Η νέα εποχή της πολιτικής επικοινωνίας: Πώς το TikTok άλλαξε τα δεδομένα στην προεκλογική εκστρατεία (vid)

• Η δύναμη της εικόνας στη προσωποποιημένη πολιτική
• Πολιτικοί και διασημότητα
• Πολιτικός 2.0
• Το Διαδίκτυο και η Πολιτική
• Ο ρόλος των ΜΚΔ στην πολιτική σφαίρα
• Η δραστηριότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη
• Η δραστηριότητα του Αλέξη Τσίπρα

Τις τελευταίες δεκαετίες αυτό που παρατηρείται είναι ο αυξημένος αριθμός μελετών, που επικεντρώνεται στην όλο και πιο στενή σχέση μεταξύ της προσωπικότητας των πολιτικών και τη λειτουργία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ειδικότερα αυτό που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των μελετητών είναι η προσωποποίηση της πολιτικής.

Η προσωποποίηση χωρίζεται σε δύο διαστάσεις, στην εξατομίκευση και την ιδιωτικοποίηση. Η εξατομίκευση αναφέρεται στην εστίαση στους πολιτικούς ως κεντρικούς παράγοντες στην πολιτική αρένα. Η δεύτερη διάσταση, η ιδιωτικοποίηση αφορά την αυξημένη εστίαση στη καθημερινή ζωή των πολιτικών. Ο πολιτικός δεν παρουσιάζεται αποκλειστικά ως υπεύθυνος χάραξης πολιτικής αλλά ως αφοσιωμένος γονέας ή λάτρης της μουσικής.

@kyriakosmitsotakis_ #fyp #tiktokgreece ♬ original sound - Kyriakos Mitsotakis

Οι αιτίες της ανάδυσης μιας προσωποποιημένης πολιτικής χωρίζονται σε κοινωνικές και πολιτικές. Έτσι, μια κρίσιμη ανησυχία που προβληματίζει τους μελετητές σε όλα τα δημοκρατικά συστήματα, είναι η σύνδεση μεταξύ των πολιτών και των υπευθύνων λήψης αποφάσεων. Οι περισσότεροι μελετητές συμφωνούν ότι τα πολιτικά κόμματα αποτελούν τη βασική μονάδα για τη δημιουργία αυτής της σύνδεσης.

@atsipras Τώρα, στην Αγία Παρασκευή! #Τσίπρας #fyp #tiktokgreece ♬ πρωτότυπος ήχος - Αλέξης Τσίπρας

Ωστόσο, οι γενικές κοινωνικές αλλαγές, όπως η διάβρωση της ταξικής κοινωνίας και η τεχνολογική ανάπτυξη στην επικοινωνία, έχουν αλλάξει το ρόλο των πολιτικών κομμάτων. Τα κόμματα έχουν λιγότερο έλεγχο στις πολιτικές επικοινωνίες και η ψηφοφορία έχει γίνει λιγότερο προβλέψιμη. Η αυξημένη σημασία των μεμονωμένων πολιτικών εις βάρος των πολιτικών ομάδων, όπως τα κόμματα, έχει χαρακτηριστεί «εξατομίκευση της πολιτικής». Η πολιτική εξατομίκευση είναι μια διαδικασία στην οποία το πολιτικό βάρος του μεμονωμένου παράγοντα στην πολιτική διαδικασία αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, ενώ η κεντρικότητα της πολιτικής ομάδας μειώνεται. Η πολιτική εξατομίκευση αποτελεί πολύπλευρο φαινόμενο.

Σε συνέχεια των κοινωνικών αιτιών, οι διάχυτες αλλαγές στις κοινωνικές δομές είναι αυτές που επέφεραν τις οικονομικές και τεχνολογικές αλλαγές. Αυτές οι αλλαγές οδήγησαν σε μια διαδικασία απομάκρυνσης από τις παραδοσιακές και πολιτικές οργανώσεις. Οι πολίτες πλέον δεν μπορούν να ταυτιστούν εύκολα με πολιτικούς σχηματισμούς, με αποτέλεσμα η πίστη τους στα κόμματα, καθώς και τις ιδεολογίες που αντιπροσωπεύουν, να έχει αποδυναμωθεί. Αντίθετα, οι πολίτες εστιάζουν όλο και περισσότερο σε συγκεκριμένα θέματα και μεμονωμένα σε πολιτικούς ηγέτες και υποψηφίους.

Σε γενικές γραμμές, η εξατομίκευση της πολιτικής θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μέρος μιας πιο διαδεδομένης διαδικασίας εξατομίκευσης της κοινωνικής ζωής βάσει της οποίας οι άνθρωποι τείνουν να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τους άλλους ως άτομα και όχι ως εκπροσώπους συλλογικοτήτων και ομάδων. Ωστόσο, έχουν διατυπωθεί ορισμένες πιο συγκεκριμένες αιτίες για την αύξηση της εξατομίκευσης στην πολιτική διαδικασία, τόσο από μακροθεσμικές (εκλογικοί νόμοι) όσο και μικροθεσμικές (δυσπιστία στα κόμματα) προοπτικές.

Θα αποτελούσε σοβαρή παράληψη να μην εστιάσουμε και στις πολιτικές αιτίες που οδήγησαν στη προσωποποιημένη πολιτική. Η ιδεολογία, λοιπόν, εξακολουθεί να παραμένει σημαντική, αλλά οι ιδεολογικές διαιρέσεις είναι λιγότερο έντονες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει καθώς τα αντιτιθέμενα πολιτικά κόμματα κινούνται προς πιο κεντρώες θέσεις που δεν είναι ιδιαίτερα διακριτές. Έτσι, τα προσωπικά χαρακτηριστικά τόσο των υποψηφίων όσο και των ψηφοφόρων αποκτούν ιδιαίτερη θέση. Η δύναμη των εκάστοτε παραγόντων της κατάστασης που συνδέονται με τις διαφορετικές συνθήκες ζωής των ψηφοφόρων υποχωρεί στο προσκήνιο.

Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη ότι η πολιτική σε πολλές δημοκρατίες του δυτικού κόσμου έχει εξατομικευτεί για τουλάχιστον δύο λόγους. Πρώτον, οι επιλογές γίνονται πιο εξατομικευμένες, καθώς εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τις συμπάθειες και τις αντιπάθειες των ψηφοφόρων και από τις αποφάσεις που καθοδηγούν τις πολιτικές αποφάσεις περισσότερο από ότι άλλες μεταβλητές, όπως η ηλικία, η εκπαίδευση και το φύλο. Δεύτερον, οι υποψήφιοι ασχολούνται με την προσωπική τους εικόνα και να χρησιμοποιούν ελκυστικές αφηγήσεις που ευχαριστούν τους υποψήφιους ψηφοφόρους. Ακόμη, πλέον δεν προωθούν μέσα από το λόγο τους, την πολιτική τους ιδεολογία, ώστε να πείσουν τους ψηφοφόρους για το πρόγραμμα τους.

Μεταξύ των παραγόντων που συμβάλλουν σε αυτή τη διαδικασία εξατομίκευσης είναι επίσης: το εκπαιδευτικό υπόβαθρο του εκλογικού σώματος και η ευρύτερη πρόσβαση αυτού σε συνεχώς διαθέσιμες πληροφορίες, η μείωση του αριθμού και της ποικιλομορφίας των πολιτικών κομμάτων, η ομοιότητα των προγραμμάτων που υποστηρίζουν τα αντίπαλα κόμματα. Επιπλέον, τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης, αποτελούν το βασικό όχημα της προσωποποίησης των υποψηφίων, αφού μεταφέρουν εικόνες στους ψηφοφόρους όλη τη διάρκεια της ημέρας, αυξάνοντας έτσι το ποσοστό των πληροφοριών που οφείλουν να επεξεργαστούν.

Η έννοια της εξατομίκευσης σχετίζεται με τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων, των πολιτικών παραγόντων, των μέσων ενημέρωσης και των θεσμών. Πρώτον, οι ψηφοφόροι μπορούν να βασίζουν όλο και περισσότερο τις εκλογικές τους επιλογές στα επιμέρους χαρακτηριστικά των υποψηφίων και των ηγετών. Δεύτερον, η εξατομίκευση μπορεί να συνδεθεί με τη μεταβαλλόμενη συμπεριφορών υποψηφίων και των κομμάτων. Οι πολιτικοί μπορούν να ενεργούν και να κάνουν εκστρατεία περισσότερο ως μεμονωμένοι παράγοντες και λιγότερο ως μέλη του κόμματος. Τρίτον, τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να αντιπροσωπεύουν την πολιτική περισσότερο ως αντιπαράθεση των ατόμων και όχι των συλλογικοτήτων. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, η εργασία προσεγγίζει και εστιάζει στη δεύτερη περίπτωση.

Με δεδομένα τα παραπάνω δεν μας εκπλήσσει το γεγονός ότι η σύγχρονη πολιτική γίνεται εξατομικευμένη, καθώς τα ατομικά χαρακτηριστικά των ψηφοφόρων και των υποψήφιων αποκτούν μεγαλύτερη σημασία στον πολιτικό λόγο. Οι προσωπικότητες των υποψηφίων αιχμαλωτίζουν το κοινό και αποτελούν την βασική εστίαση ενδιαφέροντος των ψηφοφόρων. Οι άνθρωποι τείνουν να ψηφίζουν υποψήφιους των οποίων τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους έρχονται σε συμφωνία με τη δική τους.

Ο όρος προσωποποίηση στην επικοινωνία της εκστρατείας αναφέρεται σε μια εξέλιξη στην οποία οι πολιτικοί αποκτούν πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική διαδικασία. Στην κάλυψη της καμπάνιας, η εξατομίκευση μπορεί να οδηγήσει σε μια μεταβολή της προσοχής. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει η πιθανότητα να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στη εξωτερική εμφάνιση του υποψηφίου παρά στα πολιτικά χαρακτηριστικά που πρεσβεύει.

Στην ανάπτυξη αυτής της τάσης έχει συμβάλλει η τηλεόραση. Τα πολιτικά κόμματα ήθελαν να προσαρμοστούν στις ανάγκες της τηλεόρασης. Από τη δεκαετία του 1970 η διάδοση των τηλεοπτικών συζητήσεων έχει γίνει μέρος του εκσυγχρονισμού και της εξατομίκευσης εκστρατειών σε ολόκληρο τον κόσμο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 οι τηλεοπτικές συζητήσεις ήταν κοινές μόνο σε δέκα χώρες.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ήταν αναπόσπαστο μέρος των εκλογών σε τουλάχιστον 35 έθνη. Η ηγεμονία της τηλεόρασης οδήγησε, είτε κοινωνικούς είτε πολιτικούς θεσμούς, να προσαρμοστούν στην λογική της. Κάτι τέτοιο οδήγησε σε μια μετατόπιση της ισορροπίας ανάμεσα στα μέσα ενημέρωσης και το πολιτικό κόσμο, με αποτέλεσμα η ατζέντα της πολιτικής επικοινωνίας να αλλάξει.

Η κυριαρχία της τηλεόρασης ήρθε και στη πολιτική, αφού απέκτησε κεντρικό ρόλο στην κοινωνία και πραγματοποιήθηκε η απορρύθμιση των τηλεοπτικών δικτύων. Με το πέρασμα των χρόνων η τηλεόραση κατάφερε να καλλιεργήσει μια αληθοφανή άποψη σχετικά με το κόσμο της πολιτικής. Η αμεσότητα της τηλεόρασης προσφέρει την δυνατότητα να γνωρίσουμε άτομα που δεν γνωρίζαμε πριν και τους ενσωματώνει στο δικό μας περιβάλλον.

Η τηλεόραση αποτελεί το βασικό μέσο ενημέρωσης για την προβολή των πολιτικών ιδεολογιών, καθώς χωρίς την τηλεόραση δεν μπορεί να υπάρξει και πολιτική. Οι πολιτικοί προσαρμόζουν τις δραστηριότητες και τις αποφάσεις τους, με γνώμονα τους κανόνες που επιβάλλει η τηλεόραση, καθώς πλέον απώτερος σκοπός των πολιτικών είναι να εμφανιστούν μπροστά από τις κάμερες.

Ακόμη, τα μέσα ενημέρωσης αποτελούν το κυρίαρχο δίαυλο πολιτικών πληροφοριών. Τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης θεωρούνται ζωτικής σημασίας για τη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο οι κυβερνήσεις επικοινωνούν με τους ψηφοφόρους. Την ίδια στιγμή οι αρχηγοί των κομμάτων, και όχι μόνο, εκμεταλλεύτηκαν την έκθεση τους στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης προκειμένου να προσελκύσουν ψήφους.

Παρά το γεγονός ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «κατηγορούνται» συχνά πως είναι ο λόγος για τον οποίο οι πολιτικοί επικοινωνούν πιο άμεσα με πιθανούς ψηφοφόρους, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι αυτό το είδος επικοινωνιακής στρατηγικής δεν είναι νέο φαινόμενο. Η προσωποποίηση της πολιτικής μπορεί να αποδοθεί ως «δεύτερη εποχή της πολιτικής επικοινωνίας».

Αυτή η εποχή ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960, όταν η τηλεόραση έγινε ο πιο σημαντικός δίαυλος επικοινωνίας. Η εξατομίκευση έχει οριστεί ως το γενικότερο, διάχυτο και θεμελιώδες στοιχείο στη διαδικασία αλλαγής των προεκλογικών εκστρατειών. Μια ένδειξη του αντίκτυπου της τηλεόρασης στην πολιτική ηγεσία προέρχεται από την αυξανόμενη σημασία που αποκτούν οι τηλεοπτικές συζητήσεις των ηγετών κατά την διάρκεια των εθνικών προεκλογικών εκστρατειών.

Η δύναμη της εικόνας στη προσωποποιημένη πολιτική

Η κατασκευή-δημιουργία της εικόνας ενός πολιτικού μπορεί να οριστεί ως η στρατηγική ανάπτυξη και χρήση τεχνικών που μπορούν να κατασκευαστούν τόσο με οπτικά όσο και με λεκτικά μηνύματα. Τα συγκεκριμένα μηνύματα παρέχουν ένα σύντομο σύνθημα στο κοινό. Με αφετηρία τη θέση αυτή γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η δύναμη της εικόνας συνέβαλε στην προσωποποιημένη πολιτική. Η σταθερή επαγγελματοποίηση της πολιτικής επικοινωνίας τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, που δανείζεται τεχνικές από το μάρκετινγκ, τις δημόσιες σχέσεις και την διαφήμιση, τομείς που επηρεάζουν με ποικίλους τρόπους τη σύγχρονη πολιτική.

@kyriakosmitsotakis_ Υποδέχτηκα σήμερα στο Μέγαρο Μαξίμου τα καταπληκτικά στελέχη της απίθανης μαθητικής εικονικής επιχείρησης Pandemic Museum από το 1ο ΓΕΛ Ελευσίνας! Συγχαρητήρια! #fyp #tiktokgreece ♬ original sound - Kyriakos Mitsotakis

Είναι αξιοσημείωτο να σημειωθεί πως οι λογικές της δημιουργίας της εικόνας ενός πολιτικού βασίζονται σε τρεις ευρύτερες βάσεις:

• Το ήθος, που σχετίζεται με την εικόνα που έχει σχηματίσει ο πολιτικός ηγέτης
• Το πάθος, που σχετίζεται με την κινητοποίηση του πολιτικού σε κρίσιμες καταστάσεις
• Ο λόγος, που συνδέεται με την λογική και την στρατηγική που αποφασίζει να ακολουθήσει

Ριζωμένη στο οικονομικό-πολιτικό μάρκετινγκ, η δημιουργία της εικόνας ενός πολιτικού, είναι ιδιαίτερα εμφανής στο σημερινό πολιτικό πλαίσιο, καθώς η σύγχρονη δημοκρατική πολιτική αποτελεί μια ασταμάτητη μάχη εικόνων, προκειμένου να προσελκύσει την προσοχή των ψηφοφόρων. Ο ευρύτερος στόχος είναι η δημιουργία, η διατήρηση, η όξυνση και η ενίσχυση των αντιλήψεων του κοινού, έτσι ώστε να επηρεάσουν τις προσωπικές πολιτικές στάσεις και κατ’ επέκταση τη λήψη αποφάσεων με στρατηγικούς σκοπούς.

@atsipras #Τσίπρας #tiktokgreece #fyp #Κέρκυρα ♬ πρωτότυπος ήχος - Αλέξης Τσίπρας

Πολιτικοί και διασημότητα

Κατά κοινή ομολογία, η λέξη «διασημότητα» αναφέρεται στους ανθρώπου οι οποίοι εξαιτίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης απολαμβάνουν μεγαλύτερη παρουσία και ευρύτερο πεδίο δραστηριότητας συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Τους επιτρέπεται να κινούνται σε μια δημόσια σκηνή την ίδια στιγμή που οι υπόλοιποι άνθρωποι απλώς παρακολουθούν. Καθώς τα μέσα ενημέρωσης, η βιομηχανία του θεάματος και η πολιτική έχουν αρχίσει να τέμνονται πιο ορατά, το φαινόμενο που προκύπτει η «πολιτική της διασημότητας» (celebrity politics) επηρεάζει δυνητικά πολλές πτυχές της πολιτικής ζωής. Πιο συγκεκριμένα, αυτό το γεγονός έχει μεγάλη επιρροή στις εκστρατείες, στις εκλογές, στις πολιτικές ατζέντες και στις διεθνείς υποθέσεις.

@kyriakosmitsotakis_ Χρόνια πολλά! #fyp #tiktokgreece ♬ original sound - Kyriakos Mitsotakis

Παρά το γεγονός ότι η συστηματική εμπειρική έρευνα σχετικά με την διεισδυτικότητα και τον αντίκτυπο που έχει στην πολιτική εξακολουθεί να υστερεί, υπάρχει μια σημαντική αύξηση στο φαινόμενο της πολιτικής της διασημότητας (celebrity politics), αντανακλώντας την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση πως το παραπάνω φαινόμενο παρουσιάζει μια αυξανόμενη τάση. Η πολιτική της διασημότητας είναι πιθανώς παρούσα σε διαφορετικούς βαθμούς στα διαφορετικά πολιτικά συστήματα.

Αν θέλαμε να περιγράψουμε την πολιτική της διασημότητας θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένας εκλεγμένος πολιτικός ή υποψήφιος χρησιμοποιεί τεχνικές που χρησιμοποιούν διασημότητες, προκειμένου να ενισχύσει την εικόνα του και να μεταδώσει το μήνυμα του. Τέτοιες τεχνικές περιλαμβάνουν:

• Φωτογραφίσεις πολιτικών με ανθρώπους του πολιτισμού αλλά και με ανθρώπους που συνδράμουν στη ψυχαγωγία του ψηφοφόρου, όπως οι αθλητές.
• Την εκμετάλλευση μη παραδοσιακών πλατφορμών, ώστε ο πολιτικός να προωθήσει μια συγκεκριμένη εικόνα στο λαό. Από τα πιο ιστορικά παραδείγματα αυτής της τεχνικής αποτελεί η συμμετοχή του Μπλερ στους Simpsons.
• Το γεγονός ότι οι πολιτικοί υιοθετούν τεχνικές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός ηθοποιού.

Πλέον, όλο και περισσότεροι ειδικοί ασχολούνται με την αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτικών και το γεγονός ότι ενστερνίζονται τεχνικές που ακολουθούν άνθρωποι του θεάματος. Βέβαια, πριν από 33 χρόνια ο Neil Postman είχε σχολιάσει πως μια πολιτική προσωπικότητα μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε, ανά πάσα στιγμή, χωρίς να κάνει τίποτα και χωρίς να θεωρηθεί παράξενο. Επομένως, σε μια εποχή όπου κυριαρχούσε η τηλεόραση, στην γενική τηλεοπτική κουλτούρα, ο πολιτικός θεωρούνταν ένα είδος διασημότητας.

@atsipras Για ποτό, ύστερα από μία γεμάτη μέρα. Φλώρινα. #Τσίπρας #νέοι #tiktokgreece #fyp ♬ πρωτότυπος ήχος - Αλέξης Τσίπρας

Ένας πολιτικός συμμετέχει σε μια «παράσταση» που έχει ως στόχο να καθιερώσει τον εαυτό του ως το πρόσωπο με τις απαραίτητες ιδιότητες εντός του δημόσιου χώρου. Μέσα από αυτή τη δημόσια παράσταση, οι πολιτικοί προσπαθούν να επιδείξουν ορισμένες πολιτικές δεξιότητες και να τις συνδέσουν με τις πολιτικές αξίες. Προκειμένου, να γίνει η ανάλυση μιας πολιτικής προσωπικότητας πρέπει να γίνει κατανοητή η πρόθεση του πολιτικού. Η ανάλυση αυτής της παράστασης επικεντρώνεται στη συμπεριφορά, στη στάση, στη φωνή και στην εμφάνιση.

Αντιλαμβανόμενος την πολιτική εκπροσώπηση με αυτούς τους όρους, ο θεσμός της πολιτικής έρχεται πιο κοντά στη σφαίρα του θεάματος. Στην πολιτική, ένας ηγέτης οφείλει με κάποιο τρόπο να ενσαρκώνει τα συναισθήματα του κόμματος και του λαού. Στο χώρο της ψυχαγωγίας, μια διασημότητα πρέπει με κάποιο τρόπο να ενσαρκώνει τα συναισθήματα ενός κοινού. Η ύπαρξη πολιτικών ως διασημοτήτων πρέπει να γίνει κατανοητή ως μέρος μιας διαδικασίας ολοκλήρωσης του πολιτικού ορθολογισμού, έτσι ώστε να συμπεριληφθούν τόσο οι συναισθηματικές σχέσεις όσο και οι οργανικές.

Πολιτικός 2.0

Πρόσφατες μελέτες έχουν αποδείξει πως οι εικόνες μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο, όταν έρχεται η στιγμή οι πολίτες να αξιολογήσουν τους πολιτικούς. Πιο συγκεκριμένα, οι ψηφοφόροι αναζητούν συγκεκριμένες ιδιότητες στους πολιτικούς ηγέτες, όπως την εντιμότητα, την ευφυΐα, την φιλικότητα, την ειλικρίνεια και την αξιοπιστία. Οι παραπάνω ιδιότητες είναι αυτές που παίξουν μείζον ρόλο στη λήψη εκλογικών αποφάσεων. Οι τεχνικές διαχείρισης εικόνας μπορούν να βοηθήσουν να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι οι πολιτικοί κατέχουν αυτές τις ιδιότητες.

Συνεπώς, οι αρχηγοί κυβερνήσεων τείνουν να χρησιμοποιούν όλο και πιο συχνά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να τραβήξουν την προσοχή, μέσα από εικόνες ή βίντεο που δημοσιεύουν σε καθημερινή βάση στα προφίλ που έχουν στο εκάστοτε μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η τάση, πλέον, αποτελεί ένα είδος άγραφου νόμου, τον οποίο ακολουθούν οι πολιτικοί.

Ο πρώτος πολιτικός που αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τα νέα μέσα ήταν ο Barack Obama. Κατάφερε να μεταμορφώσει εν μέρει τη δυναμική της ψηφιακής πολιτικοποίησης στις Ηνωμένες Πολιτείες, με την εισαγωγή νέων στρατηγικών για την πολιτική διάδοση πληροφοριών, την κινητοποίηση, την οργάνωση και την συγκέντρωση απαιτούμενων κεφαλαίων. Αυτό που μπορεί να τονιστεί με ασφάλεια είναι πως ο πρώην κυβερνήτης των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump, ακολουθεί μια παρόμοια στρατηγική για την διάδοση των πολιτικών του μηνυμάτων.

Ο επιχειρηματίας και πρώην τηλεοπτικός σταρ ριάλιτι, που έγινε ρεπουμπλικάνος και υπηρέτησε ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι γνωστός για την ιδιαίτερη αγάπη που έχει για το Twitter. Στην συγκεκριμένη πλατφόρμα είχε βρει μια διέξοδο, ώστε να δημοσιεύει τα πιο αντισυμβατικά πολιτικά μηνύματα, τα οποία αποτελούσαν είτε απαντήσεις είτε επιθέσεις στους επικριτές του. Σε πολλές περιπτώσεις, τα tweets του είχαν διαμορφώσει τους τρόπους με τους οποίους οι δημοσιογράφοι είχαν αποφασίσει να «παρουσιάσουν» τον ίδιο, όταν πραγματοποιούσαν ρεπορτάζ σχετικά με θέματα που τον αφορούσαν.

Το Διαδίκτυο και η Πολιτική

Η συζήτηση για το τρόπο με το οποίο το διαδίκτυο επηρεάζει την πολιτική σφαίρα είναι πλούσια από την στιγμή της εμφάνισης του διαδικτύου. Στην δεκαετία του 1990, οι μελετητές προσέγγισαν την έρευνα σε αυτό το τομέα ενδιαφερόμενοι στις δυνατότητες του διαδικτύου. Το διαδίκτυο θεωρήθηκε ως η ευκαιρία για την υλοποίηση της άμεσης δημοκρατίας. Υποστηρίχθηκε επίσης πως αν το διαδίκτυο δεν κατάφερνε να υλοποιήσει την ιδέα της άμεσης δημοκρατίας, ο αντίκτυπος στην πολιτική θα ήταν ελάχιστος.

@kyriakosmitsotakis_ Τι είναι ο ατομικός κουμπαράς; #fyp #tiktokgreece ♬ original sound - Kyriakos Mitsotakis

Μελέτες διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ διαδικτύου και πολιτικής από ένα ευρύ φάσμα προοπτικών. Οι μελετητές τόνισαν ότι το διαδίκτυο θα μπορούσε να αναπτύξει τη συμμετοχή των πολιτών με την δημιουργία στενών σχέσεων με τους θεσμούς που δίνει την δυνατότητα στους πολίτες να πάρουν θέση για συγκεκριμένα πολιτικά ζητήματα. Το διαδίκτυο έχει εξελιχθεί από την στιγμή που εμφανίσθηκε στις ζωές των ανθρώπων και η επιρροή του στην πολιτική έχει αλλάξει λόγω της ανόδου των πολλών ψηφιακών πλατφορμών.

@atsipras #fyp #fypgreece #tiktokgreece #ΔικαιοσύνηΠαντού #Τσίπρας ♬ πρωτότυπος ήχος - Αλέξης Τσίπρας

Στο πλαίσιο αυτό κατανοούμε πως, η έλευση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης έχει δημιουργήσει μια περαιτέρω ικανότητα των ψηφιακών πλατφορμών να συνδέσει τους ανθρώπους και επιτρέποντας τη συνεχή αλληλεπίδραση και συνεργασία. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην διάδοση πληροφοριών των πολιτικών ομάδων. Αποτελούν σημαντικό δίαυλο επικοινωνίας, μέσω του οποίου τα πολιτικά κόμματα ή μεμονωμένοι πολίτες να μπορούν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες τους, να δημοσιοποιούν τις θέσεις τους πάνω σε συγκεκριμένα θέματα και να ανταλλάσσουν πληροφορίες.

Ο ρόλος των ΜΚΔ στην πολιτική σφαίρα

Η άνοδος και η υιοθέτηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως μέσου επικοινωνίας και διατήρησης των κοινωνικών σχέσεων έχει εγκαινιάσει ένα νέο παράδειγμα για την εφαρμογή της πολιτικής επικοινωνίας, ενώ την ίδια στιγμή προσφέρει ατέλειωτες δυνατότητες στο πολιτικό σύστημα. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί σταδιακά να αλλάζουν την έννοια και το βαθμό της πολιτικής συμμετοχής. Αναντίρρητα, ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως στρατηγικό εργαλείο μάρκετινγκ στην πολιτική γίνεται όλο πιο σημαντικό και αναπόφευκτο. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται εργαλείο για τα πολιτικά κινήματα.

@kyriakosmitsotakis_ «Γιατί άνοιξε TikTok❓» #kyriakosmitsotakis ♬ original sound - Kyriakos Mitsotakis

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολιτικό πλαίσιο με τους ακόλουθους τρόπους:

• Αυξάνουν την συμμετοχή των πολιτών. Η παραδοσιακή μη κοινωνική σχέση μεταξύ των πολιτικών δομών και των πολιτών είχε γίνει αντιληπτή, καθώς στις εκάστοτε πολιτικές εκστρατείες η συμμετοχή των πολιτών δεν ήταν τόσο αποτελεσματική.
• Η οργάνωση της εκστρατείας και του επικοινωνιακού πλαισίου, οικοδομείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Η πολιτική δέσμευση, αναφέρεται στο επίπεδο στο οποίο ένα πρόσωπο ή μια εκλογική περιφέρεια εμπνέεται για να συμμετέχει στην πολιτική διαδικασία.

Τα ηλεκτρονικά μέσα έχουν θεωρηθεί ζωτικής σημασίας για τη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο οι κυβερνήσεις επικοινωνούν με τους ψηφοφόρους και επιδιώκουν να τους πείσουν για το πρόγραμμα τους. Ταυτόχρονα, οι ηγέτες των κομμάτων εκμεταλλεύτηκαν την έκθεση τους στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης προκειμένου να προσελκύσουν ψηφοφόρους.

@atsipras #fyp #fypgreece #tiktokgreece #παμεδαναη #Τσίπρας ♬ πρωτότυπος ήχος - Αλέξης Τσίπρας

Ο πολιτικός διαρκώς ασχολείται με τη διαχείριση των πολιτικών εντυπώσεων, ώστε να βελτιώσει την εικόνα που προβάλλεται στο κοινό. Μελέτες σχετικά με κοινωνικές πλατφόρμες όπως το Facebook και το Twitter έδειξαν, ότι το διαδίκτυο μπορεί να προσφέρει μια πλατφόρμα για τους πολιτικούς να παρουσιάζουν την καλύτερη εκδοχή τους στο εκλογικό σώμα, να διαχειρίζονται μια ποικιλία εντυπώσεων και να προάγουν τον εαυτό τους.

Η δραστηριότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι αρκετά ενεργός χρήστης του TikTok. Αξιοποιώντας αυτή την πλατφόρμα, ο Πρωθυπουργός μπορεί να συνδεθεί με μια νεότερη δημογραφική ομάδα, να αναδείξει την προσωπικότητά του και να προωθήσει τις πολιτικές του με διασκεδαστικό και ελκυστικό τρόπο.

Ο λογαριασμός του Μητσοτάκη έχει συγκεντρώσει πάνω από 150 χιλιάδες ακόλουθους και 1.5 εκατομμύρια likes. Ο λογαριασμός περιλαμβάνει ένα μείγμα προσωπικού και πολιτικού περιεχομένου, από την πρωινή γυμναστική του έως και πως είναι μια μέρα του στο γραφείο.

@kyriakosmitsotakis_ Ομιλίες 💡 #fyp #tiktokgreece ♬ original sound - Kyriakos Mitsotakis

Ο Μητσοτάκης έχει χρησιμοποιήσει το TikTok για να προωθήσει τις πολιτικές και τις πρωτοβουλίες του. Σε ένα βίντεο για παράδειγμα μιλά για τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή και ενθαρρύνει τους θεατές να κάνουν μικρές ενέργειες, όπως η χρήση επαναχρησιμοποιούμενων τσαντών. Σε ένα άλλο βίντεο, προωθεί την ελληνική εκστρατεία εμβολιασμού COVID-19 και ενθαρρύνει τους νέους να εμβολιαστούν για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και τους αγαπημένους τους.

Μέσω του λογαριασμού του στο TikTok, ο Μητσοτάκης κατάφερε να προσεγγίσει το νεανικό κοινό και να εμπλακεί μαζί του με τρόπο που τα πολιτικά κανάλια δεν το επιτρέπουν. Η χρήση της πλατφόρμας από τον ίδιο έχει επίσης βοηθήσει να σπάσει κάποια από τα τείχη μεταξύ των πολιτικών και του κοινού, κάνοντάς τον να φαίνεται πιο προσιτός.

@kyriakosmitsotakis_ Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Αδέσποτων άρα και του Peanut! 🥜 Βάλτε στη ζωή σας ένα μικρό φίλο υιοθετώντας ένα αδέσποτο. #fyp #tiktokgreece ♬ original sound - Kyriakos Mitsotakis

Εν κατακλείδι, η χρήση του TikTok από τον Κυριάκο Μητσοτάκη ήταν ένας επιτυχημένος τρόπος για να εμπλακεί με ένα νεότερο δημογραφικό κοινό, να αναδείξει την προσωπικότητά του και να προωθήσει τις πολιτικές του με έναν διασκεδαστικό και ελκυστικό τρόπο. Τα ανάλαφρα βίντεό του και η προσωπική του επαφή βοήθησαν να γίνει πιο «προσιτός» στο κοινό. Καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνεχίζουν να διαδραματίζουν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην πολιτική, η χρήση του TikTok από τον Μητσοτάκη χρησιμεύει ως παράδειγμα για το πώς οι πολιτικοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις πλατφόρμες για να συνδεθούν με τους ψηφοφόρους και να προωθήσουν τις πολιτικές τους με δημιουργικό και αποτελεσματικό τρόπο.

@kyriakosmitsotakis_ #fyp #tiktokgreece ♬ original sound - Kyriakos Mitsotakis

Η δραστηριότητα του Αλέξη Τσίπρα

Ο Αλέξης Τσίπρας είναι εξίσου ενεργός χρήστης του TikTok. Αξιοποιώντας αυτή την πλατφόρμα, ο Τσίπρας με αυτό τον τρόπο κατάφερε να έρθει πιο κοντά στο νεότερο κοινό.

@atsipras #Τσίπρας #fyp #tiktokgreece #fy ♬ πρωτότυπος ήχος - Αλέξης Τσίπρας

Ο λογαριασμός του Τσίπρα έχει συγκεντρώσει πάνω από 79 χιλιάδες followers και 1.5 εκατομμύρια likes. Ο λογαριασμός περιλαμβάνει ένα μείγμα προσωπικού και πολιτικού περιεχομένου, από τα ταξίδια του σε όλη την Ελλάδα μέχρι το έργο του ως πολιτικός.

@atsipras #fyp #fypgreece #tiktokgreece #Τσίπρας ♬ πρωτότυπος ήχος - Αλέξης Τσίπρας

Ο Τσίπρας έχει επίσης χρησιμοποιήσει το TikTok για να προωθήσει τις πολιτικές και τις πρωτοβουλίες του. Σε ένα βίντεο, προωθεί τη σημασία της εκπαίδευσης και ενθαρρύνει τους νέους να κυνηγήσουν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες τους. Ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει αποφασίσει να πλαισιώσει τον λογαριασμό του στην πλατφόρμα με πιο ευχάριστες στιγμές συγκριτικά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Συμπερασματικά, η χρήση του TikTok από τον Αλέξη Τσίπρα ήταν ένας επιτυχημένος τρόπος για να έρθει σε επαφή με ένα νεανικό κοινό, να αναδείξει την προσωπικότητά του και να προωθήσει τις πολιτικές του, Τα ανάλαφρα βίντεο και η προσωπική του επαφή τον έκαναν πιο οικείο στο κοινό.

@atsipras #fyp #fypgreece #tiktokgreece #Τσίπρας #παναθηναϊκός ♬ πρωτότυπος ήχος - Αλέξης Τσίπρας