Όταν οι Άγγλοι διεθνείς χαιρετούσαν ναζιστικά στο Βερολίνο (pics & vid)

Σούπερ προσφορά* στα Virtual Sports | *Ισχύουν όροι & προϋποθέσεις

Στις 14 Μαΐου του 1938, πάνω από 100.000 κόσμος δίνει το παρών στις εξέδρες του Ολυμπιακού Σταδίου του Βερολίνου για να παρακολουθήσει την Γερμανία να υποδέχεται την Αγγλία σε φιλική αναμέτρηση. Λίγο πριν την έναρξη του αγώνα οι Άγγλοι ποδοσφαιριστές σήκωσαν τα χέρια στον ουρανό χαιρετώντας ναζιστικά, σε μια κίνηση που σόκαρε όλη την Βρετανία.

Το 1938 και με το ναζιστικό καθεστώς να ετοιμάζεται να προκαλέσει τον καταστροφικότερο πόλεμο που είδε ποτέ η ανθρωπότητα, οι διακρατικές σχέσεις μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων κρέμονταν από μια κλωστή. Σε διπλωματικό επίπεδο γίνονταν πολλές προσπάθειες για την εξάλειψη μιας νέας μεγάλης κρίσης, παρά το γεγονός ότι οι φιλοδοξίες του Χίτλερ και των Γερμανών εθνικοσοσιαλιστών ήταν τόσο ακραίες και οι στόχοι τους τόσο μαξιμαλιστικοί, ώστε μια μεγάλη πολεμική σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη.

Οι Βρετανοί που είκοσι χρόνια πριν είχαν βιώσει την φρίκη του πολέμου των χαρακωμάτων δεν διανοούνταν ότι θα βίωναν πάλι μια ανάλογη τραγωδία. Για τον λόγο αυτό από τα μέσα της δεκαετίας του 30 είχαν δείξει τις προθέσεις τους πως δεν είχαν καμία διάθεση να αντιταχθούν στην αποκατάσταση της γερμανικής ισχύος στην Κεντρική Ευρώπη, ενώ και ο φόβος του κομμουνισμού στην Σοβιετική Ένωση είχε δημιουργήσει κάποιες μύχιες ελπίδες ότι ο Χίτλερ θα στρεφόταν ανατολικά προς τον «εφιάλτη» του Μεσοπολέμου.

Ήταν τέτοιο το κλίμα στην Βρετανία για την αποφυγή ενός νέου πολέμου που ο Πρωθυπουργός της χώρας, Νέβιλ Τσάμπερλεϊν, σε μια πολιτική κατευνασμού απέναντι στον Χίτλερ, έφτασε στο σημείο να κάνει μια απίστευτη διπλωματική κίνηση προκαλώντας την αντίδραση στο Νησί.

Ο Τσάμπερλεϊν γνώριζε καλά ότι το φιλικό αυτό στο Βερολίνο μεταξύ των δύο χωρών είχε αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία για το ναζιστικό καθεστώς. «Οι Ναζί αναζητούν νίκες για να ενισχύσουν το καθεστώς τους, ένας τρόπος για να δείξουν την ανωτερότητά τους και μέσω του αθλητισμού», δήλωνε ο Βρετανός πρέσβης στο Βερολίνο, Νέβιλ Χέντερσον, σε γράμμα του στην κυβέρνηση.

Και πράγματι, οι Γερμανοί έχοντας προσαρτήσει και την Αυστρία σήμαινε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει και Αυστριακούς ποδοσφαιριστές, πολλοί από τους οποίους είχαν αγωνιστεί στη νίκη της Αυστρίας επί της Αγγλίας το 1936. Παράλληλα, η Γερμανία έτρεψε ένα αήττητο σερί 14 αγώνων από το 1936 όταν και είχε ηττηθεί από την Αγγλία. Οπότε μια νίκη επί της ομάδας που προκάλεσε την τελευταία ήττα, θα ήταν ένα επιπλέον επίτευγμα για το καθεστώς της χώρας.

Δεδομένου του πολιτικού κλίματος της εποχής, η αγγλική ομοσπονδία επέδειξε αυξημένο ενδιαφέρον για τον αγώνα. Παρόλα αυτά η προετοιμασία της ομάδας που θα ταξίδευε στο Βερολίνο δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο, την ώρα που οι Γερμανοί είχαν απομονωθεί στον Μέλανα Δρυμό για δύο εβδομάδες για να προετοιμαστούν για το φιλικό.

Την ίδια ώρα στην Γερμανία επικρατούσε ανυπομονησία για το παιχνίδι (έγιναν 400.000 αιτήσεις για ένα εισιτήρια μια εβδομάδα πριν τον αγώνα) και ο κόσμος προσπαθούσε με κάθε τρόπο να βρει ένα εισιτήριο. Τα νέα αυτά έφτασαν γρήγορα στο Λονδίνο, αναγκάζοντας το Υπουργείο Εξωτερικών να επικοινωνήσει με τότε γραμματέα της FA, Στάνλεϊ Ρους: «Είναι πολύ σημαντικό για το κύρος μας ότι η βρετανική ομάδα θα πρέπει να δείξει το καλύτερο πρόσωπό της Ελπίζω ότι θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλιστεί αυτό».

Η απάντηση της FA προς το ανήσυχο Υπουργείο ήταν ότι κάθε μέλος της ομάδας θα κάνει ό, τι μπορεί για να διατηρήσει το κύρος της χώρας. Άλλωστε, δεν γινόταν και αλλιώς από την στιγμή που σύσσωμος ο Τύπος της Αγγλίας είχε γεμίσει με άρθρα για την εν λόγω αναμέτρηση με ερωτήματα του τύπου το αν ο φασισμός θα αποδειχθεί πιο ισχυρός από την δημοκρατία.

Υπό αυτές τις συνθήκες λίγες ώρες πριν την έναρξη του αγώνα ο Ρους ενημέρωσε τους παίκτες πως εκτός από τη νίκη, θα πρέπει να χαιρετήσουν ναζιστικά ως ένδειξη καλής θέλησης στους οικοδεσπότες. Η αντίδραση των ποδοσφαιριστών, όπως ήταν λογικό, μόνο καλή δεν ήταν και σχεδόν όλοι αντέδρασαν. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Σερ Στάνλεϊ Μάθιους. «Όλοι οι παίκτες ήμασταν εντελώς αντίθετοι σε αυτό. Ο αρχηγός της ομάδας, ο Εντι Χάπγουντ κουνώντας το δάκτυλο στον Ρους του απάντησε με κάποιες εκφράσεις που δεν ήταν και οι καλύτερες για την απόφαση αυτή».

Μετά από παρέμβαση του πρέσβη τα πνεύματα ηρέμησαν. Ο Χέντερσον, έχοντας λάβει εντολή από το Λονδίνο, τους ανέφερε πως ο ναζιστικός χαιρετισμός που θα έκαναν δεν θα θεωρείτο έγκριση του καθεστώτος, αλλά μια επίσημη χειρονομία προς τους οικοδεσπότες. Και κάπως έτσι, έστω και δύσκολα η αποστολή της Αγγλίας πείστηκε.

Όταν οι δύο ομάδες παρατάχθηκαν στον αγωνιστικό χώρο οι παίκτες των «τριών λιονταριών» σήκωσαν τα χέρια ψηλά στον αέρα χαιρετώντας ναζιστικά προς τέρψη των Γκέμπελς και Γκέρινγκ που βρίσκονταν στις εξέδρες. Αντίθετα, ο Χίτλερ, για τον οποίο ο Ρους φοβόταν μην τον προσβάλει η αγγλική ομάδα με τον πιθανό μη χαιρετισμό, απουσίαζε αφού μια ημέρα νωρίτερα είχε επιστρέψει από την Ιταλία του Μουσολίνι. Βέβαια, χρόνια μετά οι ιστορικοί έχουν καταλήξει πως ο λόγος της απουσίας του ήταν ότι βρισκόταν στο αρχηγείο με τους αξιωματούχους του όπου σχεδίαζαν την εισβολή στην Τσεχοσλοβακία.

Ο αγώνας διεξήχθη χωρίς προβλήματα και η ανωτερότητα της Αγγλίας ήταν καταφανέστατη, όπως αποδεικνύεται από το τελικό 6-3. Το γεγονός ότι όλα κύλισαν ομαλά έδωσε απίστευτη χαρά στην αγγλική FA, αφού ο στόχος είχε επιτευχθεί. «Το παιχνίδι αναμφίβολα αναβίωσε το γερμανικό-βρετανικό αθλητικό κύρος», δήλωνε ο Χέντερσον μετά το τέλος του αγώνα ενώ και οι εφημερίδες στάθηκαν περισσότερο στη νίκη της Αγγλίας, αφού η γραμμή που είχε δώσει η κυβέρνηση Τσάμπερλεϊν ήταν πως... «ο χαιρετισμός στους Ναζί έγινε γιατί έπρεπε». Μάλιστα, οι Times έφτασαν στο σημείο να συγχαρούν την αγγλική χειρονομία, σημειώνοντας ότι ήταν ένα τεράστιο σημάδι σεβασμού στην οικοδέσποινα Γερμανία.

Στην αντίπερα όχθη, στην Γερμανία οι εφημερίδες έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στον χαιρετισμό των Άγγλων και σχεδόν όλες κυκλοφόρησαν με πρωτοσέλιδο την φωτογραφία που θα έμενε για πάντα στην ιστορία.

Με τα τωρινά δεδομένα και γνωρίζοντας την ιστορία και το τι επακολούθησε, ο ναζιστικός χαιρετισμός αποτελεί μια πράξη ντροπής για το αγγλικό έθνος που εκείνη την εποχή μάλιστα χαιρετήθηκε. Αν πάντως, εξετάσει κάποιος διεξοδικά τα γεγονότα θα καταλάβει πως οι παίκτες υποχρεώθηκαν να προβούν στην πράξη αυτή, ενώ το διάστημα του Μεσοπολέμου ήταν μια εποχή που η πληροφορία στο τι συνέβαινε στην διεθνή πολιτική διεθνή σκηνή ήταν δύσκολα προσβάσιμη ώστε να συνειδητοποιήσουν το πραγματικό νόημα του χαιρετισμού. Επίσης, την ίδια ώρα ο ναζισμός ως ιδεολογία σε ορισμένα στρώματα της αγγλικής κοινωνία της εποχής (ιδιαίτερα στην άρχουσα τάξη) ήταν αποδεκτός.

Προφανώς και τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει την ενέργεια αυτή με τον ναζιστικό χαιρετισμό. Είναι όμως σημαντικό το πλαίσιο για την κατανόηση αυτού του άσχημου περιστατικού.