Τελικά, πόσα πυρηνικά έχει η Ρωσία;

Ο Βλάντιμιρ Πούτιν έδωσε εντολή στον στρατηγό του πυρηνικού οπλοστασίου να είναι έτοιμοι άνα πάσα ώρα. Μία εντολή που ερμηνεύτηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες και την Αμερική ως προειδοποίηση, ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν θα διστάσει- αν εμπλακεί τρίτη χώρα στον πόλεμο- να βάλει μπροστά το πυρηνικό του οπλοστάσιο. Την επομένη, ο Υπουργός Άμυνας της Ρωσίας τον διαβεβαίωσε ότι όλα είναι έτοιμα…

Το BBC άνοιξε την κουβέντα για τα πυρηνικά. Όσο κι αν ο Λευκός Οίκος το ερμηνεύει ως ένα μόνο «απειλητικό μοτίβο» και δεν φαίνεται -προς το παρόν τουλάχιστον- να ενεργοποιεί τον συναγερμό, εν τούτοις καλό είναι να διεισδύσουμε λίγο περισσότερο στην κουβέντα για τα πυρηνικά. Μία λέξη που μόνο στο άκουσμά της τρομάζει.

Όπως αναφέρει λοιπόν το BBC και αναλύει ο security correspondent Γκόρντον Κορέρα, τα πυρηνικά όπλα υπάρχουν εδώ και σχεδόν 80 χρόνια και πολλές χώρες τα έχουν στην κατοχή τους ως «αποτρεπτικό-αμυντικό μέσο» το οποίο εγγυάται την εθνική τους ασφάλεια.

Ξεκαθαρίζεται βέβαια, πως όλα τα στοιχεία για τα πυρηνικά όπλα είναι εκτιμήσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με την «Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων», η Ρωσία έχει 5.977 πυρηνικές κεφαλές. Είναι οι συσκευές αυτές που πυροδοτούν μια πυρηνική έκρηξη. Σε αυτές βέβαια τις 5.977 περιλαμβάνονται περίπου 1.500 που έχουν αποσυρθεί και πρόκειται να αποσυναρμολογηθούν.

Από τους υπόλοιπους 4.500 περίπου, οι περισσότεροι θεωρούνται στρατηγικά πυρηνικά όπλα - βαλλιστικοί πύραυλοι ή πύραυλοι που μπορούν να εκτοξευτούν από μεγάλες αποστάσεις. Αυτά είναι τα όπλα που συνήθως συνδέονται με αυτό που ονομάζουμε «πυρηνικό πόλεμο».

Τα υπόλοιπα πυρηνικά όπλα είναι μικρότερα, λιγότερο καταστροφικά και για χρήση μικρής εμβέλειας σε πεδία μάχης ή στη θάλασσα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η Ρωσία έχει χιλιάδες πυρηνικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς έτοιμα για χρήση.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι περίπου 1.500 ρωσικές κεφαλές είναι «ανεπτυγμένες», δηλαδή σε βάσεις πυραύλων και βομβαρδιστικών ή σε υποβρύχια στη θάλασσα.

Από κει και πέρα, πλην της Ρωσίας ακόμη 8 κράτη διαθέτουν πυρηνικά όπλα: Πρόκειται για τις Κίνα, Γαλλία, Ινδία, Ισραήλ, Βόρεια Κορέα, Πακιστάν, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Κίνα, η Γαλλία, η Ρωσία, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι επίσης μεταξύ των 191 κρατών που υπέγραψαν τη Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT). Σύμφωνα με αυτή τη συμφωνία, πρέπει να μειώσουν το απόθεμα πυρηνικών κεφαλών τους και- θεωρητικά- δεσμεύονται, με βάση αυτή, για την πλήρη εξάλειψή τους. Αντίθετα, η Ινδία, το Ισραήλ και το Πακιστάν δεν προσχώρησαν ποτέ στη NPT και μάλιστα η Βόρεια Κορέα αποχώρησε το 2003.

Το Ισραήλ είναι η μόνη χώρα από τις εννέα που ποτέ δεν αναγνώρισε επισήμως το πυρηνικό του πρόγραμμα - αλλά είναι ευρέως αποδεκτό ότι διαθέτει πυρηνικές κεφαλές.

Η Ουκρανία δεν έχει πυρηνικά όπλα και παρά τις κατηγορίες του Ρώσου προέδρου Πούτιν, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι έχει προσπαθήσει να τα αποκτήσει.

Πάμε τώρα σε μια άλλη κουβέντα. Πόσο καταστροφικά είναι τα πυρηνικά όπλα;

Τα πυρηνικά όπλα έχουν σχεδιαστεί για να προκαλούν τη μέγιστη καταστροφή. Η έκταση της καταστροφής εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, όπως:

• το μέγεθος της πυρηνικής κεφαλής
• πόσο ψηλά πάνω από το έδαφος εκρήγνυται
• και το τοπικό περιβάλλον

Ακόμη όμως και η πιο μικρή κεφαλή θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστιες απώλειες ζωών και μόνιμες βλάβες. Η βόμβα που σκότωσε έως και 146.000 ανθρώπους στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν 15 κιλοτόνων. Οι πυρηνικές κεφαλές σήμερα μπορεί να είναι πάνω από 1.000 κιλοτόνους. Ευδιάκριτη η διαφορά.

Ελάχιστοι αναμένεται να επιβιώσουν στη «ζώνη άμεσης πρόσκρουσης» μιας πυρηνικής έκρηξης. Μετά τη ρίψη και την εκτυφλωτική λάμψη, υπάρχει μια τεράστια βολίδα και ένα κύμα έκρηξης που μπορεί να καταστρέψει κτίρια και κατασκευές για αρκετά χιλιόμετρα.

Τώρα, το επιχείρημα των κρατών για τη διατήρηση μεγάλου αριθμού πυρηνικών όπλων στη φαρέτρα τους, ήταν, ότι, το να έχεις την ικανότητα να καταστρέψεις εντελώς τον εχθρό σου θα τον εμπόδιζε από το να σου επιτεθεί. Για αμυντικούς σκοπούς εν ολίγοις. Ο πιο διάσημος όρος γι αυτό είναι το «Αμοιβαία Εξασφαλισμένη Καταστροφή (Mad)».

Αν και έχουν γίνει πολλές πυρηνικές δοκιμές αλλά και αύξηση της καταστροφικής τους ισχύος, τα πυρηνικά όπλα δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε ένοπλη αντιπαράθεση από το 1945.

Η Ρωσία επίσης, αναγνωρίζει τα «πυρηνικά όπλα» αποκλειστικά ως «αποτρεπτικά όπλα» και απαριθμεί τέσσερις περιπτώσεις χρήσης τους:

• την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων που επιτίθενται στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή των συμμάχων της
• τη χρήση πυρηνικών όπλων ή άλλων τύπων όπλων μαζικής καταστροφής κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή των συμμάχων της
• επίθεση σε κρίσιμες κυβερνητικές ή στρατιωτικές τοποθεσίες της Ρωσικής Ομοσπονδίας που απειλεί την πυρηνική της ικανότητα
• επιθετικότητα κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας με τη χρήση συμβατικών όπλων όταν η ίδια η ύπαρξη του κράτους βρίσκεται σε κίνδυνο

Πόσο πρέπει να ανησυχούμε;

Η πιθανότητα πυρηνικής σύγκρουσης μπορεί να έχει αυξηθεί ελαφρώς, αλλά παραμένει χαμηλή.

Ακόμα κι αν η απειλή του Πούτιν προορίζεται ως «προειδοποίηση» και όχι ως «σηματοδότηση» οποιασδήποτε τρέχουσας επιθυμίας χρήσης των όπλων, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος εσφαλμένου υπολογισμού εάν η μία πλευρά παρερμηνεύσει την άλλη ή τα γεγονότα ξεφύγουν από τον έλεγχο.

Ο Υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, Μπεν Γουάλας είπε στο BBC News ότι «το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είχε δει μέχρι στιγμής καμία αλλαγή στην πραγματική στάση των πυρηνικών όπλων της Ρωσίας».

Φυσικά, αυτή παρακολουθείται ανελλιπώς και στενά…