Στις ρωγμές του χρόνου
Η ιστορία που φτιάχνει κάθε μέρα ο άνθρωπος δεν είναι τέλεια, δεν είναι γλυκιά, δεν είναι αυτή που θέλει, είναι αυτή που του επιβάλλεται. Ακόμη κι αυτή που εξαντλείται σε 24 ώρες δεν είναι απόλυτα ελεγχόμενη. Το αναπάντεχο παραμονεύει παντού και χωρίς να το καταλάβεις επεμβαίνει και ορίζει την πορεία του υπό διαμόρφωση γεγονότος. Η μέρα περνά και ενώ νομίζεις ότι το ολοκληρωμένο σου ανήκει, σφάλεις. Η απλή, οικεία, συνηθισμένη ενέργεια ξεχνιέται και αφήνεται στην όρεξη του τυχαίου. Ένα ποτήρι που σπάει, ένα παιδί που πέφτει επειδή διπλώθηκε στο τσακισμένο χαλί και η ανάμνηση που επιμένει και ξεβολεύει. Το γυάλινο δοχείο θα έπρεπε να είναι στο ντουλάπι, ο τάπητας χρειαζόταν μεγαλύτερη προσοχή στην τοποθέτηση και η ανάμνηση ζητούσε ενδιαφέρον και όχι απώθηση. Αναπόφευκτα η προσωπική και συλλογική πορεία γεμίζει ρωγμές που δεν σπάνε το σαρκικό περίβλημα, όμως το κάνουν ευαίσθητο στη φθορά, ευάλωτο και αδύναμο μπροστά στην απώλεια. Είναι οι ρωγμές του χρόνου που δεν κρύβουν τίποτα και κανέναν, αλλά αποκαλύπτουν τα ανείπωτα και όσα προσπεράσαμε. Η λογοτεχνική γωνιά του Gazzetta παρουσιάζει δύο βιβλία που «κοιτούν» τον κόσμο μέσα από τις αμυχές του. «Το πνεύμα των γονιών μου εξακολουθεί να ανυψώνεται μέσα στη βροχή» (Εκδόσεις Ίκαρος) και «Σκυφτοί περάσανε» (Εκδόσεις Άγρα).
Κάτι έχει μείνει ανεξιχνίαστο
Το πρώτο βιβλίο είναι γραμμένο από τον αργεντινό συγγραφέα Πατρίσιο Προν. Ο συγγραφέας αξιοποιεί τον μύθο και το ντοκουμέντο για να μας θυμίσει ότι υπάρχουν αιχμηρά και ανθεκτικά κομμάτια της ιστορία του τόπου του που επιμένουν. Οι εξαφανίσεις, η πιο βάρβαρη έκφραση της τύχης κατατρύχει ακόμη και σήμερα την κοινωνία της Αργεντινής. Η χώρα γνώρισε πολλές επεμβάσεις του στρατού και στη δικτατορία Βιντέλα άνθρωποι έχασαν τη γη, τον ουρανό, τη θέα της ζωής και τους ανθρώπους της ζωής τους. Κάτι έχει μείνει ανεξιχνίαστο, αδήλωτο, κρυφό, αδύναμο και ενσωματωμένο στη βίαιη λήθη του. Ο Προν με το βιβλίο του θυμίζει αυτό ακριβώς και το κάνει χωρίς να καθοδηγεί, χωρίς να καταγγέλλει άμεσα και παθιασμένα. Όχι, αφήνει τον άνεμο που ακολουθεί πάντα το βίαιο πέρασμα να «πει» την ιστορία που δεν έχει τελειώσει και το κάνει με τον τρόπο που προστάζει η συνέχεια του χρόνου και η επιμονή του παρελθόντος. Κατακερματίζει την ιστορία του και τα πολλά μικρά και σχεδόν αταίριαστα κομμάτια ενώνονται για να γράψουν το ένα και μοναδικό μήνυμα: «πάντα να επιστρέφεις». Ένας νεαρός συγγραφέας επιστρέφει στην Αργεντινή για να αποχαιρετήσει τον ετοιμοθάνατο πατέρα του. Η επιστροφή οδηγεί στην ανακάλυψη της ιστορίας της οικογένειας του αλλά και σε αυτήν της πατρίδας του. Όλα ξεκινούν με την περίεργη εξαφάνιση ενός άνδρα και ο Προν σε αυτό το αχανές πεδίο αναπτύσσει την οξυδερκή ματιά και το καίριο λόγο του. Η πολύ καλή μετάφραση ανήκει στη Μαρία Παλαιολόγου.
Εκεί που δεν τις περιμένεις
Το δεύτερο βιβλίο είναι δημιούργημα του Γιάννη Ατζακά. Και μπορεί να έχει αποτύπωμα ελληνικό, έντονο, γαλανόλευκο, τραχύ και ελεύθερο, την ίδια στιγμή είναι και έργο ασύνορο που θα μπορούσε να το διαβάσει, καταλάβει ο καθένας, όπου κι αν είναι. Τα εφτά διηγήματα του έχουν να κάνουν με αυτά που δεν θες να αντιμετωπίσεις, όμως πρέπει να τα αντιμετωπίσεις, ειδάλλως δεν μπορείς να προχωρήσεις. Ακούγεται εντυπωσιακό και είναι, όμως όχι με τον συνηθισμένο τρόπο. Δεν υπάρχει τίποτα το δραματικό, το ηρωικό, ούτε και αντιηρωικό όμως! Τον αδιάκοπο πόλεμο της καθημερινότητας και τη σύνδεση του με το παρελθόν αναδεικνύει ο Ατζακάς. Οι ρωγμές στα σώματα και τις ψυχές των ηρώων του δεν φαίνονται, αλλά τις αισθάνεσαι, σκοντάφτεις πάνω τους και μένεις και επιμένεις, προσπαθείς να τις καταλάβεις. Έμπειρος διηγηματογράφος ο Ατζακάς ξέρει πώς να κατευθύνει τους χαρακτήρες του και πώς να τους αφήσει μόνους στο μυαλό του αναγνώστη. Ιστορίες βαθιές ανθρώπινες που σε βρίσκουν εκεί που δεν τις περιμένεις.
