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν με κάποιο μαγικό τρόπο οι ομάδες σταματούσαν εντελώς τις σέντρες, θα έπαιρναν συνολικά 300 παραπάνω γκολ κάθε σεζόν!

Αυτή ωστόσο είναι μόνο η μία ανάγνωση. Σε πρόσφατο άρθρο του στον Guardian, ο Σον Ινγκλ κατέγραψε τα όσα άκουσε στο συνέδριο της στατιστικής εταιρείας Opta από τον Γκάρι Γκελέιντ του Business Analytic. Γνωστός στους κύκλους στατιστικολόγων, ο Γκελέιντ έχει συμβουλευτικό ρόλο σε εταιρείες-Κολοσσούς, αλλά και σε μεγάλες ομάδες. Η Τσέλσι, η Παρί Σεν Ζερμέν, η Ρεάλ Μαδρίτης, αποτελούν πελάτες του. Με τους «Μπλε» έχει δουλέψει εκτενώς στις μετρήσεις της απόδοσης, καθώς και στο recruitment, βασίζοντας πολλά στη σχέση ανάμεσα στους ψυχολογικούς παράγοντες και την απόδοση. Έχτισε λοιπόν τη διάλεξή του στο συνέδριο στην κατάρριψη τριών μύθων γύρω από τις σέντρες. Και είχε από κάτω του δύσκολους ακροατές. Εκπρόσωπους από την Άρσεναλ και την Μπαρτσελόνα, δύο ομάδες εντελώς διαφορετικής λογικής.

Αρχικά, στάθηκε στην επικρατούσα άποψη ότι «οι σέντρες είναι ένας ξεπερασμένος και αγγλικός τρόπος παιχνιδιού». Παρουσιάζοντας δεδομένα, έδειξε ότι στην πραγματικότητα, το 2010 η Serie A είχε περισσότερες σέντρες ανά ματς από την Premier League, ενώ η Ligue 1 και η La Liga είχαν ανάλογα ποσοστά με την αγγλική πρώτη κατηγορία. Οι 17.5 σέντρες ανά παιχνίδι το 2010 έπεσαν στις 15 το 2015, όμως τα νούμερα ήταν πολύ κοντά με τα άλλα μεγάλα πρωταθλήματα. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στη διαπίστωση του καθηγητή Γιαν Βέσερ από το Πανεπιστήμιο της Πράγας, ο οποίος κατέληξε στο ότι «όσο περισσότερες οι σέντρες, τόσο λιγότερα τα γκολ». Βρήκε ότι μια ομάδα χωρίς καθόλου σέντρες στο 90λεπτο πετυχαίνει 0.393 περισσότερα γκολ ανά ματς, δηλαδή περίπου 15 γκολ παραπάνω τη σεζόν.

Αναλύοντας τα δεδομένα, ο Γκελέιντ βρήκε ότι ότι το συγκεκριμένο συμπέρασμα δεν ευσταθεί, διότι ο Βέσερ δεν έλαβε υπόψιν την κατάσταση του κάθε παιχνιδιού και το ισχύον μοτίβο, ότι δηλαδή η διακύμανση του σκορ βρίσκεται πίσω από τον αριθμό των σεντρών. Οι ομάδες που χάνουν, τείνουν να σεντράρουν περισσότερο.

Ένα άλλο επιχείρημα που αναπαράγεται συχνά και προκύπτει από τη στατιστική ανάλυση, είναι ότι κατά μέσο όρο μπαίνει ένα γκολ ανά 92 γκολ. Όπως υπογράμμισε ο διευθυντής του Business Analytics, το συγκεκριμένο στατιστικό αφορά μόνο τις καθαρές ασίστ. Δεν λαμβάνει δηλαδή υπόψιν του γκολ που μπορεί να προέλθουν όταν υπάρξει μια κόντρα μετά τη σέντρα, μια δεύτερη πάσα, ένα σουτ στην πορεία του οποίου μπαίνει άλλος ποδοσφαιριστής και ούτω κάθε εξής.

Ξεκαθάρισε ότι για τη σωστή αξιολόγηση μιας σέντρας, χρειάζεται να εξεταστούν όσα συμβαίνουν στα έξι δευτερόλεπτα που ακολουθούν την μετάβαση της μπάλας στην περιοχή. Αυτό λοιπόν έκανε. Ανέλυσε 35.000 σέντρες στην Premier League από το 2013 μέχρι το 2015. Οι ασίστ ήταν 414, δηλαδή ένα πενιχρό ποσοστό της τάξεως του 1.2%. Όταν ωστόσο «άνοιξε» την ανάλυση με τον κανόνα των έξι δευτερολέπτων, προέκυψαν 5.094 επιπλέον τελικές προσπάθειες και 252 έξτρα γκολ. Επίσης, απόρροια των σεντρών αυτών ήταν 4.727 κόρνερ και 18 πέναλτι, τα οποία οδήγησαν σε 80 ακόμα τέρματα. Βρήκε ότι το πραγματικό ποσοστό ήταν ένα γκολ ανά 45 σέντρες. Προφανώς δεν πρόκειται για ελκυστικό νούμερο, αλλά απέχει αρκετά από τις προηγούμενες διαπιστώσεις.

Ο Γκελέιντ το πήγε ένα βήμα παραπάνω. Δουλεύοντας εντατικά με αναλυτή, μελέτησε συγκεκριμένες παραμέτρους, όπως το σημείο από το οποίο γίνονταν, το που στόχευαν, τη γωνία και το αν κατέληγαν πιο κοντά στο πρώτο ή στο δεύτερο δοκάρι. Έτσι, κατέληξε στο ότι μια σέντρα για παράδειγμα εντός της μεγάλης περιοχής έχει 7.6% να γίνει γκολ αν έχει κατεύθυνση το δεύτερο δοκάρι. Διπλάσιες από ότι αν πηγαίνει στο πρώτο.

Είναι προφανές ότι τέτοιου είδους αναλύσεις δεν μπορούν να λάβουν υπόψιν τους ποιοτικές παραμέτρους, όπως για παράδειγμα την τεχνική του παίκτη που κάνει τη σέντρα, τις κινήσεις που μπορεί να έχουν κάνει οι συμπαίκτες του για να του δώσουν περισσότερο χρόνο απόκρισης, την ικανότητα του αποδέκτη και ούτω κάθε εξής. Είναι επίσης αυτονόητο ότι η παρουσίαση του Γκελέιντ δεν θα κάνει την Άρσεναλ και τη Μπαρτσελόνα να εγκαταλείψουν τον τρόπο ανάπτυξης και να το ρίξουν στις σέντρες. Ωστόσο, μια προσεκτική μελέτη όλων εκείνων των στοιχείων που συγκέντρωσε μπορεί να βοηθήσει τις ομάδες να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο που οι σέντρες μπορούν να γίνουν περισσότερο αποδοτικές. Επίσης, σε μια εποχή όπου οι χώροι είναι ασφυκτικά περιορισμένοι και ομάδες όπως η περσινή Λέστερ χτίζουν την αμυντική τους συμπεριφορά στον περιορισμό του αντιπάλου σε κεντρικές θέσεις, το πλάτος και η σέντρα υπό τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις μπορεί να αποτελέσει μια κάποια λύση...