«Πότε θα γίνεις μάνα;»: O σεξιστικός λόγος σε εκπομπές και τηλεοπτικά θεάματα

Πριν λίγο καιρό η Demy παρευρέθηκε σε εκδήλωση στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων και μία από τις ερωτήσεις που δέχτηκε από τους δημοσιογράφους ήταν για το αν σκέφτεται να κάνει παιδί. Φαίνεται πώς καμία από τις πολλάκις αντιδράσεις που έχουν υπάρξει όταν μία celebrity δέχεται αυτήν την ερώτηση δεν πτόησε τη δημοσιογράφο να την επαναλάβει.

Η νεαρή τραγουδίστρια εμφανώς συγχισμένη απάντησε να «Mην ρωτάς τις γυναίκες γιατί δεν έχουν κάνει παιδιά ακόμη. Μπορεί να υπάρχουν πράγματα που να μην τα ξέρεις». Και είχε δίκιο. Δυστυχώς η Demy δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία που δέχεται μία αντιμετώπιση που διαιωνίζει στερεότυπα.

Σύμφωνα με ορισμούς του σεξισμού ή σεξουαλικού ρατσισμού, πρόκειται για λεκτικούς ή έμπρακτους τρόπους με τους οποίους προσδιορίζεται, υποβαθμίζεται ή υποτιμάται ένα άτομο με βάση το φύλο ή το σεξουαλικό του προσανατολισμό (Vetterling-Braggin, 1981, Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, 2014). Παρότι συνήθως αναφέρεται κανείς στο σεξισμό ως κάτι έκδηλο, υπάρχουν και οι περιπτώσεις του συγκαλυμμένου και του λανθάνοντα σεξισμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε παραδείγματα για τις «χαμηλού επιπέδου» ασχολίες των γυναικών και περιπτώσεις που δίνεται έμφαση μόνο στην εμφάνισή τους (π.χ. κομψότητα, τύπος σώματος, ντύσιμο).

Αν παρακολουθήσει κανείς τηλεόραση από το πρωί μέχρι το βράδυ θα προσέξει ότι πολλές φορές ο σεξισμός δεν αποτελεί «κακή στιγμή» κάποιου εργαζόμενου στα media, αλλά δομικό στοιχείο της σύστασης αρκετών τηλεοπτικών προγραμμάτων. Από την σεξιστική αντιμετώπιση στην πρωινή ζώνη και την ενημέρωση, με την τοποθέτηση γυναικών δίπλα σε άντρες παρουσιαστές με δευτερεύοντα κάθε φορά ρόλο στην σκαλέτα, μέχρι την σεξιστική απεικόνιση των γυναικών σε reality τύπου Bachelor ή εκπομπές όπως το «Στα πέναλτι» με τον Φάνη Λαμπρόπουλο, που δέχτηκε την κατακραυγή των social media. Δεν γίνεται να ξεχάσουμε άλλωστε και τη χυδαία δήλωση περί βιασμού στο Big Brother από έναν Κρητικό παίκτη, ο οποίος έπειτα από τις αντιδράσεις αποβλήθηκε από το παιχνίδι.

Στην εποχή του ελληνικού #metoo, της ανόδου του γυναικείου κινήματος, της συμπερίληψης και της πάλης για ισότητα, φαίνεται δυστυχώς πολλές φορές ότι το τηλεοπτικό παραγόμενο προϊόν έχει μείνει πίσω από τη εποχή του. Κι αυτό πρέπει να αλλάξει.

Οι γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα έχουν βρεθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών στο στόχαστρο της σεξιστικής ρητορικής μίσους, με την ένταση να εναλλάσσεται κάθε φορά ανάλογα την επικαιρότητα. Από το «γιατί το θυμήθηκε τώρα» στην περίπτωση του #metoo που δόθηκε τηλεοπτικός χρόνος και χώρος να ειπωθεί μέχρι τα σεξιστικά αστεία του Μάρκου Σεφερλή, η τηλεόραση δεν έχει σταματήσει να στιγματίζει ολόκληρες κοινωνικές ομάδες, να διαμορφώσει συνειδήσεις και να ενισχύει την ρητορική σεξιστικού μίσους.

Η υποτίμηση και η καταπάτηση των δικαιωμάτων των γυναικών σε live μετάδοση μπαίνει στα σαλόνια των σπιτιών, δημιουργώντας αρνητικά πρότυπα για όσους τα παρακολουθούν αφιλτράριστα ή ρέπουν και οι ίδιοι προς το σεξισμό και βρίσκουν πάτημα στις πεποιθήσεις τους.

Τα τηλεοπτικά προγράμματα βέβαια δεν σταματούν στην τηλεόραση αλλά διαχέονται και αναπαράγονται στα social media που πολλές φορές μετατρέπονται σε συνεχιστή ή σχολιαστή του περιεχομένου. Άλλες φορές διαινίζοντας τα στερεότυπα κι άλλοτε σηκώνοντας τέτοιο τοίχος κατακραυγής, που οδηγούν τους υπεύθυνους να αποβάλλουν από το περιεχόμενό τους αυτό που οι ίδιοι στην πραγματικότητα έθρεψαν.

Κακά τα ψέματα, ο σεξιστικός λόγος είναι πρωταγωνιστής στην ελληνική κοινωνία. Η τηλεόραση αποτελεί δυστυχώς απλώς μια μικρογραφία της.

Περισσότερα για το #thema_isotitas

Οι απόψεις που εκφράζονται στο παρόν αποτελούν προσωπικές απόψεις του συντάκτη / της συντάκτριας και δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ ή του Διαχειριστή Επιχορήγησης του Προγράμματος Active citizens fund στην Ελλάδα (Ίδρυμα Μποδοσάκη σε συνεργασία με το SolidarityNow).

Το Έργο «Η Ισότητα των Φύλων στην Πρώτη Σελίδα» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και εταίρο τη Liquid Media.

Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους €13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow.