ΜΟΥΣΙΚΗ

Χαΐνηδες: «Στην αρχή όλοι γελούσαν γιατί έτσι έλεγαν τους ρεμπεσκέδες»

Επιμέλεια: Newsroom 28 Απριλίου 2023 - 13:28

Λίγο πριν οι Χαΐνηδες εμφανιστούν στην Τεχνόπολη, μαζί με τους Social Waste, στις 17 Ιουνίου, ο Δημήτρης Αποστολάκης μίλησε στο Reader.gr για τη σύμπραξή τους, την παράδοση, την Κρήτη, το χάος, το πένθος και την τέχνη της μουσικής.

«Όταν η τέχνη χάνει την ιερότητά της γίνεται τοξική για όλους»
Ο Σωκράτης, ο Ψαραντώνης και οι Social Waste
Χαΐνηδες

H μουσική ομάδα Χαΐνηδες αποτελεί ένα ανοιχτό σύνολο, που ανακαλύπτει μουσικούς δρόμους από την Κρήτη ως τη Μικρασία και από την Ανατολή πάλι πίσω στα Βαλκάνια. Ακολουθώντας μουσικά μονοπάτια, οι Χαΐνηδες τολμούν και δημιουργούν νέες μουσικές και λόγους που παρουσιάζουν μεστά τον πληθωρικό πόθο της ζωής, την αίσθηση του ωραίου ή του χαμένου.

Ο έρωτας και ο θάνατος, οι υπέρτατες δυνάμεις, αποτυπώνονται σε μέτρο και ορίζουν «…όλα όσα είδες και έχεις ποθήσει και όσα ποτέ δε δεις».

Στο πρώτο άκουσμα, ο λόγος γίνεται εικόνα και επιβάλλεται επαναστατικά σε «θεατές» τεχνοκράτες. Τα τραγούδια των Χαΐνηδων αναβλύζουν τόλμη, είναι θαρραλέα, σε μία εποχή που η αλήθεια είναι στο περιθώριο. Μέσα στους στίχους ο ακροατής θα βρει την αλήθεια του και ίσως αυτή η αλήθεια να δίνει διάρκεια στο συγκρότημα, που συμπληρώνει 33 χρόνια παρουσίας.

Ποιο ήταν το ερέθισμα, η σπίθα για να ξεκινήσουν πριν 3 δεκαετίες οι Χαϊνηδες;

Όπως πάντα- ασυνείδητα, η ανάγκη για κατασκευή ενός νέου σύμπαντος.

Ποιες προκλήσεις αντιμετώπισε το συγκρότημα όταν, ξεκινώντας, αποφάσισε να αφιερωθεί στην κρητική φολκλόρ μουσική;

Καταρχάς, δεν υπάρχει φολκλόρ κρητική μουσική. Η Κρήτη είναι γεωγραφικά και πολιτισμικά ημίκλειστη κοινωνία, οπότε η εξέλιξη και η ανανέωση της μουσικής της δεν σταμάτησε ποτέ. Δεν αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με την κρητική μουσική, όπως οι τρομπετίστες στην Ορλεάνη δεν αποφασίζουν να ασχοληθούν με τα μπλουζ. Το θέμα δεν είναι από πού ξεκινάς, αλλά προς τα πού πας. Οι Χαΐνηδες είναι το πρώτο συγκρότημα που δημιουργήθηκε στην Κρήτη. Στην αρχή όλοι γελούσαν γιατί χαΐνηδες λέγανε τους ρεμπεσκέδες.

Πώς ισορροπείτε την ιστορία της κρητικής μουσικής με τη δημιουργία νέων συνθέσεων;

Πρέπει να σας υπενθυμίσω, αν έχετε ακούσει ποτέ Χαΐνηδες, ότι οι παραδόσεις που διαχειρίζονται οι Χαΐνηδες είναι πάμπολλες (κρητικά, ρεμπέτικα, θρακιώτικα, ηπειρώτικα, τούρκικα, βαλκανικά, ροκ, τζαζ κ.α.). Τις παραδόσεις αυτές τις αγαπούμε και τις μελετούμε. Το πώς θα συνδεθούν μεταξύ τους δεν είναι συνειδητή απόφαση κανενός. Το χάος αυτοοργανώνεται νομοτελειακά.

«Όταν η τέχνη χάνει την ιερότητά της γίνεται τοξική για όλους»

Πώς ζήσατε την περίοδο του Covid;

Εξαιρετικά. Μέσα σε αυτήν την περίοδο έθαψα πατέρα και φίλους (όχι από κόβιντ), φτιάξαμε με τους Χαΐνηδες βιβλίο και διπλό CD και κάναμε καθημερινώς άσκηση Τάι Τσι με τους (συμ)μαθητές μου (χωρίς κανένα κρούσμα). Δεν κατάλαβα καμία απαγόρευση και κανέναν κόβιντ.

Τι συμβουλές θα δίνατε σε νέα παιδιά που ξεκινούν τώρα τη μουσική δραστηριότητα;

Αν δεν το έχουν απόλυτη ανάγκη, να τα παρατήσουν γρήγορα. Είναι μια πολύ επικίνδυνη τέχνη, τόσο για τους ίδιους όσο και για το κοινωνικό σύνολο. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει καλλιτεχνική συνθήκη. Η ζωή του καλλιτέχνη είναι ένας δρόμος με χίλια εμπόδια. Πρέπει να έχει κανείς ατσάλινη ψυχή για να επιβιώσει. Οι πιο πολλοί καταντούν διασκεδαστές, κυνηγοί της φήμης και του χρήματος. Όταν η τέχνη χάνει την ιερότητά της γίνεται τοξική για όλους. Όποιος όμως αγαπά πολύ τη μουσική, ας πάρει τον μακρύ τον δρόμο και μην σκεφτεί τίποτα. Η ζωή του μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά οι χαρές που θα πάρει είναι σπάνιες κι ανομολόγητες.

Βιώσατε πρόσφατα μία σημαντική απώλεια ως Χαΐνηδες. Τι σας βοηθά να συνεχίσετε, αν και βρίσκεστε σε πένθος;

Το πένθος, στις κατα φύσιν κοινωνίες, είναι εφαλτήρας επικοινωνίας, βαθιάς σύνδεσης με το περιβάλλον γύρω. Στον αντίποδα, στις σημερινές ατομικιστικές κοινωνίες, το πένθος οδηγεί σε κλείσιμο. Είναι λάθος δρόμος. Εξάλλου τον θάνατο τον ξορκίζεις μόνο με έρωτα και δημιουργία, όχι με μιζέρια.

Ο Σωκράτης, ο Ψαραντώνης και οι Social Waste

Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον;

Ποτέ δεν έκανα σχέδια, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν με ενδιέφερε να περάσω στην αρχιτεκτονική. Όμως μπορώ να σας ανακοινώσω ότι παίζουμε την παράσταση «Δρακοδόντι» στο θέατρο Ροές με την ομάδα χορού και ακροβασίας Κι όμως κινείται στις 12, 13, 14 Μαΐου. Δηλαδή πήρε παράταση για τρεις ακόμα παραστάσεις. Επίσης, ότι παίζουμε 17 Ιουνίου στην Αθήνα και 24 στη Θεσσαλονίκη, με τους Social Waste.

Υπάρχουν καλλιτέχνες στην κρητική μουσική που ξεχωρίζετε;

Στην Κρήτη υπάρχουν πολλοί και αξιόλογοι λυράρηδες, αλλά μόνο ένας καλλιτέχνης: Ο Ψαραντώνης (καλλιτέχνης = κέντρο αφηγηματικής βαρύτητας + επικοινωνία με το μυστηριακό άγνωστο). Εσείς στην Ελλάδα έχετε; Και αν ναι, ποιόν;

Πώς μπορεί η μουσική να διαμορφώσει πνευματικά και να επηρεάσει πολιτικά τις νέες γενιές;

Ο Σωκράτης στον Πλάτωνα λέει ότι η μουσική είναι ο ευκολότερος τρόπος να αλλοτριώσεις έναν λαό. Όπως καταλαβαίνετε, η συντριπτική πλειοψηφία της μουσικής που ακούγεται σήμερα, ανήκει στη βιομηχανία της κουλτούρας. Συνεπώς, είναι άκρως επικίνδυνη. Η μουσική είναι η λαϊκότερη και αμεσότερη τέχνη. Είναι η γέφυρα μεταξύ της ιστορικής μνήμης και του οραματικού μέλλοντος. Αν δεν γίνεται ιερατικά, είναι καταστροφική για πολλές γενιές.

Αν ξαναξεκινούσατε από την αρχή, θα κάνατε κάτι διαφορετικά;

Απολύτως τίποτα.

Τι θα δούμε στο μουσικό πάντρεμα με τους Social Waste;

Αυτό θα είναι έκπληξη για όλους μας. Πάντως, η χρόνια σχέση μας εγγυάται την ποιότητα του αποτελέσματος. Οι συνεργασίες μας δεν είναι ούτε εμπορικές ούτε ευκαιριακές. Είναι προϊόντα παρέας και ζύμωσης. Το πάντρεμά μας προήλθε από έρωτα, όχι από προξενιό.