Η πένα «καρφώνεται» στη συνείδησή μας (vid)
Ο λαός ενώθηκε για να υψώσει την ασπίδα του ψεύδους απέναντι στην αλήθεια. Όχι, δεν έχουμε να κάνουμε με αρχαία τραγωδία, με επιγραμματική φράση ή με την αρχή ενός σκοτεινού παραμυθιού. Αυτή η διαπίστωση έρχεται από μακριά, από τα χρόνια που η αστική τάξη πήρε την εξουσία, από τότε που το κεφάλαιο αποφάσισε να ντύσει τη σιδερένια γροθιά με μετάξι. Και είπαν στον λαό: ψήφισε, άκου τους θεσμικούς παράγοντες και ικανοποίησε τα συμφέροντα σου. Κάποιος, όμως, που τον έλεγαν Καρλ, επισήμανε μια λεπτομέρεια. Όλα τα προηγούμενα είναι καλοδεχούμενα, αρκεί να υπηρετούν τα συμφέροντα του προλεταριάτου τη δεδομένη στιγμή. Και η στιγμή ήταν (σχεδόν) πάντα χειραγωγημένη, ελεγχόμενη, θηλιά στο λαιμό. Οι λίγοι που δεν ικανοποίησαν την αυταπάτη ήρθαν «από τα κάτω». Οι λίγοι φώναξαν την αλήθεια ρε! Την αλήθεια! Και ο «σοφός» λαός τι λέτε ότι έκανε τότε; Βρήκε τον εχθρό, τον έδειξε και τον εκμηδένισε. Ναι, το λαός ενωμένος ποτέ νικημένος ισχύει. Εδώ και χρόνια, όμως, ο εχθρός είναι το ζητούμενο και η ατομική εξουσία. Τα ερείπια αναζητούνται και κάθε καθρέφτης θα διαλύεται γιατί είναι επικίνδυνος. Μεταφερόμαστε στη σκηνή, στην πλατεία, στην κοινωνία και στον λόγο αυτού που «κάρφωσε» την πένα στη συνείδησή μας. Κυρίες και κύριοι, «Ένας εχθρός του λαού», του Χένρικ Ίψεν.
Άμεσο και αιχμηρό
Το κείμενο του Νορβηγού, του παγκόσμιου θεατρικού συγγραφέα, μας βρίσκει εκεί που ενώνονται μυαλό και ψυχή, στο σημείο που το στόμα τρέμει και τα μάτια συλλαμβάνουν τον χρόνο. Για να διαχειριστείς ένα τέτοιο κείμενο, απαιτείται τόλμη, πεντακάθαρες προθέσεις και η διατήρηση της πορείας που επιβάλλει ο δημιουργός. Το «Ένας εχθρός του λαού» είναι πολιτικό έργο που δεν μασάει τα λόγια του. Ο Ίψεν τα βάζει με τη συμπαγή πλειοψηφία. Ένας άνθρωπος που βλέπει τα κοινωνικά/πολιτικά σημάδια, δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Και τι έβλεπε ο Ίψεν; Την εδραίωση της κυριαρχίας ενός καταπιεστικού συστήματος, την κόπωση και την αδυναμία του ανθρώπου να αντιπαρατεθεί με το ισχυρό ψεύδος, με την άρρωστη αλήθεια. Η ποδηγέτηση, η εξαπάτηση, ο ατομισμός και ο τρόπος σκέψης που επιβάλλει η απόκτηση κέρδους, αυτά άπλωναν τις ρίζες τους στο σώμα της κοινωνίας. Και επειδή η αλήθεια ήταν, και είναι, πεισματάρα, δεν θα αργούσε να βρει τον δρόμο προς το φως. Η σκηνή ήταν έτοιμη, και δεν έχει ουσιαστικά αλλάξει, και η απόλυτη αλήθεια θα αναμετριόνταν με το πανίσχυρο ψεύδος. Αυτό το πλαίσιο δεν πειράχτηκε καθόλου από τη σκηνοθέτρια Γεωργία Μαυραγάνη και τη μεταφράστρια Μαργαρίτα Μέλμπεργκ. Και φτάνοντας στη δραματουργική επεξεργασία (Γεωργία Μαυραγάνη, Δήμητρα Στρατικοπούλου), είδαμε τη σαφήνεια και την ουσιαστική παρουσίαση του διαχρονικού, ιψενικού, έργου. Η επιλογή να δει ο θεατής ένα δραματοποιημένο ντοκουμέντο μιας συνέλευσης (σ.σ όπως αναφέρεται στο δελτίο Τύπου) εξυπηρετεί απόλυτα τον διάλογο αλήθειας-ψεύδους. Το αποτέλεσμα είναι αιχμηρό, άμεσο και απόλυτα σημερινό. Καμία υπερβολή, καμία αχρείαστη πολυπλοκότητα.
Τίποτα δεν ξεφεύγει
Το έργο γράφτηκε το 1882 και σοκάρει με την επικαιρότητά του. Ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με τον αδύναμο/δυνατό εαυτό του, με το εύθραυστο πεδίο που λέγεται «αυτοκριτική» και με την ελπίδα να γίνει λίγο πιο γενναίος. Η υπόθεση είναι απλή. Ο Τόμας Στόκμαν, γιατρός μιας μικρής, πρόσφατα αναπτυσσόμενης εξαιτίας των θεραπευτικών λουτρών της, πόλης. Ανακαλύπτει ότι τα λουτρά είναι μολυσμένα. Προκειμένου να ενημερώσει τους συμπολίτες του για το πρόβλημα θα ζητήσει τη βοήθεια του τοπικού Τύπου και της πολιτικής ηγεσίας. Και κάπου εδώ εμφανίζονται οι πυλώνες του έργου. "Η συμπαγής πλειοψηφία είναι ο εχθρός του λαού» και «ο πιο δυνατός άνθρωπος του κόσμου είναι αυτός που είναι μόνος του». Η σφιχτή αφήγηση, γεμάτη νεύρο και αποφασιστικότητα, κινείται εύρυθμα από τη μία άκρη στην άλλη και αναδεικνύει το ύφος πρόβας και σταδιακής αποκάλυψης που έχει επιλέξει η σκηνοθέτρια. Οι έξι ηθοποιοί αφήνονται στο αφηγηματικό, στις αυθόρμητες αντιδράσεις και στο συναίσθημα. Τίποτα, όμως, δεν ξεφεύγει και στα 70 λεπτά που διαρκεί η παράσταση καταλαβαίνουμε ποιος είναι ο εχθρός του λαού και ποιος είναι δυνατός. Η σκηνική χημεία των συντελεστών δεν αφήνει να δημιουργηθούν κενά. Στην παράσταση συμμετέχουν μαθητές από το «Εργαστήρι Κίνησης και Αυτοσχεδιασμού» του «Studio Trajectory». Το «Ένας εχθρός του λαού» είναι μια καλοδουλεμένη, εύστοχη, γεμάτη ουσία, παράσταση.
Ταυτότητα παράστασης
«Ένας εχθρός του λαού», του Χένρικ Ίψεν
Στο θέατρο «Ρεκτιφιέ» [έως 30/5]
Μετάφραση: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ
Σκηνοθεσία: Γεωργία Μαυραγάνη
Δραματουργική επεξεργασία: Γεωργία Μαυραγάνη - Δήμητρα Στρατικοπούλου
Βοηθός Σκηνοθέτριας: Δήμητρα Στρατικοπούλου
Σκηνικά-κοστούμια: Άρτεμις Φέσσα
Μουσική-ήχος: Χάρης Νείλας
Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη
Φωτογραφίες-τρέιλερ: Νίκη Δουλγεράκη
Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου Χάπι Εντ – Fabrica Athens
Οργάνωση Παραγωγής: LEFOU PRODUCTIONS
Παίζουν
Ειρήνη Αδάμου, Βαγγέλης Αμπατζής, Γιώργος Ζυγούρης , Γιάννης Κατσιμίχας, Στέφανος Λώλος ,Σταύρος Τσιτσόπουλος.
Μαζί τους εμφανίζονται: Ναταλία-Ανδριάνα Ειρηνάκη, Αναστασία Μπόλλα, Γιώργος Νάτσης, Μελίνα Παούρη, Νεφέλη Παούρη, Νάσια Στρατικοπούλου.
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Κυριακή στις 19:30
Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30
Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος: 16€
Φοιτητικό – Άνω των 65: 14€
Άνεργοι – ΑμΕΑ: 8€
Διάρκεια: 70 λεπτά
Τηλέφωνο κρατήσεων: 694 630 8939
Προπώληση στο more.com
*Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
