Μια φωτιά στη συναυλία του Frank Zappa σε καζίνο «γέννησε» το «Smoke on the Water» των Deep Purple (vid)
Στις 4 Δεκεμβρίου 1971 η πόλη Montreux της Ελβετίας κατάφερε να γραφτεί στην ιστορία της ροκ μουσικής. Αιτία ήταν ένα ατύχημα, μια πυρκαγιά που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης ενός εκ των σημαντικότερων και επιδραστικότερων τραγουδιών που έχουν γραφτεί στη ροκ.
Εκείνη την ημέρα το καζίνο της πόλης Montreux φιλοξενούσε τους Mothers of Invention, το συγκρότημα του Frank Zappa. Περίπου μιάμιση ώρα μετά την έναρξη της συναυλίας και ενώ το συγκρότημα έπαιζε το «King Kong» κάποιος από το πλήθος πέταξε μια φωτοβολίδα. Για κακή τύχη, η φωτοβολίδα χτύπησε στην ξύλινη οροφή και αμέσως άρπαξε φωτιά που εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα.
Η φωτιά ξέφυγε καθώς αρχικά δεν δόθηκε η πρέπουσα σημασία. Μόνο ο τραγουδιστής Howard Kaylan φώναξε «φωτιά!». Όταν συνειδητοποίησαν τον κίνδυνο, ο Frank Zappa είχε την ψυχραιμία να πει σε όλους να κινηθούν ήρεμα προς τις εξόδους. «Υπήρχε μεγάλη οργάνωση» δήλωσε ο Zappa σε μια συνέντευξη λίγο μετά την πυρκαγιά. «Ήμουν τυχερός που πολλοί από τους θεατές ήταν σε θέση να καταλάβουν αγγλικά, γιατί δεν ήξερα τι να τους πω στα γαλλικά».
Ένας θεατής, ο Peter Schneider περιέγραψε το 2009 πως βίωσε την πυρκαγιά. «Η φωτιά εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα που όλοι όσοι βρίσκονταν μπροστά, κοντά στη σκηνή είχαν παγιδευτεί. Υπήρχε μια μεγάλη πόρτα στη δεξιά πλευρά, αλλά δεν ξέρω αν ήταν ανοικτή ή κλειστή. Στάθηκα πίσω από το πλήθος που προσπαθούσε να βγει από τα μεγάλα γυάλινα παράθυρα που κάλυπταν το σύνολο του κτιρίου. Χρωστάω τη ζωή μου σε έναν Ελβετό πυροσβέστη ο οποίος με ένα τεράστιο τσεκούρι άρχισε να σπάει τα παράθυρα ένα προς ένα. Όλοι όσοι κάθονταν μπροστά, άρχισαν να πηδούν έξω. Βρισκόμασταν στο δεύτερο όροφο, οπότε καταλαβαίνετε ότι ήταν ένα αρκετά μεγάλο άλμα».
Ευτυχώς, δεν υπήρξαν θύματα, παρά μόνο μερικοί ελαφρά τραυματισμένοι. Οι καταστροφές ήταν μεγάλες και υπολογίστηκαν σε 12 εκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένου και του μουσικού εξοπλισμού του Frank Zappa.
Εκείνες τις ημέρες στο Montreux βρίσκονταν και οι Deep Purple προκειμένου να ηχογραφήσουν το νέο τους άλμπουμ. Είχε προγραμματιστεί να μείνουν στο καζίνο για να ηχογραφήσουν και να δώσουν μια συναυλία, αλλά κάτι τέτοιο δεν κατέστη δυνατό, αφού αυτό καταστράφηκε από τη φωτιά. Έτσι κατέληξαν στο ξενοδοχείο «Grand Hotel». Το πρωί είδαν από τα δωμάτιά τους τους καπνούς από το καζίνο.
Ο Roger Glover αυθόρμητα βλέποντας αυτή την εικόνα, είπε «smoke on the water» και αμέσως πρότεινε στον Ian Gillan να χρησιμοποιήσουν τη φράση ως τίτλο τραγουδιού, τη μουσική του οποίου έφτιαχνε εκείνη την στιγμή ο Ritchie Blackmore. Ο Ian Gillan αρχικά αρνήθηκε, λέγοντας ότι όλοι θα θεωρούσαν ότι είναι ένα τραγούδι για ναρκωτικά. Τελικά μετά από πιέσεις του παραγωγού, το κομμάτι κυκλοφόρησε ως single και έκανε τεράστια επιτυχία. Οι στίχοι λέγεται ότι γράφτηκαν σε μια χαρτοπετσέτα.
To «Smoke on the Water» αποτέλεσε ένα από τα επτά τραγούδια του «Machine Head», του κορυφαίου ίσως άλμπουμ των Deep Purple, που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1972. Παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του συγκροτήματος, το τραγούδι έγινε τελικά μεγάλη επιτυχία και συγκαταλέγεται στα πιο δημοφιλή τραγούδια στην ιστορία της ροκ μουσικής. To «Smoke on the Water» τιμήθηκε από την πόλη του Montreux με ένα άγαλμα στις όχθες της λίμνης της Γενεύης, που περιλαμβάνει το όνομα του συγκροτήματος, τον τίτλο του τραγουδιού και το ριφ με νότες.
Η τραγική ειρωνεία της τύχης, είναι ότι ο Frank Zappa πέθανε στις 4 Δεκεμβρίου του 1993, 22 χρόνια μετά την πυρκαγιά που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το τραγούδι-θρύλος...
Οι στίχοι του «Smoke on the Water»
We all came out to Μontreux
On the lake Geneva shoreline
To make records with a mobile
We didnt have much time
Frank Ζappa and the Μothers
Were at the best place around
But some stupid with a flare gun
Burned the place to the ground
Smoke on the water, fire in the sky
They burned down the gambling house
It died with an awful sound
Funky Claude was running in and out
Pulling kids out the ground
When it all was over
We had to find another place
But swiss time was running out
It seemed that we would lose the race
Smoke on the water, fire in the sky
We ended up at the grand hotel
It was empty cold and bare
But with the rolling truck stones thing just outside
Making our music there
With a few red lights and a few old beds
We make a place to sweat
No matter what we get out of this
I know well never forget
Smoke on the water, fire in the sky
