Το αγόρι που έγινε ίνδαλμα!
Η πόλη του Θεού είναι στη Βραζιλία και εκεί βρίσκονται τα διαμάντια του… ποδοσφαίρου! Όχι, δεν αναφερόμαστε στο «όμορφο παιχνίδι», τις φαντεζί ντρίμπλες, τους άψογους συνδυασμούς στον αγωνιστικό χώρο. Η λάσπη, αυτό είναι το σημείο αναφοράς, αυτός είναι ο τόπος γέννησης των παικτών. Όχι των μεγάλων, αλλά αυτών που θα καθαριστούν με το φως της αλύγιστης επιθυμίας. Όπως ο πολύτιμος λίθος εξορύσσεται με κόπο, ιδρώτα, πόνο, γεμάτος καφέ, πηχτό, υγρό, έτσι και ο βραζιλιάνος παίκτης. Ξυπόλυτος, συνήθως, σκονισμένος, ματωμένος και με το χώμα κολλημένο πάνω του πάει προς το ξέφωτο. Εν αντιθέσει με την πέτρα, αυτός πρέπει να βρει μόνος τη λάμψη του. Κανένα ξένο χέρι δεν θα τον απαλλάξει από το χωμάτινο γήπεδο, από τη φτώχεια και τον πειρασμό του συμβιβασμού. Τα δερμάτινα παπούτσια οφείλει να ζητά. Την καλοραμμένη φανέλα. Τη γυαλιστερή μπάλα. Το άψογα φροντισμένο γήπεδο. Τη χρηματική ανταμοιβή. Τη φήμη. Τη δόξα. Την ποδοσφαιρική αθανασία! Πολλοί, πάρα πολλοί, ξεκίνησαν με αυτά τα αιτήματα. Ελάχιστοι, λίγοι, ένας, τα ικανοποίησε όλα! Το όνομα του: Πελέ! Τέσσερα γράμματα, τέσσερις γραμμές, και η υπογραφή του φαρδιά-πλατιά στην ούγια του ποδοσφαιρικού γηπέδου. Ο χρόνος δεν την έσβησε, οι νέοι δεν την κάλυψαν και οι παλιοί τη σεβάστηκαν. Αυτή είναι η εισαγωγή στην αυτοβιογραφία του Πελέ.
Έζησε όσα επιθυμούσε
Το βιβλίο «Πελέ, η αυτοβιογραφία» (Εκδόσεις Πατάκη) τοποθετεί τη ζωή και την καριέρα του βραζιλιάνου στις σωστές διαστάσεις. Ο Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο απεβίωσε στις 29 Δεκεμβρίου 2022 και κατάφερε να ζήσει όσα επιθυμούσε. Νομίζετε ότι είναι εύκολο; Πότε δεν είναι. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο αναπτύσσεται η αυτοβιογραφία του. Εκδόθηκε το 2006 και έκανε δύο πράγματα: επιβεβαίωσε την εικόνα, το όνομα Πελέ και πρόσθεσε στον μύθο του. Αμφότερα δεν θα μπορούσαν να γίνουν αν δεν ήταν ο ίδιος στη θέση του αφηγητή. Αν αφήσουμε το παράρτημα με «Τα γκολ του Πελέ», οι υπόλοιπες σελίδες του βιβλίου είναι ο λόγος του, τα συναισθήματα του, οι σκέψεις, οι αγωνίες, οι μαρτυρίες του. Ο χαρακτήρας του περνά άμεσα και σχεδόν αφιλτράριστα και αυτό είναι που κάνει το βιβλίο αξιοδιάβαστο. Ο Πελέ είναι γενναιόδωρος και εξηγεί τόσο το είδωλο όσο και τον άνθρωπο. Η πορεία του έχει κάτι από τα κλασικά παραμύθια και κάπως έτσι πρέπει να δούμε την αυτοβιογραφία του. Το μελόδραμα αποφεύγεται διότι υπάρχει οικονομία στον λόγο και σωστό χώρισμα στα επεισόδια της ζωής του. Σε αυτό, προφανώς, έχουν συμβάλλει οι συγγραφείς Ορλάντο Ντουάρτε, Άλεξ Μπέλλος. Η αφήγηση φωτίζει τα κατάλληλα σημεία της πορείας του Πελέ με τρόπο που σέβεται και μεγεθύνει το πρόσωπο-προσωπείο του.
Αδυναμίες, πίστη, χαρές
Ο αυτοβιογραφικός λόγος του μας θυμίζει αυτά που ξέρουμε, μας μαθαίνει αυτά που υποψιαζόμασταν και μας αποκαλύπτει τον άνθρωπο Πελέ, με όλα του τα προτερήματα και όλα τα ελαττώματα. Οι αδυναμίες του εδώ (απουσίαζε ως πατέρας και ως σύζυγος), ο πόνος του εδώ (κυρίως η περίπτωση φυλάκισης του γιου του σε υπόθεση ναρκωτικών), οι απογοητεύσεις του (τραυματισμοί, η θητεία του ως υπουργός Αθλητισμού στη Βραζιλία) και φυσικά οι χαρές του. Ο σκόρερ, ο τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής, τα 1283 γκολ, τα ταξίδια του στον κόσμο, κυρίως με τη Σάντος, η αποθέωση από τον κόσμο… Του καταλόγισαν ότι ήταν ματαιόδοξος και φιλοχρήματος. Σε αυτό συνέβαλλαν τα λάθη στη διαχείριση των οικονομικών του και η μόνιμη έγνοια του να φροντίζει την οικογένεια του. Ο λόγος του δεν χαρίζεται στους συμπατριώτες του και στη διαφθορά που υπάρχει στο βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο, ενώ από την πρώτη στιγμή φανερώνει την πίστη του στον Θεό. Όλα αυτά πραγματικά ενισχύουν την εικόνα και προσθέτουν στον μύθο του. Η μετάφραση του Θανάση Χειμωνά δίνει με σαφήνεια το πορτρέτο του ανθρώπου που για πολλούς ήταν «ο καλύτερος ποδοσφαιριστής του κόσμου!». Η έκδοση συνοδεύεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό και μας δείχνει πώς το αγόρι από το Μπαούρου έγινε ίνδαλμα.
