Η αποκάλυψη των πάντων!
Όταν το υπαρκτό γίνεται ανύπαρκτο και τα δυο μαζί σύμβολο παντοτινό! Εδώ, υπάρχει ποίηση ατόφια που δεν επηρεάζεται από τον λόγο τον θεατρικό, αλλά δίνει στην έκφραση των σωμάτων, στη σκηνική παρουσία, στο θέατρο, μια άλλη διάσταση της αποστολής τους: την ποιητική αποκάλυψη των πάντων! Ναι, η «Φαίδρα» της Μαρίνας Τσβετάγιεβα είναι πρόκληση και μάθημα για τη θεατρική πράξη. Αντιπαραβολή μοναδική στον αρχαίο μύθο και υψηλή απαίτηση πρώτα των αισθήσεων και μετά του μυαλού. Η «Φαίδρα» ορίζει μια νέα θεατρική συνθήκη βάση της οποίας είναι ο ποιητικός λόγος. Φυσικά και υπάρχει σε κάθε θεατρικό κείμενο, όμως η ανάγκη για απρόσκοπτη αφηγηματική ροή και αμεσότητα κάτι αφαιρεί από την ποιητική φλέβα. Εδώ, αυτό δεν ισχύει! Από την αρχή ως το τέλος υπάρχει το ύφος, η εκφορά, η απαγγελία, η κίνηση των σωμάτων, όλα υπακούν στην ποιητική εντολή της ρωσίδας συγγραφέως. Ο θεατής πρέπει να πάει προετοιμασμένος και με τη διάθεση να αφήσει τις αισθήσεις του να τον οδηγήσουν. Το έργο δεν απαιτεί χαλάρωση, σε δοκιμάζει και στο τέλος σε αποζημιώνει με τη μεταμορφωτική δύναμη της ποίησης. Η μνήμη και η εικόνα που μένει συμπληρώνουν και διαλύουν την ομορφιά του κόσμου τούτου. Η «Φαίδρα», στο θέατρο «Προσκήνιο» (έως τις 20/2), ανήκει στις μεγάλες θεατρικές στιγμές της χρονιάς.
Η κρυμμένη εικόνα
Ο Δημήτρης Καραντζάς -ο σκηνοθέτης της παράστασης- εντόπισε τον πυρήνα της ποιητικής δημιουργίας: την κρυμμένη εικόνα της! Αυτή που μένει στο παρασκήνιο και αθόρυβα ενεργεί. Αυτή που επιδρά καταλυτικά στα δρώμενα. Αυτή που αλλάζει τα πάντα με μια πνοή, μ’ έναν ψίθυρο, μ’ ένα θρόισμα του ανέμου, με μια ειλικρινή συνάντηση των σωμάτων και των ψυχών. Ο Καραντζάς βρίσκει τον χρόνο και τη στιγμή που όλα επιστρέφουν και όλα φεύγουν. Τα πάντα ξεκινούν από ένα κλαδί που στο τέλος γίνεται δάσος και το δάσος τα ραγίσματα κλαδιού. Και σ’ αυτόν τον άπλετο χώρο, τον ασύνορο χρόνο, ξεδιπλώνεται η «Φαίδρα», ο λόγος της Τσβετάγιεβα. Ο Καραντζάς ενώνει την ασταμάτητη δημιουργία της φύσης με την ασταμάτητη αγωνία του ανθρώπου να επιβιώσει, με τη διαρκή ανησυχία να μην ξεχάσει και να μην ξεχαστεί. Φυσικά, πρέπει να επισημανθεί η καίρια συμβολή του Χρήστου Χρυσόπουλου (μετάφραση), της Έλενας Ριζίκοβα (σύμβουλος μετάφραση) και της Θεοδώρας Καπράλου (διασκευή). Μαζί με τον σκηνοθέτη μπόρεσαν να τιθασεύσουν την ποιητική ορμή του λόγου, ανέδειξαν την ομορφιά και τη χάρη του, την ανατρεπτική του φύση. Η σάρκα του ανθρώπου και η σάρκα του δάσους βρίσκουν σημείο επαφής στον ανεξέλεγκτο έρωτα, στην ανεξάρτητη επιθυμία και στα σταθερά σημεία της ζωής: το γάλα, τα φύλλα και τη γύμνια των σωμάτων που μένουν τέτοια ακόμη κι όταν είναι νεκρά.
Εισβολή στο εσωτερικό τοπίο
Η Τσβετάγιεβα ολοκλήρωσε τη «Φαίδρα» το 1927. Τοποθετεί την ιστορία στο παλάτι του Θησέα, στην Τροιζήνα, εγκαθιδρύοντας δύο δραματουργικά δίπολα βασισμένα στη διαλεκτική του έρωτα ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα. Το ένα Ιππόλυτος-Σύντροφος Ιππόλυτου. Το άλλο Τροφός-Φαίδρα. Το ένα συμπληρώνει το άλλο και μαζί διαπραγματεύονται την ανάγκη για παρέκκλιση και για μια βουτιά στο χάος της επιθυμίας και του φυσικού σώματος. Ο Θησέας, σαν ένας ιδιαίτερος από μηχανής Θεός, βρίσκεται εκεί, περιφέρεται τελετουργικά και ενώπιον του εκπληρώνεται μια μοίρα. Στο κέντρο της σκηνής η ανασύνθεση του δάσους, η επιστροφή των ψιθύρων, των διαπεραστικών ήχων του.
Η πρωταγωνιστική πεντάδα -Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Στεφανία Γουλιώτη, Αλεξία Καλτσίκη, Νίκος Μάνεσης, Γιώργος Ζυγούρης- ερμηνεύει εκπληκτικά. Η κίνηση, ο ρυθμός των σωμάτων, ο λόγος ο πυρετικός, αυτός που σου κόβει την ανάσα, όλα είναι εκεί στην έκφραση και τη συμπεριφορά των πέντε ηθοποιών. Το σκηνικό (παραλληλόγραμμο παράθυρο) της Μαρίας Πανουργιά είναι η καλύτερη οπτική δίοδος και τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη έρχονται σε σωστή αντίθεση με το ψυχρό, λευκό σκηνικό χώρο. Η μουσική του Γιώργου Πούλιου διαθέτει έναν φιλοσοφικό αντίκτυπο και οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου «χαϊδεύουν» άψογα τους ηθοποιούς. Ο Τάσος Καραχάλιος στο κομμάτι της κίνησης συνέβαλλε στην απελευθέρωση των ερμηνευτών. Η «Φαίδρα» εισβάλλει στο εσωτερικό τοπίο του εαυτού και το ξεσηκώνει με την ποίηση και την ανόθευτη ομορφιά της.
Ταυτότητα παράστασης
«Φαίδρα», της Μαρίνας Τσβετάγιεβα
Μετάφραση: Χρήστος Χρυσόπουλος
Σύμβουλος μετάφρασης: Έλενα Ριζίκοβα
Διασκευή: Θεοδώρα Καπράλου
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Βοηθός σκηνοθέτη: Γκέλυ Καλαμπάκα
Σκηνικό: Μαρία Πανουργιά
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Μουσική: Γιώργος Πούλιος
Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Παίζουν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Στεφανία Γουλιώτη , Αλεξία Καλτσίκη, Νίκος Μάνεσης, Γιώργος Ζυγούρης.
Παραστάσεις: Πέμ.-Σάβ. 9 μ.μ., Κυρ. 7 μ.μ.
Εισιτήρια: 20, 15 ευρώ
