Ζαν Πολ Μπελμοντό: Στο αφρό του κύματος (vid & pic)
Ο Γκοντάρ κάτι ήξερε, ο ντε Σίκα επίσης. Ο Μελβίλ, ο Μπροκά, ο Σαμπρόλ, σίγουρα δεν ήταν ανυποψίαστοι. Κι αυτός κάτι πρέπει να είχε υποψιαστεί. Όταν το κύμα ήρθε δεν φοβήθηκε, το καβάλησε, αφέθηκε και όταν αυτό «έσπασε» τα μεγέθη είχαν αλλάξει. Το γαλλικό, το ευρωπαϊκό, σινεμά δεν ήταν ίδιο. Τα πλάνα, τα λόγια, οι ηθοποιοί, η εικόνα, τα νοήματα, όλα είχαν αλλάξει. Δεν ήταν ανανέωση, ήταν αναγέννηση και αυτός ήταν στον αφρό του κύματος. Κάτι ήξερε ο Γκοντάρ, ο ντε Σίκα, ο Μελβίλ, ο Μπροκά, ο Σαμπρόλ. Ο Μάης δεν είχε ανθίσει ακόμη, αλλά η καλλιτεχνική άνοιξη προειδοποιούσε και το πρόσωπο-αγγελιαφόρος ήταν αυτός. Δεν ήταν άγγελος, δεν ήταν ωραίος σαν Άδωνις, όμως την αγάπη της Αφροδίτης την είχε, όπως και την ώθηση του Απόλλωνα. Ό,τι έλειπε από άλλους πρωταγωνιστές, αυτό το είχε. Σίγουρα ήξεραν οι Γκοντάρ, ντε Σίκα, Μελβίλ, Μπροκά, Σαμπρόλ. Αυτός δεν είχε το ανέγγιχτο κάλλος του Ντελόν ή τον κοσμπολιτισμό του Μαστρογιάννι. Κι αν έφτανε το βλέμμα σου στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού θα έβλεπε την υπερβολικά άνετη και άναρχη ομορφιά των Μπράντο, Ντιν. Αυτός είχε τον έλεγχο της εικόνας του, η ματιά του δεν πλήγωνε μα ούτε χαριζόταν. Ο Γκοντάρ ήξερε… και όλοι έμαθαν τον Ζαν Πολ Μπελμοντό. [photo credit: imdb]
Πάντα θρασύς
Ο Μπελμοντό -και κάθε ηθοποιός- ανήκει στην εικόνα του, με αυτή μένει στη μνήμη και παλεύει με τον χρόνο. Τα αναγνωριστικά σημάδια τραχιά, μάτια περιφρονητικά, αισθησιακά χείλη, μύτη πυγμάχου, η προσωποποίηση του κυνισμού και της αποξένωσης των νιάτων. Ευτυχώς οι ρόλοι είδωλα τον βρήκαν αμέσως και ενσάρκωσε με επιτυχία χαρακτήρες σκληρούς, αντικοινωνικούς, αποκομμένους από την μπουρζουάδικη κοινωνία. Ακόμη κι όταν υποδύθηκε πιο ευχάριστους ρόλους, δεν έχασε ποτέ τη θρασύτητα του, αυτή που τον έκανε ελκυστικό, γοητευτικό.
Η καλλιτεχνική του προσωπικότητα συμπύκνωνε και υπερέβαινε αυτές των Μπόγκαρτ, Μπράντο, Ντιν. Όπως ο πρώτος, έτσι κι αυτός μετέφερε στη μεγάλη οθόνη τραχιά χαρακτηριστικά κι έναν ανέκφραστο θυμό, μια ρεαλιστική αντίστιξη απέναντι στους όμορφους, ρομαντικούς σταρ. Όπως ο Τζέημς Ντιν έτσι κι αυτός έγινε σύμβολο της ποπ κουλτούρας της εποχής του. Τέλος, όπως ο Μπράντο έτσι κι αυτός απέρριπτε προσφορές που προωθούσαν την εκζήτηση και τη σημασία στον εαυτό. Ο Μπελμοντό προκάλεσε την ανάγκη για ταύτιση και σε αυτόν αποτυπώθηκε η νεανική απόρριψη και μάλιστα με ενοχλητικό τρόπο για το κατεστημένο της εποχής. Η περσόνα Μπελμοντό εξέφραζε την αποσύνδεση από την κοινωνία που διαμόρφωσε η προηγούμενη γενιά, ενώ δεχόταν τη διαφθορά με κυνικό χαμόγελο. Ο χαρακτήρας Μπελμοντό ήταν ικανός για τα πάντα!
Οι ρόλοι, το Χόλυγουντ και η επιτυχία στις γυναίκες
Τα συμπεράσματα, οι τελικές κρίσεις και οι αμετακίνητες θύμησες θα υπάρχουν πάντα στους μεγάλους ρόλους που αυτός και οι σκηνοθέτες του διαμόρφωσαν. Πώς να ξεχαστεί η παρουσία του στο «Με κομμένη την ανάσα» και τον «Τρελό Πιερό» του Γκοντάρ; Αξιομνημόνευτη η συμμετοχή του στην «Ατιμασμένη» του Βιτόριο ντε Σίκα και στον «Εφημέριο» του Ζαν Πιερ Μελβίλ, το ίδιο και στον «Χαφιέ». Ανεξίτηλη η εντύπωση στο φιλμ «Μπορσαλίνο» του Ζακ Ντερέ, δίπλα στον Αλέν Ντελόν. Η συμμετοχή του στο «Εκατό και μία νύχτες» της Ανιές Βαρντά ήταν τολμηρή και σίγουρα αξιόλογη. Το 2011 τιμήθηκε στις Κάνες με ειδικό «Χρυσό Φοίνικα» για την προσφορά του στον γαλλικό κινηματογράφο. Ό,τι κι αν γινόταν στην οθόνη, υπήρχε η ηρεμία και η ασφάλεια της απόστασης που έδινε η παρουσία του. Στους ρόλους δράσης έδινε μια κωμική πινελιά και στους κωμικούς μια υποψία κινδύνου. Η υπόθεση «τι θα γινόταν αν πήγαινε στο Χόλυγουντ;» έρχεται αβίαστα, μια και ηθοποιός τέτοιο διαμετρήματος δεν περιορίζεται. Δεν έκανε ποτέ τη μετάβαση επειδή δεν ήθελε. Μάλιστα είχε δηλώσει «Γιατί να περιπλέξω τη ζωή μου;» και συνέχιζε αυτοσαρκαζόμενος «είμαι πολύ χαζός για να μάθω τη γλώσσα και το αποτέλεσμα θα ήταν μια καταστροφή». Το 2001 υπέστη εγκεφαλικό που στην ουσία έβαλε τέλος στην καριέρα του. Όσον αφορά στο… αιώνιο ερώτημα για τη δημοφιλία του στις γυναίκες είχε πει: «Διάολε, όλοι ξέρουν πως ένας άσχημος άντρας με μια καλή ατάκα ρίχνει τις γυναίκες».
Πηγές
-«Jean-Paul Belmondo, Magnetic Star of the French New Wave, Dies at 88» [nytimes]
-«Έφυγε ο “άσχημος γόης” του γαλλικού σινεμά» [Εφ. Συν, της Μ. Κουστένη]
