Αξέχαστες σκηνές: Η καρδιά του κτήνους (vid)

• Το φρικτό γέλιο… χορεύει
• Ο προκλητικός τρόπος του ΜακΝτάουελ

Αυτό δεν ήταν ταινία, ήταν βόμβα! Αυτό δεν ήταν μία ακόμη στιγμή έμπνευσης, ήταν προφητεία. Αυτό δεν ήταν το σήμερα, ήταν το αύριο. Αυτό δεν φτιάχτηκε για να αντέχει σε χρόνο ενεστώτα, για το μέλλον δημιουργήθηκε. Αυτό δεν ήταν η ματιά πάνω σε ένα κοινωνικό πρόβλημα, ήταν η αποκάλυψη της ρίζας του προβλήματος. Αυτό το φιλμ δεν μπόρεσε να αποφύγει το αναπότρεπτο, να προκαλέσει πάθη και επικίνδυνες μιμήσεις. Αυτό δεν ήταν άλλο ένα καλλιτέχνημα, ήταν πολιτική-κοινωνική δήλωση που δεν είχε αντίλογο. Αυτό ήταν, είναι, θα είναι, «Το κουρδιστό πορτοκάλι» και περιέχει πάρα πολλές αξέχαστες σκηνές. Εμείς διαλέγουμε μία. Αυτήν που συνδυάζει το ωμό με το διασκεδαστικό, το άγριο με το παιχνιδιάρικο, το ανάλαφρο με το βάρβαρο, την τρέλα με την κυνικότητα. Σε αυτή τη σκηνή αποτυπώνεται η κατάπτωση, η μανία, η απελπισία και φυσικά η σκηνοθετική, ερμηνευτική μαεστρία. Το γέλιο του διαβόλου παίρνει σάρκα, οστά, κίνηση και ξεκινά τον τρομακτικό χορό του. Το τραγούδι που συνοδεύει αυτή την άναρχη χορογραφία είναι εύθυμο, ευδιάθετο, σχεδόν λυτρωτικό. Το αριστούργημα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ μας έδωσε μια σκηνή εισβολής-βιασμού που δεν πρόκειται να ξεχαστεί. Σε αυτή τη σκηνή χτυπά η καρδιά του κτήνους.

Το φρικτό γέλιο… χορεύει

Το πώς κατέληξε ο Κιούμπρικ να χρησιμοποιήσει το «Singin in the rain» σε αυτή τη σκηνή είναι άγνωστο. Ίσως να ήταν η αντίθεση της χαράς και της ανεμελιάς που δίνει το τραγούδι με την ωμότητα της στιγμής. Ίσως με αυτόν τον τρόπο ήθελε να τονίσει τον επικίνδυνο και νοσηρό χαρακτήρα του πρωταγωνιστή του. Όπως και να χει, αυτή η ιδιαίτερη προσαρμογή έκανε ξεχωριστή τη σκηνή.
Ο Άλεξ και η συμμορία του λατρεύουν την παράνομη ζωή, παίρνουν χαρά και βιώνουν μια νοσηρή, κυνική, δύναμη. Η δράση τους έχει φέρει το περιθώριο στο κέντρο της κοινωνικής ζωής και στην ουσία τσακίζουν το ίδιο, κοινωνικό, σώμα που τους έχει εκθρέψει. Το τερατώδες δημιούργημα της εγκαταλειμμένης οικογένειας, της απρόσωπης, εχθρική, πολιτείας και της αδιάφορης κοινωνίας εκδικείται με τον βίαιο τρόπο του. Κάθε παραβατική στιγμή είναι στιγμή διασκέδασης και ευτυχίας για τους τέσσερις νεαρούς. Η αθωότητα των παιδιών έχει επιστρέψει με την ασυλλόγιστη κακία και τη σαδιστική, βασανιστική, διάθεση. Το «Singin in the rain», λοιπόν, είναι το φριχτό γέλιο πάνω στις «ασφαλείς» και «τακτοποιημένες» ζωές των φιλήσυχων πολιτών. Ο Άλεξ χορεύει και πραγματικά νιώθει την απόλαυση του κομματιού, πραγματικά αισθάνεται ευτυχισμένος, ικανοποιημένος, που πονά και πληγώνει τους άλλους γύρω του.

Ο προκλητικός τρόπος του ΜακΝτάουελ

Η σκηνή είναι φτιαγμένη για να προκαλέσει ασφυξία και καθαρή αποστροφή. Οι φακοί που χρησιμοποιεί ο Κιούμπρικ δίνουν την απειλητική διάθεση. Η κάμερα κινείται στον ρυθμό της συμμορίας, δεν μένει σταθερή και δημιουργεί μια μεθυστική περιδίνηση. Όταν ο Άλεξ [Μάλκομ ΜακΝτάουελ] δίνει οδηγίες για το πώς να κινηθούν στο σπίτι, η κάμερα φτιάχνει ένα σταθερό κάδρο εκθέτοντας το τρομακτικό μεγαλείο του πρωταγωνιστή. Και μετά, αρχίζει ο χορός! Η άνεση του ΜακΝτάουελ δεν συγκρίνεται φυσικά με του Τζιν Κέλι, άλλα με έναν προκλητικό τρόπο ο πρώτος έχει μπει στο πνεύμα του τραγουδιού που ερμήνευσε ο δεύτερος. Λέγεται ότι ο Κέλι είχε ενοχληθεί που χρησιμοποιήθηκε έτσι το τραγούδι του. Μάλιστα, όταν οι δυο τους συναντήθηκαν, σε πάρτι του Χόλυγουντ, ο Κέλι αποχώρησε εκνευρισμένος από τον χώρο. Χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε ότι αιτία της στάσης του ήταν η μη πληρωμή του για τα δικαιώματα χρήσης του κομματιού. Όπως και να χει, αυτή η σκηνή από «Το κουρδιστό πορτοκάλι» είναι αξιομνημόνευτη. Μέσα απ’ αυτήν απεικονίζεται η διεστραμμένη και βαθιά πληγωμένη ανθρώπινη ψυχή.