Το Champions League των φυλακών

Πρόσφατα, το gazzetta.gr φιλοξένησε ένα μίνι ντοκιμαντέρ για τον αθλητισμό στις φυλακές Κορυδαλλού. Σε σχετικό συνέδριο που έλαβε χώρα στο Παρίσι τον προηγούμενο Ιούνιο, οι ομιλητές παρουσίασαν τα οφέλη του αθλητισμού για τις συνθήκες της φυλακής, ενώ ο επιστημονικός συγγραφέας Ραούλ Μάρτος Γκαρθία είχε γράψει πως: «Μαζί με τον συνεχή αύξηση στους πληθυσμούς των φυλακών στις δυτικές κοινωνίες, υπάρχει ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την χρησιμοποίηση και την αξία του αθλητισμού και της σωματικής άσκησης στις φυλακές». Σε σχετική έρευνα που διεξήχθη, οι τρεις σημαντικότεροι παράγοντες για την άσκηση υπό κράτηση ήταν η βελτίωσης της υγείας, οι προϋποθέσεις ομαλοποίησης και βελτίωση των κοινωνικών σχέσεων. Στην ταλαιπωρημένη Ουγκάντα, ένα υπέροχο ποδοσφαιρικό πείραμα βασισμένο στην ασπρόμαυρη θεά αποδεικνύει πως η πράξη μπορεί να γίνει καλύτερη από τη θεωρία.

Η Λουζίρα ήταν μία από τις ελάχιστες φυλακές υψίστης ασφαλείας στην Αφρικανική χώρα και η φήμη της μόνο καλή δεν ήταν. Κατασκευάστηκε από τους Βρετανούς την δεκαετία του '20 και οι συνθήκες κράτησης ήταν πραγματικά απάνθρωπες, ενώ στις αρχές του '90 «χτυπήθηκε» από το AIDS και τη φτώχεια. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί στο άκρως αντίθετο. Ένα σωφρονιστικό ίδρυμα με παροχές και διαδικασίες επανένταξης. Ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί το 46% των πρώην κρατούμενων διαπράττουν εκ νέου εγκλήματα μετά την αποφυλάκισή τους, το ποσοστό στην Λουζίρα έχει πέσει κάτω από το 30%. Και φιλοξενεί κάθε λογής εγκληματίες: Δολοφόνους, ληστές, βιαστές, απαγωγείς.

Ο επικεφαλής, Γουίλσον Μαγκόμου, δήλωσε στον Guardian που έστειλε άνθρωπο για ρεπορτάζ στην Λουζίρα και παρουσίασε την ποδοσφαιρική πραγματικότητα εντός των τειχών της φυλακής, πως όλα βασίζονται στην αρχή ότι «ο κόσμος πρέπει να είναι απασχολημένος». Έτσι, πέραν από τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τις συνεργασίες με τα Πανεπιστήμια και τις πολιτιστικές δραστηριότητες, το πιο δημοφιλές event είναι το ποδόσφαιρο.

Προσέξτε, δεν πρόκειται για απλά ένα χώρο, τους κρατούμενους να χωρίζονται και να κλοτσούν ένα τόπι. Στην Λουζίρα υπάρχουν ομάδες, κάποιες εκ των οποίων με παράδοση χρόνων και κανονική οργάνωση. Διοίκηση, κανονισμούς, δελτία παικτών, πειθαρχικές επιτροπές, ακόμα και χορηγούς και οπαδούς! Γίνονται προπονήσεις, φιλικά και κανονικά τουρνουά, με οργανωτικές επιτροπές εντός φυλακής και διαιτητές.

Από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας που η φυλακή απέκτησε δορυφορική τηλεόραση, η Premier League έγινε κάτι σαν θρησκεία. Έτσι, οι περισσότερες ομάδες είναι εμπνευσμένες από το αγγλικό ποδόσφαιρο. Υπάρχει η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Λίβερπουλ, η Τσέλσι, η Άρσεναλ, η Έβερτον, η Νιούκαστλ, η Λιντς και η Άστον Βίλα. Υπάρχουν φυσικά και ομάδες εκτός Νησιού. Η Μπαρτσελόνα, η Γιουβέντους και το Αννόβερο!

Το γήπεδο Μπόμα Α, στο οποίο γίνονται τα ματς έχει διαστάσεις κανονικού αγωνιστικού χώρου και όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες, έχει χορτάρι. Τις εποχές της ξηρασίας, οι ποδοσφαιριστές αρκούνται στο «ξερό». Ο υπερπληθυσμός της φυλακής βοηθάει την κάθε ομάδα να χτίζει το κοινό της. Κι όμως, παρότι αντιστοιχεί ένας φύλακας για 15 κρατούμενους, σε έναν χώρο σχεδιασμένο για 500 άτομα που φιλοξενεί 3500 για σοβαρά εγκλήματα, το ποδόσφαιρο και οι υπόλοιπες δραστηριότητες βοηθούν την κατάταση να παραμένει ήρεμη. Ο Άγγλος δημοσιογράφος Ντέιβιντ Γκόλντμπλατ που έμεινε εκεί για μια βδομάδα για τις ανάγκες του ρεπορτάζ του, δεν παρατήρησε την παραμικρή ένταση. Εντός γηπέδου, τα τελετουργικά είναι εντελώς κανονικά. Παρουσίαση ομάδων, θέσεις επισήμων, φωτογράφιση πριν τη σέντρα.

Κάθε σύλλογος πρέπει να έχει πρόεδρο, προπονητή, γραμματέα και ταμεία. Μίνιμουμ ρόστερ και εθελοντές που παίζουν το ρόλο των γιατρών, των φροντιστών και των... οπαδών! Κάποιοι, έχουν φτιάξει τα δικά τους πανό, ενώ οι οπαδοί της αφρικανικής Λίβερπουλ κουβαλούν σημαία και αποτίουν φόρο τιμής στα θύματα του Χίλσμπορο. Τον έλεγχο της όλης δραστηριότητας έχει η επιτροπή της UPSA. Φυσικά, υπήρχε και εκεί διαφθορά στην αρχή. Είχε όλα τα στοιχεία μιας κανονικής Ομοσπονδίας. Γίνονταν δωροδοκίες με τρόφιμα σε παίκτες. Ωστόσο, σταδιακά αντιμετωπίστηκαν.

Μια κανονική ποδοσφαιρική ρέπλικα, περιφραγμένη από συρματοπλέγματα, η οποία δίνει την ψευδαίσθηση της κανονικής ζωής. Το ποδόσφαιρο κάνει τους κρατούμενους να αισθάνονται σημαντικοί για την κοινωνία την οποία πλήγωσαν. Ο Άγγλος ανταποκριτής μεταφέρει πως δεν παρατήρησε σχεδόν καθόλου λεκτικές επιθέσεις σε διαιτητές ή αντιαθλητικές συμπεριφορές. Η κόκκινη κάρτα άλλωστε σημαίνει αποβολή για δύο μήνες, κόβοντας τους αυτό που αγαπούν περισσότερο. Προφανώς, θα υπάρχουν και τα έκτροπα. Το αποτέλεσμα όμως δείχνει πως με μπόλικο μεράκι και αγνές διαθέσεις, μια μπάλα μπορεί να ξανακάνει παιδιά ακόμα και τους πιο σκληρούς εγκληματίες.