Η Αλεξάνδρα Σταμούλη στο Gazzetta: «Από τότε που το ποδόσφαιρο έγινε προϊόν χάθηκε η αθωότητα του» (vid)
- «Η κλωτσιά της μπάλας είναι εκτόνωση αλλά και μικρή βία»
- «Η δολοφονία του Άλκη δεν ήταν ένα ατυχές γεγονός»
- «Το ποδόσφαιρο είναι προπύργιο της πατριαρχίας»
- «Το Π.Δ/85 πρέπει να καταργηθεί διότι υποτιμάει τη δουλειά και τη φύση των ηθοποιών»
Ο Τζιμάκος το είχε πει τραγουδιστά. Ο Καμύ το είδε μέσα από τη φιλοσοφική του ματιά. Ο Παζολίνι εστίασε στον ριζοσπαστισμό του φαινομένου. Ο Μαρξ θα το έβαζε δίπλα στη δύναμη της θρησκείας. Και ο άνθρωπος που βλέπει, παίζει, μαθαίνει, ποδόσφαιρο; Αυτός θα σημείωνε αυτά που περιέχει η μπάλα: δόξα, χαρά, λύπη, χρήμα, εξουσία. Τεράστιο ζήτημα το ποδόσφαιρο! Και όμως! Στα λίγα τετραγωνικά του θεάτρου «Faust» ξεδιπλώνεται η ιστορία του αθλήματος, αποκωδικοποιείται ο γενετικός του κώδικας και εξηγείται η «γλώσσα» του. Η παράσταση «Football», σε κείμενο του Θανάση Τριαρίδη, προσφέρει καθαρή ψυχαγωγία και η Αλεξάνδρα Σταμούλη παίζει μεγάλη μπάλα! Η ταλαντούχα ηθοποιός μας μιλά για τον «Βασιλιά των Σπορ», για την επίδραση του, για την εκμετάλλευση που δέχεται, για τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού.
Τι έμαθες για το ποδόσφαιρο ερμηνεύοντας αυτόν τον ρόλο;
Μπορώ να πω ότι δεν έμαθα πολλά πράγματα. Ξέρεις, ασχολούμαι με το ποδόσφαιρο από μικρή. Απ’ όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, είμαι με μια μπάλα στα χέρια και παίζω στη γειτονιά. Σε αυτό συνέβαλλε, φυσικά, ο μεγαλύτερος αδερφός μου. Όταν έψαχνε συμπαίκτη διάλεγε εμένα, τη μικρότερη αδερφή του. Έτσι, παίζαμε στο σπίτι, στον δρόμο… Συνεπώς, απέκτησα νωρίς επαφή με το άθλημα. Γνώριζα παίκτες, παρακολουθούσα την ομάδα μου, πήγαινα γήπεδο…
…τι ομάδα είσαι;
Άρης. Τις περισσότερες ιστορίες που αφηγείται η ηρωϊδα του έργου, τις ήξερα. Και για τον Ρονάλντο είχα γνώση και για το Μουντιάλ και για το χέρι του Θεού…
Ξέρεις, όμως, απ’ ό,τι καταλαβαίνω, και την κουλτούρα του ποδοσφαίρου του δρόμου.
Ναι.
Είναι το πιο λαϊκό άθλημα και ξεκινά από τον δρόμο.
Ακριβώς! Είχα μάθει, λοιπόν, για τον χαρακτήρα του και πώς είναι η σύγχρονη όψη του. Αυτό που δεν γνώριζα ήταν ότι στον Μεσαίωνα παίζανε ποδόσφαιρο γειτονιά εναντίον γειτονιάς, συνοικία εναντίον συνοικίας. Και φυσικά δεν ήξερα τα άσχημα αποτελέσματα που είχαν αυτές οι αναμετρήσεις: θάνατοι, βιασμοί… Επίσης δεν γνώριζα αυτό που έκαναν οι Ισπανοί για να κατακτήσουν τους Αζτέκους. Ξεκοίλιαζαν έγκυες Ινδιάνες και έπαιζαν ποδόσφαιρο με τα έμβρυα! Αυτό γινόταν από το 1519 έως το 1521. Είναι φριχτό! Ήξερα ότι είχε γίνει βίαιο παιχνίδι με το σώμα του Καντάφι, αλλά δεν ήξερα σε τι βαθμό. Είχα μάθει για τον αποκεφαλισμό της Μαρίας Αντουανέτας, αλλά δεν ήξερα ότι κλωτσούσαν το κεφάλι της! Αγνοούσα τα κακώς κείμενα...
«Η κλωτσιά της μπάλας είναι εκτόνωση αλλά και μικρή βία»
Εδώ έχουμε να κάνουμε με τη θέση του ποδοσφαίρου στην Ιστορία.
Έτσι είναι! Αυτό το κομμάτι της ψυχής που εκφράζεται μέσα από την κλωτσιά, το έχουμε από πολύ παλιά μέσα μας, από τα αρχαία χρόνια. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε μια μορφή ποδοσφαίρου που λεγόταν επίσκυρος. Όλοι έπαιζαν ποδόσφαιρο: αρχαίοι Έλληνες, Κινέζοι, Αιγύπτιοι. Υπήρχε, λοιπόν, πάντα η διάθεση να κλωτσάμε. Η κλωτσιά της μπάλας είναι εκτόνωση αλλά και μικρή βία. Ό,τι και να κάνουμε, όσους κανόνες και να βάλουμε θα είναι κομμάτι μας. Γι’ αυτό και συμβαίνουν τώρα όλα αυτά που συμβαίνουν.
Τι εννοείς;
Μιλάω για τις δολοφονίες, για τα επεισόδια που γίνονται με αφορμή το ποδόσφαιρο. Ο κακός ανταγωνισμός που υπάρχει, οι βρισιές, η εχθρικότητα, είναι προϊόντα της «παλιάς» ψυχής που έχουμε.
Λες ότι η βία που είναι εγγενές στοιχείο του ποδοσφαίρου, περνά και στην κερκίδα. Δεν φταίει, όμως, το άθλημα γι’ αυτό.
Όχι φυσικά! Κάποιοι εκμεταλλεύονται το ποδόσφαιρο για τους λόγους που προανέφερα. Είναι καθάρματα! Στην Ελλάδα έχουμε αφήσει ανοιχτό τον χώρο του αθλητισμού, ακριβώς για να συμβαίνουν τέτοια πράγματα.
Σε αυτό που λες, συνέβαλλε το επαγγελματικό ποδόσφαιρο; Πλέον παίζεται ποδόσφαιρο για το κέρδος.
Βέβαια! Από τότε που μπήκαν οι στοιχηματικές εταιρίες, τα πολύ μεγάλα συμβόλαια, από τότε που το άθλημα έγινε προϊόν χάθηκε η αθωότητα του, η χαρά του. Σε αυτό συνεισφέρουν και οι ομάδες.
Οι ιδιοκτήτες.
Ναι.
Για μένα, αυτοί, σε συνδυασμό με τη διαπλοκή με την πολιτική εξουσία, μεταφέρουν τη βία του σπορ που ελέγχεται εντός γηπέδου εκτός. Την πάνε στην κοινωνία, στην κερκίδα, εκεί που δεν ελέγχεται.
Ακριβώς!
«Η δολοφονία του Άλκη δεν ήταν ένα ατυχές γεγονός»
Στο έργο κάνετε αναφορά και στον αδικοχαμένο Άλκη Καμπανό. Πού αποδίδεις τη δολοφονία του;
Ο Θανάσης Τριαρίδης (σ.σ ο συγγραφέας) δεν έχει γράψει στο Football του 2017 για τον Άλκη, δεν θα μπορούσε άλλωστε. Εμείς, στην δραματουργία που κάναμε, αναφέραμε το όνομα του με δύο λέξεις -Άλκη, Άλκη- που κόλλησαν στο υπόλοιπο κείμενο. Δείξαμε με αυτόν τον τρόπο πόσο επίκαιρο θα είναι πάντα το έργο του Θανάση. Τώρα, πού αποδίδω τη δολοφονία; Από τότε που μπήκαν στο άθλημα τα λεφτά ο χουλιγκανισμός έχει γίνει πιο επικίνδυνος. Τι εννοώ; Παλιά -επειδή έχω ψάξει την ιστορία των οπαδών- υπήρχαν άτυποι κανόνες, έλειπαν τα όπλα. Έδιναν ραντεβού και έλεγαν θα παίξουμε μπουνιές. Τώρα, πάνε περισσότεροι σε λιγότερους, κουβαλάνε μαχαίρια, κοντάρια… Όλα αυτά έχουν κακουργηματικό χαρακτήρα. Όσοι δρουν έτσι πάνε για να πληγώσουν. Έχει αλλάξει η κουλτούρα...
Κανονικές συμμορίες.
Ακριβώς! Όταν αναπαράγονται λογικές «μια πόλη μια ομάδα», αυτόματα δημιουργούνται συνθήκες αγώνα κι εκτός γηπέδου. Η δολοφονία του Άλκη δεν ήταν ένα ατυχές γεγονός. Ήταν 30 χτυπήματα με διάφορα όπλα και κανένας δεν παίρνει την ευθύνη.
Εντάξει, όλο αυτό υπάρχει παντού, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη.
Φυσικά, φυσικά. Απλά με έχει πειράξει πολύ αυτή η ιστορία γιατί σε εκείνο ακριβώς το σημείο, το σημείο της δολοφονίας, μένουν δύο πολύ κοντινοί μου άνθρωποι. Σε αυτά τα σκαλάκια καθόμαστε χρόνια, εκεί παρκάρω το αυτοκίνητο μου. Έχω σκεφτεί ότι θα μπορούσα να ήμουν εγώ στη θέση του Άλκη!
Ήξερες τον Άλκη;
Όχι, αλλά στη θέση του θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε, οι φίλοι μου που βρίσκονταν στην από κάτω οδό! Είναι απίστευτο!
«Το ποδόσφαιρο είναι προπύργιο της πατριαρχίας»
Πάμε πάλι στην παράσταση. Το έργο ανεβαίνει μόνο από γυναίκες. Φοβηθήκατε ότι μπορεί να υπάρχει προκατάληψη από το κοινό; Ξέρεις, να πει κάποιος καλά, μια γυναίκα θα μας μιλήσει για το ποδόσφαιρο; Ή το έχετε ξεπεράσει;
Εγώ το έχω ξεπεράσει. Όπως είπα, ασχολούμαι από μικρή με το ποδόσφαιρο. Έχω ακούσει, λοιπόν, πολλές φορές τέτοια σχόλια, σεξιστικά. Να σου πω την αλήθεια, και ίσως ακουστεί περίεργο, δεν πιστεύω ότι θα σταματήσουν να ακούγονται αυτά τα σχόλια. Όσον αφορά την παράσταση, ένας κύριος μου είχε πει για γυναίκα είσαι πολύ καλή. Δεν απάντησα, απλά γέλασα. Αν μετά από αυτήν την παράσταση αναφέρει κάτι τέτοιο, εγώ τι να πω; Από τη στιγμή που ένας άνθρωπος έχει ένα ή δύο πόδια, μπορεί να παίξει ποδόσφαιρο. Τέλος.
Θα κάνατε ποτέ τη σκέψη οι άντρες ξέρουν περισσότερα;
Δεν το σκεφτόμαστε έτσι. Ξέρουμε πόσο έχουμε δουλέψει. Βέβαια, το τοξικό περιβάλλον υπάρχει ακόμα, το ποδόσφαιρο είναι προπύργιο της πατριαρχίας. Όσες προσπάθειες κι αν κάνουν οι γυναικείες οργανώσεις για τις ομάδες, τους μισθούς, τις εγκαταστάσεις και γενικότερα για τη ζήτηση, στη συνείδηση του κόσμου το ποδόσφαιρο είναι ένα αντρικό προϊόν. Ελπίζω να αλλάξει αυτό. Όχι για μένα, αλλά για τα κοριτσάκια στο σχολείο που θέλουν να παίξουν ποδόσφαιρο και οι γυμναστές τους λένε όχι, θα παίξεις βόλεϊ. Είναι και αγοράκια που δεν θα στηρίξουν την προσπάθεια τους λέγοντας α, είσαι κορίτσι. Αυτά τα έχω περάσει κι εγώ. Αντίστοιχα στα αγοράκια δεν υπάρχει ελευθερία να φοράνε ροζ, να παίζουν βόλεϊ… Αυτό το περιβάλλον, των διακρίσεων, υπάρχει παντού. Επειδή, όμως, έχουμε δουλέψει πολύ για την παράσταση, αυτή τη σκέψη που λες δεν πρόκειται να την κάνουμε. Σε αυτό βοηθά και η προετοιμασία του κοινού. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι που έρχονται, και θα έρθουν, είναι λίγο πιο έτοιμοι. Έχουν διαβάσει την ταυτότητα του έργου, έχουν μάθει ότι η παράσταση ανεβαίνει από γυναικεία ομάδα… Οπότε, για να θέλουν να το δουν, μάλλον έρχονται με καλή πρόθεση.
Τι προπόνηση έκανες για τον ρόλο; Πώς προετοιμάστηκες;
Χρειάστηκε, και χρειάζεται, καλή εκγύμναση, ισορροπία για να μάθω να κάνω τα «γκελάκια» με την μπάλα, τις ντρίμπλες… Βέβαια, το πιο σημαντικό ήταν η δουλειά στο κομμάτι της υποκριτικής. Να πω εδώ ότι αρχικά το έργο γράφτηκε για άντρα, για τον «Φ»! Πάντα υπάρχουν προκαταλήψεις. Εμείς, όμως, αλλάξαμε το φύλο και ο Τριαρίδης, προς τιμήν του, μας είπε αλλάξτε ό,τι άλλο θέλετε. Παρ’ όλα αυτά, αρχικά έγραψε για άντρα…
Αυτό μάλλον έρχεται ασυναίσθητα.
Ναι, αυτό το ασυναίσθητα είναι που υπάρχει στη συνείδηση. Αντίφαση.
Για μένα το θέμα ξεπερνά το φύλο. Εγώ είχα την περιέργεια να μάθω, να δω τι θα μου πει η παράσταση για το ποδόσφαιρο. Δεν με ενδιέφερε αν θα είναι γυναίκα που θα μιλάει. Όπως είπες μπορούν να παίξουν όλοι, να καταλάβουν τα βασικά του αθλήματος.
Αυτό που λες είναι σπουδαίο και μας χαροποιεί. Το να ανέβω στη σκηνή και να σχολιάσει κάποιος α, παίζει καλή μπάλα, να μείνει μόνο στη τεχνική, είναι κάτι που δεν θέλω. Εμένα με ενδιαφέρει να ακούει, να παρακολουθεί το κοινό αυτά που λέγονται, όχι το πώς λέγονται. Θέλω να ταξιδεύει με αυτά που λέει η ηρωϊδα, με τις ιστορίες της. Αυτό είναι το σημαντικό για μένα, όπως και για κάθε ηθοποιό, να περνάει η ιστορία.
Συμφωνείς ότι και το ποδόσφαιρο είναι το όπιο του λαού;
Σαφώς! Είναι ένα άθλημα που ενώνει και διχάζει εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη. Το είδαμε και στο τελευταίο Μουντιάλ, στο Κατάρ. Γι’ αυτό και οι επιχειρηματίες, οι πρόεδροι των ομάδων, οι θεσμοί, όλοι όσοι έχουν χρήμα το εκμεταλλεύονται και κάνουν πράγματα που πλήττουν τον άνθρωπο. Και πώς να αποφευχθεί αυτό στην Ελλάδα, όταν οι πολιτικοί, τα κόμματα, έχουν χάσει τη δύναμη τους; Οι άνθρωποι βγαίνουν στον δρόμο περισσότερο για το ποδόσφαιρο, παρά για την πολιτική.
«Το Π.Δ/85 πρέπει να καταργηθεί διότι υποτιμάει τη δουλειά και τη φύση των ηθοποιών»
Πριν μου πεις αν ετοιμάζεις κάτι μετά το «Football», έχει προκύψει το θέμα με την υποτίμηση των καλλιτεχνικών σπουδών. Τι έχεις να πεις γι’ αυτό;
Σίγουρα πρόκειται για πρακτική υποβάθμιση, αφαιρείται η δυνατότητα συμμετοχής σε μεταπτυχιακά προγράμματα. Εγώ, βέβαια, μπορώ να πω ότι είμαι τυχερή. Δεν φοίτησα σε κάποια κρατική δραματική σχολή, ήμουν στο πανεπιστήμιο. Έχω πάρει πτυχίο από το τμήμα Θεάτρου, στην κατεύθυνση της υποκριτικής, της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για το μόνο τμήμα που έχει πρακτικές κατευθύνσεις σε υποκριτική, σκηνοθεσία, σκηνογραφία-ενδυματολογία. Υπάρχουν και τμήματα θεατρικών σπουδών στην Πάτρα, στο Ναύπλιο και την Αθήνα, όμως είναι περισσότερο θεωρητικά. Εμείς που είμαστε πανεπιστημιακά τμήματα, πενταετούς φοίτησης, άρα και μεταπτυχιακά, δεν μπαίνουμε στο Π.Δ. Μολαταύτα, ερχόμαστε μπροστά σε μια τραγική ανακοίνωση του πρωθυπουργού για τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Σε αυτήν δεν αναγνωρίζει ότι υπάρχουν στη χώρα πανεπιστημιακά τμήματα που προσφέρουν ολοκληρωτικό σύστημα σπουδών πάνω στην τέχνη του Θεάτρου. Δεν ξέρω αν δεν το ξέρει ή αν γίνεται επίτηδες…
…μήπως γίνεται σκόπιμα;
Και ‘γω το πιστεύω αυτό. Να πω, όμως, ότι υπάρχουν και συνάδελφοι που δεν αναγνωρίζουν το τμήμα Θεάτρου του Α.Π.Θ. Στο κείμενο του ΣΕΗ υπάρχει αίτημα για ίδρυση Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών. Τα πτυχία μας είναι, δυστυχώς, για θεατρολόγους, αλλά στη σχολή υπάρχει και η πρακτική κατεύθυνση στην οποία μπαίνουμε με εσωτερικές εξετάσεις. Δηλαδή, εισερχόμαστε στην Ανώτατη Εκπαίδευση μέσω πανελλαδικών και για να πάρουμε κατεύθυνση δίνουμε εξετάσεις περίπου 120 άτομα από τα οποία περνούν τα 15! Το σύστημα είναι το ίδιο. Πολλές ώρες δουλειάς, φρικτά ωράρια προβών, μαθήματα… Δεχόμαστε, λοιπόν, πόλεμο απ’ έξω αλλά και από μέσα! Το Π.Δ/85 πρέπει να καταργηθεί διότι υποτιμάει τη δουλειά και τη φύση των ηθοποιών. Ο καλλιτεχνικός κόσμος πρέπει ενωμένος να αντιδράσει και να ζητήσει, όπως γράφει και το ΣΕΗ, κι άλλα πράγματα. Συλλογικές συμβάσεις.
Τώρα, σχετικά με το τι ετοιμάζω μετά το Football. Τον Μάρτιο θα ανεβάσουμε την παράσταση Η Παρέλαση βασισμένη στο σύμπαν της Λούλας Αναγνωστάκη. Η σκηνοθεσία είναι του Νικόλα Ανδρουλάκη. Το εγχείρημα τρέχει η καλλιτεχνική ομάδα ΝΤΟΥέΝΤΕ. Πριν την Αθήνα είχαμε δώσει τέσσερις παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη, στο θέατρο «Αυλαία». Τώρα ψάχνουμε κάποιον κινηματογράφο, διότι το έργο αναφέρεται σε έναν κινηματογράφο και θέλουμε να υπάρχει διάδραση με το κοινό, να μην υπάρχει σκηνή.
Ταυτότητα παράστασης
Football – No time for losers [έως 6 Απριλίου]
βασισμένο στο έργο Football του Θανάση Τριαρίδη
Σκηνοθεσία: Δέσπω Πύρτσιου
Δραματουργική επεξεργασία: Δέσπω Πύρτσιου, Αλεξάνδρα Σταμούλη
Σκηνική & Ενδυματολογική επιμέλεια: Ζενεβιέβ Αθανασοπούλου
Φωτισμοί / Βοηθός σκηνοθέτιδας: Εμμανουέλα Κρίσιλια
Πρωτότυπη μουσική: Νείλος Καραγιάννης
Σχεδιασμός αφίσας: Νικόδημος Τριαρίδης
Trailer / Φωτογραφίες: Αριάδνη Ζούπινα, Χρύσα Γούτου
Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Γιώτα Δημητριάδη
Στον ρόλο της “Φ” η Αλεξάνδρα Σταμούλη
Κατάλληλο άνω των 16
Διάρκεια: 70 λεπτά.
Ημέρες παραστάσεων: Κάθε Πέμπτη στις 20:00
Εισιτήρια: γενική είσοδος 12 ευρώ.
