Τέχνη με όλους μαζί
«Η τέχνη είναι για όλους», σωστό, απόλυτο, αξίωμα αδιαμφισβήτητο. Ο Άρης Σερβετάλης μας το θύμισε αποχωρώντας από την παράσταση «Ρινόκερος». Υπάρχει όμως μια λεπτομέρεια που καταδικάζει την ενέργεια του ηθοποιού. Η τέχνη είναι για όλους, αλλά με όλους μαζί. Όταν αυτό δεν ισχύει, τότε τα λόγια χάνουν το νόημα τους και οι πράξεις είναι υποκριτικές έως αντιδραστικές. Ναι, το θέατρο είναι λαϊκό θέαμα και πρέπει να απευθύνεται σε όλον τον κόσμο, σε όλες τις τάξεις. Εν έτει 2021και σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς αυτό είναι αδύνατο. Τα οικονομικά κριτήρια συνθλίβουν την ισότητα και καθιστούν τη θεατρική τέχνη προσιτή για μια μερίδα του πληθυσμού. Η καλλιτεχνική έκφραση πρέπει να απευθύνεται σε όλους, να αφορά όλους και να ακολουθείται απ’ όλους. Αυτή δεν εξαντλείται πάνω στο σανίδι και την ώρα που πέφτει η αυλαία. Ο ηθοποιός που δεν θέλει να είναι εκπαιδευμένη μαϊμού, οφείλει να μιλάει για την τέχνη του, να μιλά μέσα απ’ αυτήν για κάθε κοινωνική/πολιτική παθογένεια, να διδάσκεται απ’ αυτήν και να υπερασπίζεται κάθε κομμάτι της. Όταν, λοιπόν, η έκθεση είναι δημόσια και το πρακτικό, οικονομικό κομμάτι ορίζεται από τη σχέση «εργοδότη-εργαζόμενου», τότε ο δεύτερος δεν μπορεί να βάζει το ατομικό πάνω από το συλλογικό. Όταν το κάνει αποδυναμώνει τη συλλογική δράση, απεύθυνση της τέχνης και την υποβιβάζει στο επίπεδο του αναλώσιμου.
Αποχώρησε μόνος του
Ο Άρης Σερβετάλης αποφάσισε να αποχωρήσει από την παράσταση «Ρινόκερος». Επικαλέστηκε το δικαίωμα όλων στο θέατρο, αυτό το ορθό και δημοκρατικό «η τέχνη είναι για όλους». Ο Άρης Σερβετάλης όμως αποχώρησε μόνος του χωρίς να λάβει υπόψη τους συναδέλφους και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται. Ναι, το ατομικό δικαίωμα υπάρχει, όμως μπροστά στην κοινωνική υποχρέωση πρέπει να υποχωρεί. Στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι τόσο ο εμβολιασμός, όσο οι σχέσεις των εργαζομένων απέναντι στον εργοδότη. Ο Άρης Σερβετάλης είναι πρωταγωνιστής και έχει φτιάξει δυνατό καλλιτεχνικό όνομα. Με την αξία του βέβαια. Παρ’ όλα αυτά, επειδή το θέατρο είναι ομαδική δουλειά δεν μπορεί να κρύβεσαι πίσω από την επαγγελματική σου αξιοσύνη. Ναι, είχε ξεκαθαρίσει νωρίς τη θέση του και τι θα κάνει σε περίπτωση που οι καλλιτεχνικοί χώροι αφορούν μόνο εμβολιασμένους. Σκέφτηκε όμως τη θέση των συναδέλφων του; Έχουν την ίδια δύναμη με αυτόν; Μπορούν να σταθούν απέναντι στον εργοδότη τους και να απαιτήσουν, ανακοινώσουν πράγματα όπως ο ίδιος; Η απάντηση σε όλα είναι «όχι» και αυτό είναι που βαραίνει στην ενέργεια του. Ναι, το δικό του αξιακό σύστημα έμεινε ανέπαφο. Αυτό των συναδέλφων, των τεχνικών και του υπόλοιπου προσωπικού έμεινε κρυμμένο και ανίσχυρο. Δυστυχώς, ο Άρης Σερβετάλης εκτός σκηνής δεν φέρθηκε ως πρωταγωνιστής. Επίσης, με την κίνηση του αυτή δεν εξυπηρετεί την επιδίωξη του να παρακολουθούν παραστάσεις και ανεμβολίαστοι. Κάτι τέτοιο απαιτεί ευρύτερη συλλογική δράση, με όρους κινηματικούς. Αν ήθελε να παραμείνει η προηγούμενη κατάσταση -μεικτοί χώροι- σίγουρα η εγωιστική έξοδος δεν βοηθάει.
Έπρεπε να υπάρχει αντικαταστάτης
Η συμπεριφορά του Σερβετάλη, βέβαια, δεν απαλλάσσει την επιχείρηση από τις ευθύνες της. Όταν είχε ενημερωθεί εγκαίρως έπρεπε να έχει φροντίσει για αντικαταστάτη του πρωταγωνιστή. Υπάρχουν πάρα πολλοί άνεργοι ηθοποιοί, καλοί, που θα μπορούσαν να έχουν τον ρόλο του αναπληρωματικού. Αυτό θα γίνει τώρα, εκ των υστέρων και με όρους καθαρά εμπορικούς. Η παράσταση ανήκε στις μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες των προηγούμενων ετών και τώρα ανήκει στην κατηγορία «σίγουρα λεφτά». Τη φήμη και την αναγνώριση την έδωσε σε μεγάλο βαθμό ο πρωταγωνιστής Άρης Σερβετάλης και η επιχείρηση δεν ήθελε να σκεφτεί καν το ρίσκο. Πήγε με το «βλέποντας και κάνοντας» και τώρα που έγινε πράξη η προειδοποίηση θα εκμεταλλευτεί τη στιγμή. Θα πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι το θέατρο είναι πάνω απ’ όλους και ο ατομισμός δεν έχει θέση. Ο Σερβετάλης χρεώνεται το κατέβασμα της παράστασης και η επιχείρηση την κυνική εκμετάλλευση της.
