Ένα χρόνο μετά τη φονική έκρηξη στη Βηρυτό, οι έρευνες βρίσκονται σε τέλμα

• Πισωγύρισμα

Ο Ιμπραχίμ Χοτέιτ έχασε τον νεότερο αδελφό του Θαρουάτ στην τεράστια έκρηξη που συγκλόνισε το λιμάνι της Βηρυτού πέρυσι τον Αύγουστο.

Γύρισε τα νοσοκομεία της πόλης προκειμένου να συγκεντρώσει μέλη του σώματος του αδελφού και να καταφέρει να θάψει ό,τι είχε απομείνει από αυτόν σε ένα μικρό φέρετρο.

Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, ο Χοτέιτ, εκπρόσωπος των οικογενειών που έχασαν 200 και πλέον ανθρώπους στην καταστροφή, ακόμα προσπαθεί να κάνει να λογοδοτήσουν αυτοί που εκείνος θεωρεί υπεύθυνους για το ότι επέτρεψαν να συμβεί το ατύχημα.

Νωρίτερα αυτό τον μήνα, σε διαδήλωση έξω από το σπίτι του υπηρεσιακού υπουργού Εσωτερικών στην πρωτεύουσα του Λιβάνου, ο Χοτέιτ είπε ότι δυνάμεις ασφαλείας χρησιμοποίησαν χημικά σε συγκρούσεις με το πλήθος.

«Δεν μπορούν να μας στερήσουν την αλήθεια και τη δικαιοσύνη για ένα έγκλημα τέτοιου μεγέθους», είπε στο Reuters.

Καθώς η Βηρυτός ετοιμάζεται για την πρώτη επέτειο από την έκρηξη που ισοπέδωσε μεγάλα τμήματα της πόλης, πολιτικοί και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των υπηρεσιών ασφαλείας δεν έχουν ακόμα κληθεί να καταθέσουν στις επίσημες έρευνες.

Σε μια ακόμα ανατροπή, το αίτημα του Ταρέκ Μπιτάρ, του δικαστή που είναι επικεφαλής της έρευνας, να καταθέσει ο υποστράτηγος Αμπάς Ιμπραχίμ –επικεφαλής της πανίσχυρης υπηρεσίας Γενικής Ασφάλειας—απορρίφθηκε από τον υπηρεσιακό υπουργό Εσωτερικών Μοχάμεντ Φάμι.

Ο Ιμπραχίμ είπε ότι, όπως όλοι οι Λιβανέζοι, δεν είναι υπεράνω του νόμου αλλά η έρευνα θα πρέπει να διενεργηθεί «μακριά από στενές πολιτικές προσεγγίσεις».

Η απόφαση του Φάμι είχε ως αποτέλεσμα ορισμένοι συγγενείς θυμάτων να πραγματοποιήσουν πορεία κοντά στο σπίτι του νωρίτερα αυτό τον μήνα, περιφέροντας άδεια φέρετρα με τις φωτογραφίες των νεκρών. Κατά τη διαδήλωση ξέσπασαν βίαιες συγκρούσεις.

Υψηλόβαθμη πηγή του υπουργείου Εσωτερικών δήλωσε ότι τα μέτρα που έλαβαν οι δυνάμεις ασφαλείας ήταν απαραίτητα για να προστατευτεί η ιδιωτική κατοικία του υπουργού.

Η απογοήτευση των συγγενών αντανακλά τον εκτεταμένο θυμό μεταξύ των Λιβανέζων για την έρευνα και, ευρύτερα, για το πώς κυβερνάται η χώρα. Το χρέος της χώρας έχει αυξηθεί κατακόρυφα, ο πληθωρισμός είναι υψηλός, πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας και οι αντίπαλες πολιτικές φατρίες έχουν κατ’ επανάληψη αποτύχει να σχηματίσουν κυβέρνηση.

Πισωγύρισμα

Μεγάλο μέρος της καταστροφής από την έκρηξη είναι ακόμα εμφανές. Το λιμάνι είναι βομβαρδισμένο τοπίο και πολλά κτίρια έχουν εγκαταλειφθεί σε κατάσταση κατάρρευσης.

Κρίσιμα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, όπως το γιατί ένα μεγάλο φορτίο νιτρικού αμμωνίου, ενός ιδιαίτερα επικίνδυνου εκρηκτικού χημικού που χρησιμοποιείται σε βόμβες και ως λίπασμα, παρέμεινε στο μέσο μιας πυκνοκατοικημένη πόλης για χρόνια από τότε που αποθηκεύτηκε εκεί το 2013.

Η ασυλία που απολαμβάνουν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι δημιουργεί υποψίες μεταξύ των οικογενειών ότι ίσως ποτέ να μην λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι.

«Πώς μπορείς να έχεις δικαιοσύνη εάν όλοι, από τον χαμηλότερο έως τον πλέον υψηλόβαθμο αξιωματούχο, έχουν ασυλία;», αναρωτήθηκε ο Νίζαρ Σαγκιέχ, επικεφαλής της Legal Agenda, μιας οργάνωσης ερευνών και υπεράσπισης.

Η κίνηση του Φάμι να εμποδίζει τον δικαστή να ανακρίνει τον Ιμπραχίμ βασίστηκε στη γνωμοδότηση νομικής επιτροπής στο υπουργείο Εσωτερικών να μην αρθεί η ασυλία του, σύμφωνα με επιστολή που εξηγεί την απόφασή του.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο Μπιτάρ δεν είναι οι μοναδικές.

Ο προκάτοχός του, ο Φάντι Σαουάν, απομακρύνθηκε από την έρευνα τον Φεβρουάριο όταν δικαστήριο έκανε δεκτό το αίτημα για απομάκρυνσή του από δύο πρώην υπουργούς, τους Αλί Χασάν Χαλίλ και Γάζι Ζάιτερ, τους οποίους εκείνος κατηγόρησε για αμέλεια σχετικά με την καταστροφή. Σε αντίγραφο της απόφασης, στο οποίο είχε πρόσβαση το Reuters, γίνεται λόγος για «εύλογες υποψίες» αναφορικά με την ουδετερότητα του Σαουάν καθώς το σπίτι του καταστράφηκε από την έκρηξη.

Ο Χαλίλ και ο Ζάιτερ, καθώς και ένας τρίτος πρώην υπουργός και ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Χασάν Ντίαμπ, δήλωσαν αθώοι όταν ο Σαουάν απήγγειλε κατηγορίες σε βάρος τους, αρνήθηκαν να καταθέσουν ως ύποπτοι και κατηγόρησαν τον Σαουάν για υπέρβαση καθήκοντος.

Έγγραφο στο οποίο είχε πρόσβαση το Reuters και το οποίο εστάλη δύο περίπου εβδομάδες πριν από την έκρηξη έδειξε ότι ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός είχαν προειδοποιηθεί για τον κίνδυνο ασφαλείας που δημιουργούσαν τα χημικά που ήταν αποθηκευμένα στο λιμάνι και ότι μπορούσαν να καταστρέψουν την πρωτεύουσα.

Ο Μπιτάρ θέλει η κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο να του επιτρέψουν να ανακρίνει αρκετούς υψηλόβαθμους αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων και αυτούς τους οποίους κατηγόρησε ο Σαουάν, καθώς επίσης και τον πρώην υπουργό Εσωτερικών Νοχάντ Μαχνούκ.

Καθώς το αίτημά του να ανακρίνει τον Ιμπραχίμ απορρίφθηκε, η άμεση τύχη της έρευνας του Μπιτάρ φαίνεται να εναπόκειται στην άρση της κοινοβουλευτικής ασυλίας των Μαχνούκ, Χαλίλ και Ζάιτερ –όλοι τους μέλη του Κοινοβουλίου. Οι βουλευτές συνεδρίασαν για να συζητήσουν το αίτημα του Μπιτάρ νωρίτερα αυτό τον μήνα, λέγοντας ότι χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες πριν αποφασίσουν.