Το «λάθος» με την πρεσβεία της Κίνας και η μοναδική επιτυχία των Σέρβων στους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς (vids)
Ήταν 20:00 η ώρα στις 24 Μαρτίου το 1999, όταν η ΝΑΤΟϊκή συμμαχία ξεκίνησε να βομβαρδίζει την (τότε) Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, τη σημερινή Σερβία. Η τηλεόραση διακόπτει απότομα το πρόγραμμά της και μεταδίδει πατριωτικά άσματα, ενώ στις ειδήσεις τόνιζαν να παραμείνουν ψύχραιμοι οι κάτοικοι αλλά και «οι εγκληματίες του ΝΑΤΟ και οι μοχθηροί τους αφέντες μπορούν να μας προκαλέσουν απώλειες, αλλά δεν μπορούν να μας κατατροπώσουν».
Ο ίδιος ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς με τηλεοπτικό του μήνυμα προς τους Σέρβους είχε πει: «Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο το Κοσσυφοπέδιο, παρά τη μεγάλη σημασία που έχει για μας, αλλά και η ελευθερία ολόκληρης της χώρας μας».
Το ΝΑΤΟ είχε βομβαρδίσει τη Σερβία για «ανθρωπιστικούς λόγους», έκανε μία «ανθρωπιστική επέμβαση», έναν «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» για το Κόσοβο. Όπως κάνει τώρα η Ρωσία μία «στρατιωτική επιχείρηση κατά των Ναζί» στην Ουκρανία.
Όπως πάντα, τα πραγματικά θύματα ήταν οι πολίτες. Ο απλός κόσμος: «Υπάρχει μια γέφυρα κοντά στην πόλη του Νις, η οποία βομβαρδίστηκε τη στιγμή που μια επιβατική αμαξοστοιχία περνούσε μέσα από αυτό, είχε αναφέρει η Milincic recalls. Είχαν σκοτωθεί 15 άτομα και είχαν τραυματιστεί άλλοι 44! «Νιώσαμε την έκρηξη και είδα φλόγες κάτω από τον ατμομηχανή. Το τρένο ανατινάχθηκε με τόση δύναμη… μισό μέτρο από το έδαφος. Δεν ξέρω πώς μείναμε στις ράγες, είχε πει ο Μπόμπαν Κόστιτς.
«Γιατί; Γιατί αμάχους; Γιατί ένα τρένο;» φώναζε ο Ντράγκαν Τσίριτς: «Ένα ερώτημα με βασανίζει ακόμα, αν ο πρώτος πύραυλος ήταν ένα λάθος, οι επόμενοι τρεις, τι ήταν;», δήλωναν αυτόπτες μάρτυρες στο ρωσικό RT.
«Λάθος» είχε χαρακτηριστεί ο βομβαρδισμός της πρεσβείας της Κίνας που είχε χτυπηθεί στο Βελιγράδι: «Εμείς ποτέ δεν είπαμε ότι θα αποφευχθούν απώλειες. Θα ήταν παράτολμο να το πούμε, καθώς καμιά στρατιωτική επιχείρηση στην ιστορία δεν ήταν τέλεια», είχε δηλώσει στην Guardian ο Jamie Shea, επικεφαλής εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ.
Στους βομβαρδισμούς της Σερβίας συμμετείχαν 19 χώρες της βορειοατλαντικής συμμαχίας με 1.150 αεροσκάφη, τα οποία πραγματοποίησαν συνολικά 2.250 επιδρομές εναντίον 995 στόχων. Εκτοξεύτηκαν 420.000 βλήματα, 1.300 πύραυλοι και 37.000 βόμβες διασποράς, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και βλήματα που έφεραν στην κεφαλή απεμπλουτισμένο ουράνιο, κυρίως στο Κόσοβο και στον νότο της Σερβίας.
Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των νεκρών, υπολογίζεται ότι 462 στρατιώτες και περισσότεροι από 2.000 άμαχοι. Οι υλικές ζημιές υπολογίστηκαν, από καθηγητές της σχολής Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου, γύρω στα δύο ΑΕΠ εκείνης της περιόδου, δηλαδή σε 43 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι Σέρβοι είχαν αναπτερώσει το ηθικό τους όταν είχαν καταφέρει να καταρρίψουν το «ακατάρριπτο» Στελθ, αλλά γενικότερα η αεράμυνα τους δεν είχε καταφέρει να αμυνθεί σθεναρά. Οι Σέρβοι και συγκεκριμένα ο Μιλόσεβιτς περίμεναν τη ρωσική βοήθεια, κυρίως με τη μορφή υπερσύγχρονων αντιαεροπορικών συστημάτων και πυραύλων, αλλά… εις μάτην (σ.σ. όπως και τώρα ο Ζελένσκι ενδεχομένως περίμενε το ΝΑΤΟ).
Η Μόσχα δεν έκανε κάτι προ των απειλών του Μπιλ Κλίντον (προέδρου των ΗΠΑ) στον Γέλτσιν ότι θα διακοπεί αμέσως η δυτική οικονομική βοήθεια, την οποία είχε μεγάλη ανάγκη τότε η Ρωσία, καθώς η οικονομία της ήταν στα κάτω της. «Σήμερα», η απειλή ήρθε από την πλευρά της Ρωσίας, με τον Πούτιν να αφήνει υπόνοιες ακόμα και για… πυρηνικά.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε η σερβική πλευρά, καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές 25.000 κτήρια, αχρηστεύτηκαν 470 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων και 595 χιλιόμετρα σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, ενώ βομβαρδίστηκαν 44 γέφυρες, εκ των οποίων οι 38 καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Το ένα τρίτο του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής καταστράφηκε, ενώ τέθηκε εκτός λειτουργίας μεγάλο τμήμα του δικτύου ηλεκτροδότησης με τη χρήση βομβών γραφίτη (Blackout bomb). Καταστράφηκαν τα δύο μεγαλύτερα διυλιστήρια της χώρας, στο Πάντσεβο και το Νόβισαντ και δεκάδες αποθήκες υγρών καυσίμων σε ολόκληρη τη χώρα. Ζημιές υπέστησαν 19 νοσοκομεία, 20 κέντρα υγείας, 18 παιδικοί σταθμοί, 69 σχολεία και 176 ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία.
Μετά τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς, 240.000 Σέρβοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Κόσοβο, που αποτέλεσε αφορμή της επέμβασης του ΝΑΤΟ.
