Το πραξικόπημα στην Κύπρο από τη Χούντα των Συνταγματαρχών κατά του Μακαρίου (pics & vid)
- Οι δύο… αφορμές
- «Ο Αλέξανδρος εισήλθε εις το νοσοκομείο»
- Η μία διέξοδος στο προεδρικό μέγαρο
- «Αυτόν βρήκατε να κάνετε πρόεδρο;»
- Το Εθνικό συμβούλιο στην Άγκυρα
Ήταν 15 Ιουλίου το 1974, όταν η Χούντα των Συνταγματαρχών ανέτρεψε στην Κύπρο τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπο Μακάριο και εγκατέστησε μια κυβέρνηση «μαριονετών» υπό τον τον δημοσιογράφο Νίκο Σαμψών. Αυτή η ενέργεια έφερε πέντε μέρες μετά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και την κατοχή του 40% αυτής στο βόρειο μέρος της.
Η Χούντα των Συνταγματαρχών και ιδίως ο (ταξίαρχος) Δημήτρης Ιωαννίδης δεν είχε καλές σχέσεις με τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο καθώς τον κατηγορούσαν για φιλοκομμουνιστή ενώ φοβόντουσαν το πνεύμα ανεξαρτησίας του. «Πρέπει να τελειώνουμε με τον Μούσκο» φέρεται να είχε ειπωθεί σε συγκέντρωση αξιωματικών στο σπίτι του πρωθυπουργού Αδαμάντιου Ανδρουτσόπουλου. Μούσκος ήταν το κοσμικό όνομα του Μακαρίου. Μιχαήλ Μούσκος για να ακριβολογούμε.
Τον Μακάριο, για το «σκοτεινό σχέδιο» της Χούντας είχαν πληροφορήσει ο Ευάγγελος Αβέρωφ και άλλοι πολιτικοί παράγοντες της Ελλάδας, αλλά δεν φαίνεται να έδινε ιδιαίτερη σημασία. Απλά είχαν ληφθεί έκτακτα μέτρα για την προστασία παραγόντων της δημόσιας ζωής, λόγω και της δραστηριότητας της ΕΟΚΑ Β', «οργάνου» της Χούντας.
Οι δύο… αφορμές
Την 1η Ιουλίου του 1974, το Υπουργικό Συμβούλιο της Κύπρου αποφάσισε τη μείωση της στρατιωτικής θητείας σε 14 μήνες, ενώ ο Μακάριος με επιστολή του προς τον Έλληνα ομόλογό του στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη, κατηγόρησε την Ελληνική κυβέρνηση για ανάμιξη στις εναντίον του συνωμοσίες και αξίωνε να ανακληθούν στην Ελλάδα 650 Έλληνες αξιωματικοί, που υπηρετούσαν στην Εθνική Φρουρά της Κύπρου.
Όλα αυτά επιτάχυναν τις διαδικασίες της Χούντας για πραξικόπημα και στην Κύπρο. Αποφασίστηκε λοιπόν ότι το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου θα γινόταν τη Δευτέρα 15 Ιουλίου το 1974.
Μάλιστα, στις 11 Ιουλίου συνήλθε Υπουργικό συμβούλιο στην Αθήνα για να συζητήσουν δήθεν την επιστολή του Μακαρίου, αλλά έγινε καθαρά για να αποπροσανατολίσουν τον στρατηγό Γεώργιο Ντενίση (θείος της Μιμής Ντενίση) που ήταν αντίθετος στο πραξικόπημα στην Κύπρο και να αφεθεί ελεύθερο το έδαφος στους δύο υφισταμένους του Γεωργίτση και Κομπόκη να δράσουν ανενόχλητοι στο νησί.
«Ο Αλέξανδρος εισήλθε εις το νοσοκομείο»
Όταν το πρωί της Δευτέρας 15 Ιουλίου 1974, ο Μακάριος πήρε τον δρόμο της επιστροφής στο Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία από την εξοχική του κατοικία στο όρος Τρόοδος, στις 8.15 πμ, τα πρώτα τεθωρακισμένα άρχισαν να βγαίνουν από τη βάση τους με κατεύθυνση το Προεδρικό Μέγαρο, ενώ μια μοίρα καταδρομέων διατάχθηκε να καταλάβει όλα τα καίρια σημεία και τα δημόσια κτίρια. Το πολυαναμενόμενο πραξικόπημα είχε εκδηλωθεί με το σύνθημα «Ο Αλέξανδρος εισήλθε εις το νοσοκομείο».
Η μία διέξοδος στο προεδρικό μέγαρο
Το Προεδρικό Μέγαρο άρχισε να κανονιοβολείται από τα τεθωρακισμένα της Εθνικής Φρουράς, στο οποίο βρίσκονταν ελληνόπουλα από την Αίγυπτο μέσα. Αφού προστατεύτηκαν τα παιδιά στη συνέχεια ο Μακάριος διέφυγε από τη μοναδική αφύλακτη δίοδο, που υπήρχε. Με τη βοήθεια τριών σωματοφυλάκων του και ντυμένος με πολιτικά ρούχα, πήρε τον δρόμο για την Πάφο. Το ερώτημα που πλανάται από τότε είναι γιατί οι πραξικοπηματίες δεν απέκλεισαν ολοκληρωτικά το Προεδρικό Μέγαρο, αλλά άφησαν αφύλακτη μία δίοδο, από την οποία διέφυγε ο Μακάριος.
Η μία φήμη έλεγε πως υπήρχε αυτή η εντολή ενώ μια άλλη πως δεν υπήρχε άλλη δύναμη για να κλείσει τον δρόμο.
«Αυτόν βρήκατε να κάνετε πρόεδρο;»
Αφού τρεις ανώτατοι δικαστικοί αλλά και ο Γλαύκος Κληρίδης αρνήθηκαν να πάρουν το αξίωμα της προεδρίας της Κύπρου, αυτό κατέληξε εν τέλει στον δημοσιογράφο Νίκο Σαμψών, μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στην ιστορία του Κύπρου. Όταν το πληροφορήθηκε ο Ιωαννίδης φέρεται να είπε με αγανάκτηση: «500.000 Έλληνες υπάρχουν στην Κύπρο, αυτόν βρήκατε να κάνετε πρόεδρο;».
Ο Μακάριος μέσω του ΡΙΚ απηύθυνε μήνυμα αναφέροντας: «Ελληνικέ Κυπριακέ Λαέ! Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις, ποιος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος, τον οποίο συ εξέλεξες δια να είναι ο ηγέτης σου.
Δεν είμαι νεκρός. Είμαι ζωντανός. Και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα. Το πραξικόπημα της χούντας απέτυχε. Εγώ ήμουν ο στόχος της και εγώ, εφόσον ζω, η Χούντα εις την Κύπρον δεν θα περάση. Η Χούντα απεφάσισε να καταστρέψη την Κύπρο.Να την διχοτομήση.Αλλά δεν θα το κατορθώση.Πρόβαλε παντοιοτρόπως αντίστασιν εις την Χούντα. Μη φοβηθής. Ενταχθήτε όλοι εις τα νομίμους δυνάμεις του κράτους. Η Χούντα δεν πρέπει να περάση και δεν θα περάση. Νυν υπέρ πάντων ο αγών!».
Οι νεκροί από το πραξικόπημα έφθασαν τους 450, ενώ ο Μακάριος, αφού διανυκτέρευσε στο στρατόπεδο της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ στην Πάφο, επιβιβάστηκε σε αγγλικό στρατιωτικό αεροπλάνο και μέσω Μάλτας έφθασε στο Λονδίνο.
Το Εθνικό συμβούλιο στην Άγκυρα
Οι Τουρκοκύπριοι παρέμειναν απαθείς, καθώς θεώρησαν ότι το πραξικόπημα ήταν υπόθεση των Ελληνοκυπρίων, αλλά η Τουρκία έθεσε τις στρατιωτικές δυνάμεις της σε επιφυλακή, καθώς όπως είπαν «ανετράπη η συνταγματική τάξη» στο νησί. Στην Άγκυρα συνήλθε Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας με τους στρατηγούς να διαβεβαίωνουν τον πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετσεβίτ ότι θα είναι έτοιμοι για απόβαση στην Κύπρο μέσα σε πέντε ημέρες. Όπως και έγινε…
