Το κίνημα των Λευκών Κασκόλ

«Εδώ και 21 χρόνια είμαι τεράστια οπαδός του ποδοσφαίρου, αλλά δεν είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω ποτέ έναν αγώνα κανονικά. Αισθάνεσαι ότι δεν είσαι άνθρωπος, ότι δεν σε συμπεριλαμβάνουν ως μέρος του έθνους. Είναι ένα πολύ-πολύ δυσάρεστο συναίσθημα. Προφανώς είμαι πραγματικά χαρούμενη που προκριθήκαμε στο Μουντιάλ, αλλά βαριά στην καρδιά μου είμαι απογοητευμένη και λίγο λυπημένη». Η Σάρα, ποδοσφαιρόφιλη από το Ιράν, μιλώντας στο «World Game» εκφράζει το συναίσθημα όλου του γυναικείου πληθυσμού της χώρας. Το ζήτημα της παρουσίας των γυναικών στις εξέδρες των γηπέδων καθρεφτίζει μία γενικότερη κοινωνική σύγκρουση στη χώρα, ανάμεσα σε όσους εμμένουν στην ισλαμική παράδοση και στους ανανεωτές, που θέλουν να προχωρήσουν την κοινωνία τoυ Ιράν ένα βήμα μπροστά.

Η παρουσία τους στα ποδοσφαιρικά παιχνίδια απαγορεύτηκε μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979. Το 2006 ο Αχμαντινετζάντ ζήτησε από τον αρμόδιο σε θέματα αθλητισμού να προετοιμαστεί σιγά-σιγά το έδαφος για επιστροφή των γυναικών, όμως οι αντιδράσεις των συντηρητικών μπλόκαραν τις αλλαγές. Ο Αγιατολάχ Χοσεΐν Νούρι-Χαμεντανί τόνισε ότι «ο αξιότιμος πρόεδρος οφείλει να παρακολουθήσει ισλαμικά σεμινάρια για τέτοια ευαίσθητα ζητήματα». Τα πνεύματα οξύνθηκαν και χρειάστηκε παρέμβαση του Ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Καμενί, ο οποίος παρενέβη, αλλά στηρίζοντας την άποψη των Ισλαμιστών! Την ίδια σεζόν βγήκε και η ταινία «Offside» έθιξε το ζήτημα και βρήκε αναγνώριση από το εξωτερικό.

Παρότι επανειλημμένα η Ασιατική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία έχει τονίσει την ανάγκη για ισότητα στις κερκίδες, μέχρι στιγμής η επιστροφή δεν έχει πραγματοποιηθεί. Πριν από μια πενταετία οι συζητήσεις κορυφώθηκαν ξανά, όμως τίποτα δεν άλλαξε, ενώ το 2013 ο Σεπ Μπλάτερ από το πόστο του προέδρου της FIFA χαρακτήρισε την κατάσταση «μη αποδεκτή». Το 2015 υπήρξε επίσημη ανακοίνωση ότι το καθεστώς θα αρθεί, όμως τα πράγματα αντί να γίνονταν καλύτερα, χειροτέρεψαν. Στο Μουντιάλ του 2010, για παράδειγμα, οι Ιρανοί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους μπορούσαν να δουν τα ματς σε κινηματογράφους και δημόσιες προβολές. Για το Euro, οι άνδρες έπρεπε να είναι μόνοι τους. Επισήμως δεν υπάρχει κάποιος νόμος ή θρησκευτική εντολή. Ως αιτιολογία για την απαγόρευση παρουσιάζεται το ότι η ανδροκρατία στα στάδια δημιουργεί μια ατμόσφαιρα που δεν είναι πρέπουσα για μια κοπέλα.

Οι γυναίκες όμως δεν το βάζουν κάτω. Το 2005 ιδρύθηκε το γκρουπ «Open Stadiums» και πήρε σάρκα και οστά η καμπάνια «Defence of Women Rights to attend Stadium». Έγινε γνωστό και ως κίνημα των Λευκών Κασκόλ. Rousari Sefid-ha, εκείνες με τα κασκόλ, ονομάστηκαν και φορώντας το ύφασμα ως χιτζάμπ ήταν σίγουρες πως ακόμα κι αν έγραφαν πάνω του συνθήματα, η αστυνομία δεν θα μπορούσε να το αφαιρέσει. Οι ακτιβίστριες αυξήθηκαν, παλεύοντας με κάθε τρόπο μια ευκαιρία για να δουν το άθλημα που λατρεύουν. Τους τελευταίους μήνες τα «λευκά κασκόλ» πήραν μεγαλύτερες διαστάσεις. Βάζοντας και την δύναμη των Social Media στο παιχνίδι, γυναίκες από το Ιράν ξεκίνησαν να ανεβάζουν φωτογραφίες με λευκά κασκόλ ή μαντήλια, ως σύμβολο διαμαρτυρίας κατά της καταπίεσης των γυναικών και του υποχρεωτικού ντυσίματός τους.

Γυναίκες από όλη τη χώρα διαδηλώνουν ζητώντας την νομιμοποίηση της αγάπης τους για το ποδόσφαιρο. Κάποιες από αυτές, όπως η Σάρα, έχουν καταφέρει να μπουν στα γήπεδα μεταμφιεσμένες ή παριστάνοντας τους οπαδούς των φιλοξενούμενων ομάδων σε διεθνή ματς. Τέσσερις κοπέλες το έκαναν στην αναμέτρηση του Ιράν με την Νότια Κορέα, όμως οι φιλοξενούμενοι τις κατάλαβαν και τις παρέδωσαν στις αρχές.

Ο Μασούντ Σοτζέι του Πανιωνίου έδωσε τα πρώτα του δείγματα ως χαρακτήρας στη χώρα μας όταν μαζί με τον Ανσαριφάρντ πήγαν ινκόγκνιτο στο ελληνικό και χάρισαν φαγητά σε παιδιά μεταναστών. Το δεκάρι των «κυανέρυθρων» είναι βασικός υποστηρικτής των Λευκών Κασκόλ και σε συνάντησή του με τον πρόεδρο Χασάν Ρουάνι μετά την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο, έθιξε το θέμα. «Το αίτημά μου για τον Δρ. Ρουάνι είναι η παρουσία των γυναικών του Ιράν στα γήπεδά μας», δήλωσε μετά τη συνάντηση για να προσθέσει. «Ξέρω ότι αυτή είναι η επιθυμία πολλών, συμπεριλαμβανομένων και των δικών μας γυναικών. Έχουμε πολλές γυναίκες που αγαπούν το ποδόσφαιρο και νομίζω ότι ίσως θα πρέπει να χτίσουμε ένα στάδιο χωρητικότητας 200.000 κόσμου από τον ενθουσιασμό που δείχνουν». Ανάλογες δηλώσεις έκανε και ο Αλί Καρίμι.

Παρότι η FIFA ή η Ασιατική Ομοσπονδία δεν μπορεί να αποφασίσει για τους νόμους και τις πολιτικές κάθε χώρας, οι δημόσιες τοποθετήσεις κατά του καθεστώτος της απαγόρευσης έχουν αυξηθεί. «Πιστεύω πραγματικά ότι μέσω του ποδοσφαίρου μπορούμε να φέρουμε αλλαγές, να ξεπεράσουμε τα κοινωνικο-πολιτιστικά φράγματα και τις διακρίσεις», είπε η Φατμά Σαμούρα, νυν Γενική Γραμματέας της FIFA. Φαίνεται όμως ότι υπάρχει και μια ροπή στην κοινωνία. Πριν από περίπου ένα χρόνο, όταν οι αρχές έπιασαν μια ομάδα γυναικών που προσπαθούσε να μπει παράνομα σε ένα γήπεδο, ο κόσμος στις κερκίδες αποδοκίμασε, ζητώντας την αλλαγή. Μένει να δούμε αν τα «λευκά κασκόλ» θα αλλάξουν την ιστορία....