Η «συνωμοσία» για το Μουντιάλ του 1958

“Ηταν η διοργάνωση που ανέδειξε τη Βραζιλία ως τη νέα υπερομάδα και τον Πελέ ως τον μεγαλύτερο παίκτη που είχε δει ποτέ ο κόσμος. Μήπως όμως όλα αυτά ήταν... φτιαχτά;” Παρακολουθώντας τον 17χρονο μαγικό Πελέ να ισοπεδώνει στον τελικό την οικοδέσποινα Σουηδία, οδηγώντας τη Βραζιλία στον θρίαμβο με 5-2 και στην κατάκτηση του τροπαίου το 1958, είναι τρομερά δύσκολο να πιστέψει κανείς πως όλα αυτά ίσως και να ήταν... στημένα. Ωστόσο, σύμφωνα με τον έγκριτο ιστορικό Μπρορ Ζακ ντε Βερν, αυτό ακριβώς ήταν και το πρόβλημα: ότι δηλαδή πίσω από όλο αυτό το εντυπωσιακό περίβλημα, το τουρνουά στην πραγματικότητα δεν παίχτηκε ποτέ.

Σε αυτό συμφωνεί και ο Σουηδός Γιόχαν Λέφστεντ που έχει γυρίσει το φιλμ «Konspiration 58» και σε αυτό έκανε τις αποκαλύψεις του ο Ντε Βερν. Οι δυο τους ισχυρίζονται το απίστευτο: ότι ουσιαστικά το εν λόγω Μουντιάλ δεν παίχτηκε ποτέ στη Σουηδία, αλλά έλαβε χώρα στις Η.Π.Α. ως ένα πείραμα προπαγάνδας σε μία εποχή που ο κόσμος ήταν χωρισμένος εξαιτίας του «Ψυχρού Πολέμου». Με βάση αυτή τη θεωρία, ήταν ένα τηλεοπτικό προϊόν ενορχηστρωμένο από τη μυστική υπηρεσία της Αμερικής. «Η CIA έκανε ένα τεράστιο πείραμα αναφορικά με το κατά πόσο η τηλεόραση μπορεί να επηρεάσει το κοινό της», υποστηρίζει ο Ντε Βερν, ο οποίος είναι υπεύθυνος των ιστορικών αρχείων της Σουηδίας και προσθέτει: «Εχω συλλέξει άπειρα δεδομένα και στοιχεία που αποκαλύπτουν πως το Μουντιάλ του 1958 δεν έγινε ποτέ στη Σουηδία».

Πιστεύεις ότι βλέπεις;
Βασικό μέρος των ισχυρισμών του Ντε Βερν αποτελεί μία εικόνα από τον ημιτελικό της Σουηδίας με τη Δυτική Γερμανία. Στο πλάνο πίσω από το «Ούλεβι» της Στοκχόλμης εμφανίζονται κάποια κτήρια που δεν υπήρξαν ποτέ στην πόλη, αλλά στην πραγματικότητα βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου, στο Λος Αντζελες. Ενα άλλο στοιχείο είναι οι σκιές των ποδοσφαιριστών στους αγώνες, με τον Ντε Βερν να υποστηρίζει πως δεν ταιριάζουν με τις ώρες των αγώνων και το σημείο του ήλιου στο σουηδικό καλοκαίρι. Αντιθέτως, ταιριάζουν περισσότερο με το φαινόμενο στη Βόρεια Αμερική. Επίσης, τα παπούτσια των παικτών δεν συνάδουν με εκείνα που υπήρχαν εκείνη την εποχή, ενώ και η Σουηδία ως κράτος δεν θα μπορούσε τότε να ανταποκριθεί στα οικονομικά μεγέθη που υποτίθεται πως κόστισε η διοργάνωση.

Ασχέτως όμως με το τι πιστεύει ο Ντε Βερν, οι Σουηδοί θεωρούν έπος εκείνη την προσπάθεια της χώρας τους, ενώ το γκολ του Κουρτ Χάμριν στον ημιτελικό θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία όλων των εποχών στο Παγκόσμιο Κύπελλο. «Λένε πως δεν υπήρξε Μουντιάλ το 1958. Εγώ το μόνο που έχω να πω είναι πως ήμουν εκεί και πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανάμνηση της ζωής μου», ήταν η απάντηση του θρυλικού αυτού ποδοσφαιριστή. Καθώς περνούν όμως τα χρόνια και μετά και το φιλμ του Λέφστεντ, καθίσταται ξεκάθαρο πως είναι αρκετοί εκείνοι που ενστερνίζονται τις απόψεις του Ντε Βερν. «Σε λίγο καιρό δεν θα έχει απομείνει κανένας εν ζωή που να μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι όντως το Μουντιάλ έγινε εδώ», υποστηρίζει ο παλιός επιθετικός της Σουηδίας, Αγκνε Σίμονσον. Ο προ λίγων ετών θάνατος του αρχηγού εκείνης της Βραζιλίας, Ιντεράλντο Μπελίνι ήρθε να επιβεβαιώσει του λόγου το αληθές.

Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό φαινόμενο σε όλη αυτή την ιστορία, είναι μία οργάνωση που θεωρεί σωστή τη θεωρία του Ντε Βερν και ονομάζεται όπως και το φιλμ, «Konspiration 58». Πρόκειται μάλιστα για παθιασμένους υποστηρικτές που δρουν βίαια ενάντια σε όσους αντιτίθενται σε αυτή τη λογική. Αυτό το τελευταίο στο φιλμ αποκαλύπτεται πως το είχαν εφαρμόσει ακόμα και εναντίον του παλιού προέδρου της UEFA, του συμπατριώτη τους ,Λέναρτ Γιόχανσον. Στο φιλμ του Λέφστεντ μιλάει και ο αρχηγός της εν λόγω οργάνωσης, Ολοφ Αρνελ που διαβεβαιώνει ότι: «Δεν υπάρχει κανένας απολύτως αξιόπιστος μάρτυρας που να μπορεί να αποδείξει ότι παίχτηκε στα γήπεδα εκείνο το Μουντιάλ». Οσο για τη ριζοσπαστική-επιθετική δράση αυτής της οργάνωσης, ο Λέναρτ Γιόχανσον έφτασε στο σημείο να φοβηθεί πραγματικά: «Υπήρξαν απειλητικά γράμματα και τηλεφωνήματα για βόμβες. Ζήτησα αστυνομία στο σπίτι μου. Φοβήθηκα για τη ζωή μου. Εγώ πάντως ήμουν παρών το 1958 και μπορώ να πείσω τον οποιονδήποτε για το ότι εκείνο το Μουντιάλ συνέβη!»

Η αντίδραση του κοινού
Οταν προβλήθηκε εκείνη η ταινία στην σουηδική τηλεόραση το 2002, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. «Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία που είτε είχαν δει από κοντά τα ματς, είτε είχαν ζήσει όλη εκείνη την όμορφη εμπειρία του Μουντιάλ, αναστατώθηκαν», υποστηρίζει ο Λέφστεντ, ο οποίος μετά από εκείνη την πρεμιέρα έλαβε άπειρα e-mails με ιστορίες και βιώματα από εκείνη τη διοργάνωση.

Καθώς όμως οι αντιδράσεις κόντρα στο φιλμ γιγαντώνονταν, βγήκε μία ανακοίνωση πως επρόκειτο απλά για μία φάρσα. Πως στην πραγματικότητα δεν υπήρχε η οργάνωση «Konspiration 58» και ότι οι θεωρίες του Ντε Βερν ήταν φανταστικές, όπως σκηνοθετημένες ήταν οι δηλώσεις όσων μίλησαν. «Στόχος μας ήταν να ξεγελάσουμε όσους περισσότερους γινόταν. Ηθελα να πείσω όσους πιο πολλούς μπορούσα ότι όλα αυτά που λέγονταν στο φιλμ ήταν πραγματικά, ώστε να δημιουργήσω μεγάλο αντίκτυπο. Πολλοί ήταν εκείνοι που κατάλαβαν αμέσως ότι όλο αυτό ήταν ψεύτικο, ενώ πολλοί ήταν που δεν το κατάλαβαν ούτε όταν τελείωσε το φιλμ. Οσον αφορά αυτούς που ανήκουν στο τελευταίο γκρουπ που δεν κατάλαβαν ποτέ, με κάνουν και ανησυχώ πολύ για αυτό το φαινόμενο».

Η μεγαλύτερη ποδοσφαιρική φάρσα;
«Ολα ξεκίνησαν όταν είδα μαζί με φίλους μου ένα ντοκιμαντέρ σχετικό με το εάν υπήρξε ή όχι το Ολοκαύτωμα. Οταν τελείωσε ήμασταν θυμωμένοι και σοκαρισμένοι. Αρχίσαμε να αστειευόμαστε για το πόσο γελοίο είναι να αρνείται κάποιος την ύπαρξη ενός τόσο ξεκάθαρου ιστορικού γεγονότος. Πως θα ήταν λοιπόν να αρνηθούμε την ύπαρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Στοκχόλμης το 1912 ή το Μουντιάλ του 1958; Μία ώρα αργότερα είχαμε αποφασίσει να γυρίσουμε το φιλμ», αποκαλύπτει ο Λέφστεντ. Το «Konspiration 58» για ένα Μουντιάλ που εννοείται ότι παίχτηκε στο χορτάρι...