Ο αγαπημένος προπονητής του Γκουαρδιόλα

Έμαθε πολλά από τον Κρόιφ. Επηρεάστηκε από τον Μαρσέλο Μπιέλσα. Οι μόλις 10 συμμετοχές του όμως υπό τις οδηγίες του Χουάνμα Λίγιο ήταν κομβικές για την μετέπειτα προπονητική πορεία του Πεπ Γκουαρδιόλα.

Ήταν το 1996. Η Μπαρτσελόνα είχε νικήσει 4-2 μέσα στην έδρα της Οβιέδο. Ο Χουάν Μανουέλ Λίγιο πραγματοποιούσε ομιλία στα αποδυτήρια, όταν χτύπησε η πόρτα. Άνοιξε, για να αντικρίσει τον εμβληματικό αμυντικό χαφ. «Είχαμε χάσει 4-2, αλλά παρουσιάστηκε στα αποδυτήρια και μου είπε ότι παίξαμε καλά. Με συνεχάρη και είπε ότι ήθελε να κρατήσουμε επαφή. Έμεινα εμβρόντητος, όπως όταν διάβασα ότι δήλωσε πως δεν ήθελε να σταματήσει το ποδόσφαιρο χωρίς να παίξει για μια ομάδα στην οποία θα ήμουν προπονητής».

Όταν το 1994 ο Σέσαρ Λουίς Μενότι, ο τεχνικός που οδήγησε την Αργεντινή στην κατάκτηση του Μουντιάλ του 1978, επισκέφτηκε τη Μαδρίτη για να δει τη Ρεάλ, είπε στον Χόρχε Βαλδάνο: «Γνώρισα έναν τύπο ο οποίος είναι πιο τρελός από εμάς. Λατρεύει το ποδόσφαιρο και μιλάει συνεχώς για αυτό και τον τρόπο με τον οποίο θεωρεί ότι παίζεται σωστά». Εννοούσε τον Χουάνμα Λίγιο. Γεννημένος στην Τολόσα της Χώρας τον Βάσκων, ξεκίνησε την προπονητική από τα 17 του. Έφτιαξε το όνομά του στη Σαλαμάνκα, την οποία ανέβασε δύο σερί κατηγορίες και στα 29 του έγινε ο νεότερος τεχνικός στην ιστορία της Λα Λίγκα.

Πριν πάει στο Μεξικό, πέρασε από αρκετές ομάδες της Primera, μεταξύ των οποίων και η Ρεάλ Οβιέδο. Εκεί, γνώρισε τον νυν προπονητή της Μάντσεστερ Σίτι από κοντά. Για πολλούς, ήταν ο πρώτος που εφάρμοσε το 4-2-3-1. Ωστόσο, σταδιακά έγινε υπερβολικά ρομαντικός για την εποχή του. Η προσωπικότητά του αδυνατούσε να γίνει αντιληπτή από πολλούς ενώ η εμμονή του στην κατοχή και στον τρόπο ανάπτυξης, έφερε σε δεύτερο πλάνο έννοιες του σύγχρονου ποδοσφαίρου όπως η αθλητικότητα και η αμυντική συνοχή, με αποτέλεσμα το τερπνόν να μην μπορεί να συνδυαστεί μετά του ωφελίμου.

«Ο Γκουαρδιόλα γεννήθηκε για να γίνει προπονητής. Στο ενδιάμεσο ωστόσο έπαιξε ποδόσφαιρο και το έκανε πολύ καλά», έλεγε ο Λίγιο πριν το περσινό Copa America, o οποίος είναι πλέον βοηθός του Σαμπάολι στη Σεβίλλη, μιας και κέρδισε τον Αργεντινό τεχνικό από την κοινή τους παρουσία στην εθνική Χιλής.. Ο Βάσκος είχε τη δυνατότητα να τσεκάρει από κοντά τον Γκουαρδιόλα ως ποδοσφαιριστή, όταν ο Καταλανός έψαχνε τα τελευταία του ένσημα μετά από την περιπέτεια στο Κατάρ. Και κατάλαβε πως όταν δήλωνε πως δεν θα σταματήσει τη μπάλα αν δεν συνεργαστεί μαζί του, το εννοούσε.

Ήταν τον Ιανουάριο του 2005, όταν ο 35χρονος Καταλανός είχε ήδη ξεκινήσει να δίνει εξετάσεις για τα προπονητικά του διπλώματα, που αποφάσισε να πραγματοποιήσει ένα τελευταίο ταξίδι ως ποδοσφαιριστής στην Ντοράδος ντε Σιναλόα, στην πόλη Κουλιακάν του Μεξικού, διαβόητη για τον έλεγχό της από το καρτέλ ναρκωτικών του Ελ Τσάπο. Όταν ο Λίγιο επικοινώνησε μαζί του, δεν άργησε να πειστεί, παρότι η πόλη θύμιζε εμπόλεμη ζώνη, λόγω της μάχης για τα ναρκωτικά. Ο λόγος που το έκανε ήταν ο προπονητής.

Η El Condidencial αναφέρει ότι σε κάθε προπόνηση, ο Πεπ είχε μαζί του ένα σημειωματάριο, κρατώντας αναλυτικές σημειώσεις για κάθε μέθοδο του τεχνικού της Ντοράδος. «Είχε ήδη νοοτροπία προπονητή», υποστήριζε ο Λίγιο και θυμάται ότι οι δυο τους συζητούσαν για ώρες κάθε μέρα για τη σημασία της διατήρησης τις κατοχής και για διάφορες ιδέες γύρω από τον τρόπο ανάπτυξης και αντιμετώπισης του αντιπάλου, οι οποίες βρήκαν στη συνέχεια εφαρμογή στη Μπάρτσα του Πεπ. Έχοντας ήδη ασπαστεί το δόγμα του Γιόχαν Κρόιφ, οι κουβέντες στο Μεξικό τον βοήθησαν να την πάει ένα βήμα πιο μπροστά και να ξεκαθαρίσει στο κεφάλι του τις ιδέες της άμυνας από την επίθεση, τη σημασία των τοποθετήσεων, τις κινήσεις χωρίς τη μπάλα και διάφορα άλλα που στη συνέχεια εφάρμοσε. Ο Λίγιο, έχοντας ως ομάδα-πρότυπο τον Άγιαξ του 1995-96 και επίσης έχοντας ασπαστεί τη φιλοσοφία του Κρόιφ, του ξεκαθάριζε από τότε πως πρέπει να βλέπει την άμυνα και την επίθεση ως μία οντότητα και όχι ως κάτι το ξεχωριστό.

Πριν από κάθε ματς, ο Γκουαρδιόλα μελετούσε διεξοδικά τον αντίπαλο των Ντοράδος και συχνά, όταν δεν μπορούσε να αγωνιστεί λόγω τραυματισμών, καθόταν στο πλάι του Λίγιο και λειτουργούσε ουσιαστικά ως βοηθός. Παράλληλα, οι άνθρωποι της ομάδας γνώρισαν καλύτερα την προσωπικότητά του. Η κάκιστη οικονομική κατάσταση είχε ως αποτέλεσμα οι ποδοσφαιριστές να μένουν απλήρωτοι. Για τον Γκουαρδιόλα, το ποσό ήταν αμελητέο. Κάποια βράδια λοιπόν έδινε στον γραμματέα του συλλόγου στα κρυφά φακέλους με χρήματα, προκειμένου να πληρώσει εκείνους που το είχαν περισσότερο ανάγκη. Ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου που συγκεντρωνόταν η ομάδα θυμάται, μιλώντας στον Guardian πως: «Δεν άφηνε ποτέ κανέναν άλλον να πληρώνει. Μερικές φορές μάλιστα μετά το γεύμα πήγαινε ο ίδιος τα πιάτα στην κουζίνα». Ο Πεπ, τότε, έλεγε στους Μεξικανούς ότι το όνειρό του ήταν απλά να προπονεί πιτσιρίκια στις ακαδημίες της Μπαρτσελόνα.

«Προσπαθούσαμε να είμαστε μια πολύ καλά οργανωμένη και πειθαρχημένη ομάδα, η οποία θα κρατούσε τη μπάλα. Δεν αφήναμε πολλά στον αυτοσχεδιασμό, θέλαμε τους πάντες σε συντονισμό. Είχαμε ένα ξεκάθαρο στιλ και αυτό μας έκανε πολύ ανταγωνιστικούς, παρότι ήμασταν ταπεινή ομάδα. Πολλοί παίκτες γίνονται σήμερα προπονητές μόνο από το όνομά τους, αλλά ο Πεπ ήξερε ότι αυτό δεν ήταν αρκετό. Ήταν πολύ ευφυής, πολύ ταπεινός και πρόθυμος να μάθει. Σύντομα έγινε ένας ολοκληρωμένος προπονητής με τεράστια κατανόηση του παιχνιδιού», τόνισε στον Guardian ο Ραούλ Κανέδα, βοηθός στην μεξικανική ομάδα, υποστηρίζοντας πως οι κουβέντες με εκείνον και τον Λίγιο βοήθησαν τον Καταλανό να δώσει την τελική μορφή στην ποδοσφαιρική του φιλοσοφία.

Το τέλος εκείνης της σεζόν σηματοδότησε και το τέλος της ποδοσφαιρικής καριέρας του Γκουαρδιόλα. «Ο Λίγιο ήταν ο καλύτερος προπονητής που είχα», τόνιζε ο Καταλανός. Οι δυο τους παραλίγο να βρεθούν από κοινού στη Μπαρτσελόνα το 2003, στηρίζοντας την υποψηφιότητα του Λουίς Μπασάτ, ο οποίος είχε υποσχεθεί ότι θα έφερνε τον πρώτο ως προπονητή και τον τότε αμυντικό μέσο σε πόστο τεχνικού διευθυντή. Τελικά, νίκησε ο Λαπόρτα. Αργότερα, ο Βάσκος έλεγε πως: «Αυτό που πέτυχε ο Πεπ μόνος του, θα το κάναμε μαζί», θεωρώντας πως το πλάνο για τη Μπάρτσα που έφερε επανάσταση στο ποδόσφαιρο με την καθιέρωση του tiki-taka ήταν ήδη έτοιμο.

Τις μέρες της συνύπαρξής τους στη La Liga, ο Χουάνμα πείραζε τον Πεπ όποτε του δινόταν η ευκαιρία, λέγοντας πως «η Μπαρτσελόνα του Γκουαρδιόλα παίζει όπως η δική μου Αλμερία. Δεν χρειάζεται να έχεις τους ποδοσφαιριστές της για να παίξεις όπως η Μπάρτσα». Παρά την σχεδόν πατρική τους σχέση, ο Γκουαρδιόλα έγινε η αιτία της απόλυσής του. Τον Νοέμβριο του 2010, οι μπλαουγράνα νίκησαν 8-0 την Αλμερία και ο πρόεδρος Αλόνσο Γκαρσία Γκαμπαρόν τον απέλυσε λέγοντας πως δεν του αρέσει το κοουτσάρισμα και ο τρόπος που προετοιμάζει τα παιχνίδια. Λίγους μήνες πριν, όταν του ανανέωνε το συμβόλαιο, τόνιζε πως λατρεύει τις μεθόδους του.

«Δεν ήταν εύκολο για μένα», δήλωνε στη συνέχεια ο τεχνικός της Μπαρτσελόνα. «Του είμαι ευγνώμων, γιατί ήταν πολύ γενναιόδωρος και πέρασε τις γνώσεις του σε εμένα», πρόσθετε στη συνέχεια, χαρακτηρίζοντας τον Βάσκο ως «oυσιαστικό» για την εξέλιξή του. «Για μένα είναι σαν γιος», απαντούσε ο Λίγιο. Ίσως οι δρόμοι τους κάποια στιγμή ανταμώσουν ξανά...