Οι αντι-εμβολιαστές δεν είναι κάτι νέο: Οι αντιρρήσεις για το εμβόλιο της ευλογιάς

Οι διαδηλώσεις κατά του εμβολιασμού δεν είναι κάτι καινούργιο. Αν ανατρέξει κανείς στο παρελθόν, θα διαπιστώσει πως υπήρχαν οι άνθρωποι αυτοί που αρνούνταν.
Στα τέλη του 18ου αιώνα ο Έντουαρντ Τζένερ, ο οποίος εισήγαγε τον εμβολιασμό για την ευλογιά (από τις χειρότερες και πιο θανάσιμες πανδημίες), χλευάστηκε ευρέως! Έλεγαν, ότι προσπαθούσε να κάνει γρήγορα περιουσία, οι αντίπαλοί του μιλούσαν για έλλειψη ικανοτήτων, ενώ ένας σατιρικός της εποχής έλεγε πως αυτοί που εμβολιάζει… μετατρέπονται σε αγελάδες.

Η τεχνική του Έντουαρντ Τζένερ ακούστηκε περίεργη και επιπόλαιη στο ευρύ κοινό. Ξεκίνησε με ένα ανορθόδοξο πείραμα: Πρώτα, εμβολίασε τον γιο του κηπουρού του, με λέμφη που πήρε από μια γυναίκα με ευλογιά και δύο μήνες αργότερα, τον εξέθεσε σκόπιμα στην αρρώστια. Το αγόρι παρέμεινε υγιές και έτσι ο Έντουαρντ Τζένερ ήταν έτοιμος πλέον να ξεκινήσει τη διαδικασία, η οποία ήταν αντίθετη με άλλες πρακτικές, όπως το τουρκικό αντίδοτο.

Κάποιοι ασθενείς αντέδρασαν άσχημα, πιθανολογείται λόγω κακής ιατρικής υγιεινής και στην εκστρατεία του κατά του εμβολιασμού, ο Δρ. Ρόουλι της Οξφόρδης, παρουσίασε ένα αγόρι με πρησμένους αδένες, λέγοντας πως φαίνεται σαν… αγελάδα.

Χρόνο με τον χρόνο οι αντιδράσεις κατά του Τζένερ μειώνονταν, αλλά το 1853, εντάθηκαν και πάλι όταν η κυβέρνηση κατέστησε υποχρεωτικό τον εμβολιασμό όλων των νεογέννητων μωρών. Η συγκεκριμένη απόφαση προκάλεσε ταραχές και διαδηλώσεις, με τις δύο πλευρές να διαφωνούν σε δύο βασικά θέματα: Τους κλινικούς κινδύνους και την ενέργεια του κράτους να υπαγορεύει σε ένα άτομο τι θα κάνει.

Οι διαφωνίες όχι απλά ήταν έντονες από τους αντιεμβολιαστές, αλλά κάποιες φορές ήταν και απειλητικές για τη ζωή. Οι γονείς ήθελαν εγγυήσεις ότι τα μωρά τους θα ήταν απόλυτα προστατευμένα αλλά παρά την σταδιακή αλλαγή των δεδομένων δεν υπήρχαν αδιάψευστα στοιχεία ότι ο εμβολιασμός εγγυάται προστασία. Οι γονείς όχι μόνο αντιτάχθηκαν στη μόλυνση των μωρών τους με ζωική ύλη, αλλά επέμειναν ότι η μετάδοση σωματικών υγρών μεταξύ των παιδιών επέτρεπε τη μετάδοση λοιμώξεων.

Όταν η «κουβέντα» πήγε στην προέλευση της ευλογιάς, οι «επιστήμονες» συμφώνησαν ότι οι βρώμικες παραγκουπόλεις έπρεπε να καθαριστούν. Αυτά τα επιχειρήματα όμως οδήγησαν πολύ εύκολα και γρήγορα σε δηλώσεις ότι «οι φτωχοί ήταν ένοχοι για την ευλογιά και με τον τρόπο που ζούσαν μετέδιδαν ασθένειες λόγω της αποτυχίας τους να διατηρήσουν τον εαυτό τους καθαρό».

Γρήγορα επινοήθηκαν και διάφορες άλλες πτυχές ρητορικής:

• «Πρέπει οι ελεύθεροι Βρετανοί να υπόκεινται στις πρακτικές της ιατρικής;»
• «Μήπως ο εμβολιασμός ήταν μια ακόμη τακτική για τις ανώτερες τάξεις να κυριαρχήσουν σε αξιοπρεπείς εργαζόμενους;»
• «Έχει νόημα να ξοδεύουμε δημόσιο χρήμα για τα εξαθλιωμένα υπολείμματα (φτωχοί) της κοινωνίας;»

Μετά από αυτές τις αντιδράσεις, το 1898 εισήχθη μια νέα ρήτρα που επέτρεπε στους γονείς να δηλώσουν ότι είναι «αντιρρησίες συνείδησης» και να αποσύρουν το παιδί τους από το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού.

Αυτό έφερε την αντίδραση της μεσαίας τάξης που διατύπωσε παράπονα ότι αυτή η κυβερνητική συνθηκολόγηση θα ενθάρρυνε την ευλογιά να καταστρέψει τη χώρα.

Η «αγγλοσαξονική φυλή-κάποτε η καλύτερη φυλή ανθρώπων-θα βυθιστεί στην θηλυκότητα, τις ασθένειες και τον πρόωρο θάνατο», διακήρυσσε ένας ηγέτης των αντιεμβολιαστών, με το κίνημα να πηγαίνει σε πολεμικές πρακτικές.

Η Κυβέρνηση προώθησε μια πιο συμβιβαστική νομοθεσία αλλά έκανε την κατάσταση χειρότερη. Για να τύχουν απαλλαγής, οι γονείς έπρεπε να πείσουν έναν εισαγγελέα ότι «συνειδητά» πίστευαν ότι ο εμβολιασμός θα βλάψει την υγεία του παιδιού τους. Οι αιτήσεις συχνά απορρίπτονταν, επιδεινώνοντας έτσι την υπάρχουσα δυσαρέσκεια μεταξύ των ατόμων της κατώτερης τάξης, που θεωρούσαν τον εμβολιασμό ως μια ακόμη μορφή καταπίεσης.

Και έπειτα υπήρχε το ερώτημα για το φύλο (άλλες εποχές): Οι μητέρες είχαν το δικαίωμα να λάβουν πιστοποιητικά;

Μέχρι το 1908 η κυβέρνηση συμφώνησε ότι οι γυναίκες μπορούσαν να πάρουν υπεύθυνες αποφάσεις από μόνες τους, αλλά η εξαίρεση έγινε ευκολότερη και πολλά μωρά παρέμειναν ανεμβολίαστα: Σίγουρα όχι μια θετική ενέργεια για την υγεία του έθνους, ωστόσο (για να βρούμε και μια αχτίδα φωτός μέσα σε αυτό το «σκοτάδι») ένα μικρό βήμα προς την ισότητα των φύλων και των τάξεων.