Σταύρος Παράβας: Από τα προσφυγικά της Αλεξάνδρας και τον Παναθηναϊκό, στον «Φίφη» και τη Γυάρο
Σαν σήμερα, στο τόσο μακρινό και σκληρό 1935, είχαν γεννητούρια και χαρές. Η οικογένεια Παράβα αποκτά το πέμπτο της παιδί. Φτώχεια, πείνα αλλά και αγάπη. Και μια ευτυχισμένη οικογένεια που προχωρά παρά τις πολλές αντιξοότητες.
Αυλαία και πάμε
Ο Σταύρος Παράβας, λοιπόν, γεννήθηκε και μεγάλωσε στα προσφυγικά της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Εκτός ότι μεγαλώνοντας έγινε Παναθηναϊκός, ζει όλο τον εφιάλτη της εποχής, που περιελάμβανε κατοχή και εμφύλιο. Και φυσικά την ανεύρεση του μεροκάματου από μικρή ηλικία, για να στηριχθεί η οικογένεια. Ναι, τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα, αλλά γεμάτα από αγάπη, ανεμελιά και όνειρα, όπως έλεγε και ο ίδιος.
Από μικρός λοιπόν έπεσε στα βαθιά, καθώς έπρεπε να βοηθήσει την οικογένειά του. Για αρκετά χρόνια έκανε δουλειές του ποδαριού. Η καθημερινότητα όμως δεν εμποδίζει το νεαρό αγόρι να κάνει όνειρα. Από τα σχολικά του χρόνια, ακόμη, συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις, ενώ τα αδέλφια και οι συμμαθητές του τον παρότρυναν να συνεχίσει. Τα πρώτα μαθήματα υποκριτικής τα διδάχτηκε το 1952, δίπλα στον ηθοποιό Θεόδωρο Έξαρχο και λίγα χρόνια μετά σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Κώστα Μιχαηλίδη. Ο τελευταίος μάλιστα συγκινημένος από την αγάπη του Σταύρου για το θέατρο, αλλά και το ταλέντο του, τον δέχεται χωρίς δίδακτρα.
Φυσικά στο σπίτι δεν ήταν όλα ρόδινα λόγω της αγάπης αυτής. Δεν είχαν και την καλύτερη φήμη οι ηθοποιοί εκείνα τα χρόνια. Όμως ο Σταύρος Παράβας κλείνει μάτια και αυτιά, κάνει τη μέρα-νύχτα και παλεύει το όνειρό του.
Η πρώτη του επαφή με το σανίδι ήταν με το θίασο της κυρίας Κατερίνας στο έργο Πρώτο Ψέμα του Γεώργιου Ρούσσου. Στην ουσία πρόκειται για την μετέπειτα Σωφερίνα με την Αλίκη, αλλά στην πρώτη θεατρική του μορφή.
Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1960, στην ταινία Χριστίνα του Γιάννη Δαλιανίδη. Ακολούθησε ο Σκληρός Άντρας, το Παιδί της πιάτσας και το Έξυπνο πουλί και η Αλίκη στο Ναυτικό. Με την Αλίκη πάντως κάποια χρόνια αργότερα βρέθηκαν αντίδικοι στα δικαστήρια, εξαιτίας ενός επιθεωρησιακού κειμένου. Με μικρούς ρόλους χτίζει σιγά-σιγά το προφίλ του στο χώρο, σε αντίθεση με αρκετούς συνάδελφους της γενιάς του που καθιερώθηκαν με το καλημέρα σας. Και φυσικά κοίταγε για την ευκαιρία που θα τον βοηθούσε να ανέβει. Και αυτή εμφανίστηκε με την περσόνα του Φίφη. Σήμερα ένας τέτοιος ρόλος είναι σίγουρα παρωχημένος και φλερτάρει με τον ρατσισμό, αν και πρόσφατα τηλεοπτικά παραδείγματα κάνουν τον Φίφη να μοιάζει με κομψοτέχνημα.
Ο Σταύρος Παράβας λοιπόν γίνεται «Φίφης». Με θάρρος και τόλμη, γιατί γνώριζε πως ήταν ένας ρόλος καρικατούρα που σίγουρα είχε αντίκτυπο στην καθημερινότητά του. Μάλιστα όπως είχε πει και ο ίδιος, στην μετά -Φίφη περίοδο, άφησε παχύ μουστάκι για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις. Παρόλα αυτά τον υπερασπίστηκε παλικαρίσια. Και έτσι έγινε πρωταγωνιστής. Σε μικρές εταιρείες αρχικά, αλλά η αρχή είχε γίνει.
Το κατώφλι της Φίνος Φιλμ το πέρασε στα 70s όταν είχε αρχίσει η παρακμή του σινεμά. Στον Φίνο πάντως πήγε με κάτι διαφορετικό με μιουζικαλ. Και τα δύο με την σφραγίδα του Γιάννη Δαλιανίδη. Αρχικά το Κοροϊδάκι της πριγκηπέσσας. Προσωπική του θεατρική επιτυχία, που μεταφέρθηκε στο σινεμά με την αντικατάσταση της Μαίρης Χρονοπούλου, από την Μπέτυ Αρβανίτη.
Από το σανίδι, στην εξορία
Το 1974 επί δικτατορίας Ιωαννίδη. Στο θέατρο Ρεξ, ανεβαίνει η παράσταση Ντιρλαντά. Στη διάρκεια της γενικής πρόβας, ο Παράβας ζήτησε από τον θεατρικό συγγραφέα να του γράψει μια αντιδικτατορική μαντινάδα, γνωρίζοντας πως η προσθήκη της τελευταίας στιγμής δεν θα είχε την έγκριση των λογοκριτών. Ο Παράβας ανέλαβε πλήρως την ευθύνη για τις ατάκες εκτός κειμένου, καθησυχάζοντας τους συνεργάτες του.
«Εδώ δίπλα τον πάμε…»- Στη Γυάρο
Κατά την έξοδό του μάλιστα από το θέατρο ΡΕΞ, ο θυρωρός ανήσυχος τους ρώτησε πού τον πάνε και οι στρατονόμοι του απάντησαν ειρωνικά: «Εδώ δίπλα… Θα γυρίσει σε λίγο… Σε έξι μήνες!».
Τον Σταύρο Παράβα δεν τον ξανάδαν. Τον είχαν στείλει εξόριστο στη Γυάρο. «Δεν μπορούσα να σκεφτώ και να διανοηθώ ότι υπάρχουν τέτοια μέρη τέρατα, όπου φυλακίζουν ανθρώπινες ψυχές», είχε πει ο ηθοποιός χρόνια μετά όταν μίλησε για την μαύρη αυτή περίοδο. Παρέμεινε στη Γυάρο μέχρι και την πτώση της δικτατορίας, όντας ένας από τους τελευταίους 44 εξόριστους που έφυγαν από το νησί-κολαστήριο.
Το δεύτερο «χτύπημα»
Μετά τη Γυάρο ο Σταύρος Παράβας άφησε τους κωμικούς ρόλους και βίωσε μεγάλες στιγμές υποκριτικής στην αρχαία Επίδαυρο ανεβάζοντας παραστάσεις του Αριστοφάνη, όπως τον «Πλούτο», τους «Ιππείς», τις «Εκκλησιάζουσες».
Το δεύτερο πλήγμα όμως που δέχτηκε από τη ζωή ήταν ακόμα πιο δυσβάσταχτο, καθώς έχασε τον γιο του Τζόναθαν το 2002, όταν πέθανε πνευμονικό οίδημα. Με τη Βρετανή Άννι με την οποία ήταν παντρεμένος είχε αποκτήσει δύο ακόμα κόρες, τη Βανέσα και τη Μάρθα.
Το 2008, μία μέρα μετά την ονομαστική του εορτή «έφυγε» από ανακοπή καρδιάς, αφήνοντας μία τεράστια κληρονομιά στον ελληνικό κινηματογράφο και ανεξίτηλο για πάντα το στίγμα του!
