Τι είναι το σύνδρομο των «φανταστικών δονήσεων»; Γιατί νομίζεις συνέχεια ότι το κινητό σου δονείται

Στα μέσα μαζικής μεταφοράς, πίνοντας έναν καφέ ή ακόμη και σε μια συνάντηση με φίλους ή την οικογένεια, έχουμε συνεχώς το κινητό μας τηλέφωνο στα χέρια μας. Μάλιστα δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που το χρησιμοποιούμε, ενώ δεν θα έπρεπε. Παράλληλα, σίγουρα θα σου έχει τύχει να νομίζεις ότι ήρθε κάποια ειδοποίηση στο smartphone σου και δονήθηκε, αν και στην πραγματικότητα αυτό δεν έγινε ποτέ.

Εκεί είναι που έρχεται στην επιφάνεια το σύνδρομο των «φανταστικών δονήσεων». Πρόκειται ουσιαστικά για μια ψευδή αίσθηση που έχουμε σχετικά με τη δόνηση του τηλεφώνου, ενώ αυτό δεν έχει δονηθεί. Για να μάθουμε την προέλευση αυτής της έκφρασης, πρέπει να πάμε πίσω στο 2012, όταν μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Science Direct" ανέφερε το σύνδρομο αυτό ως «ένα πρόσφατο ψυχολογικό φαινόμενο», το οποίο τελικά μόνο πρόσφατο δεν ήταν.

Σε ένα πείραμα ανάλυσης των επιπτώσεών τους στον πληθυσμό, που βασίστηκε σε δεδομένα από περίπου 300 φοιτητές των ΗΠΑ, έως και το 89% βίωσαν αυτές τις φανταστικές δονήσεις, κατά μέσο όρο μία φορά κάθε δύο εβδομάδες.Η έρευνα διαπίστωσε ότι όσοι ήταν πιο συνειδητοποιημένοι «βίωναν λιγότερο συχνά φανταστικές δονήσεις», ενώ όσοι χρησιμοποιούσαν πιο συχνά τα κοινωνικά δίκτυα και της πλατφόρμας επικοινωνίας όπως το Whatsapp «ενοχλούνταν περισσότερο από φανταστικές δονήσεις».

Όπως σημείωσαν στο συμπέρασμα τους οι ερευνητές, το συγκεκριμένο σύνδρομο το έχουν πολλοί άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ είναι πιο πιθανό να αναπτυχθεί σε συγκεκριμένες ώρες και σε συγκεκριμένα μέρη, όπως σε θορυβώδεις χώρους. Τείνει επίσης να συμβαίνει όταν ο εγκέφαλός μας είναι σε εγρήγορση.

Μια άλλη μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (Ηνωμένες Πολιτείες) το 2017 εξέτασε αν οι φανταστικές δονήσεις ήταν «σύμπτωμα ψυχολογικής εξάρτησης» από τις νέες μορφές επικοινωνίας. Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι εμπειρίες των φανταστικών δονήσεων αποτελούν σύμπτωμα της ψυχολογικής εξάρτησης από τις επικοινωνίες μέσω κινητών τηλεφώνων.

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα νεότερα άτομα και τα άτομα με λιγότερη συναισθηματική σταθερότητα «παρουσίαζαν μεγαλύτερα συμπτώματα εξάρτησης από το κινητό τηλέφωνο», αφού ανέλυσαν στοιχεία από σχεδόν 800 φοιτητές πανεπιστημίου.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ο όρος nomophobia, από το αγγλικό “NO-MObile-PHOne-phoBIA”, υποδηλώνει έναν παράλογο φόβο να βρεθούμε κάπου χωρίς το κινητό μας τηλέφωνο, καθώς και τα προβλήματα εξάρτησης και εθισμού από τη χρήση αυτών των συσκευών. Τα κύρια συμπτώματά της είναι το αίσθημα άγχους όταν ένα άτομο δεν έχει πρόσβαση στη συσκευή του, η χρήση του τηλεφώνου που παρεμποδίζει την απόδοσή του στην εργασία ή το ξύπνημα τη νύχτα για να ελέγξει το τηλέφωνό του.