Αξέχαστες σκηνές: Κανείς δεν γλιτώνει, ούτε ο Μπετόβεν! (vid)
Η σκηνή αυτή σου κρατά τα μάτια ανοιχτά και σου λέει δες πώς χάνεται η ζωή από μέσα σου. Δες και θυμήσου ότι στο μυαλό είναι ο στόχος, ε; Το κυρίαρχο οικονομικό/πολιτικό σύστημα ποτέ δεν θέλησε να κατανοήσει τη βία. Ποτέ δεν θέλησε να τη «θεραπεύσει». Ποτέ δεν αναζήτησε τις αιτίες της. Ποτέ δεν στάθηκε απέναντι στον καθρέφτη για να πει είσαι ένοχος! Η καταστολή, δηλαδή η βία, ήταν πάντα ο τρόπος των εξουσιαστών να νουθετούν και να συμμορφώνουν τους ανυπάκουους, τους παρίες και τους παραβατικούς. Ένας ήταν και είναι ο σκοπός: να καταστραφεί ό,τι έχει μέσα του ο άνθρωπος. Δεν έχει σημασία αν υπάρχει και λίγο καλό. Όλα πρέπει να υπακούν στα «θέλω» του ισχυρού, στις εντολές και στις επιδιώξεις του. Η παραγωγή και προαγωγή της βίας είναι το επιθυμητό κάθε αστικού κράτους, κάθε διαχειριστή της εξουσίας. Όσοι επιστρέφουν ένα μικρό μέρος αυτής, υποφέρουν, πληγώνονται, πληγώνουν, φυλακίζονται και δεν σωφρονίζονται ποτέ! Το κρατικό μονοπώλιο της βίας θέλει ανθρώπους άβουλους, φοβισμένους, κενούς. Και η αυτή η σκηνή από «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» το αποδεικνύει περίτρανα. Κανείς δεν γλιτώνει, ακόμα και ο παντοτινός Λούντβιχ βαν Μπετόβεν!
Μια δολοφονική τομή στην ψυχή και το πνεύμα
Η σκηνή αυτή επιβεβαιώνει πως δεν υπάρχει όριο στον σαδισμό, στα βασανιστήρια και στη συνέχιση της βάρβαρης πολιτικής του αστικού κράτους. Το να εκδηλώνεις τις παρορμήσεις, τα πάθη, τις αντιδράσεις, τις σκέψεις σου όπως θες εσύ, δεν είναι πρέπον. Το καταδυναστευτικό σύστημα θέλει να σου υπαγορεύσει τον τρόπο που θα ζεις και θα φέρεσαι. Οι «πεφωτισμένοι» ηγέτες ξέρουν να «θεραπεύουν» δια της ρίψης σκληρών ράβδων εις την κεφαλήν αντιδραστικών νέων. Και, όπως έχουμε ακούσει και δει και εμείς εδώ στην Ελλάδα, ασθενήν έχομεν […] στον γύψο τον βάλαμε, τι πιο δοκιμασμένο από μια λοβοτομή; Εν προκειμένω μια τομή στην ψυχή και το πνεύμα ενός ατίθασου νεαρού. Στη σκηνή αυτή βλέπουμε πως μεταμορφώνεται ο Άλεξ, ο κεντρικός ήρωας της ταινίας, σε ένα «άδειο δοχείο». Όλα τα χαρίσματα, οι δεξιότητες, η φαντασία, οι ιδέες διαγράφονται. Οι επιστήμονες που τον «θεραπεύουν» τον «βομβαρδίζουν» με σκηνές βίας, αδιάλειπτα. Αυτός κάθεται δεμένος, με μια κάσκα στο κεφάλι, με καλώδια-αισθητήρες προσαρμοσμένα και τα μάτια διαρκώς ανοιχτά. Και ενώ αρχίζει να του προκαλείται η τεχνητή αποστροφή για τη βία, η ακοή του συλλαμβάνει το ηχητικό θέμα των πλάνων. Σε εικόνες από την περίοδο των ναζί, ακούγεται η ενάτη συμφωνία του Μπετόβεν. Ο Άλεξ αντιδρά, δεν αντέχει, ουρλιάζει και παρακαλεί να σταματήσει η προβολή. Δεν τον νοιάζει το άτομό του. Αυτό έχει χαθεί. Ο Μπετόβεν, όμως, δεν έφταιξε σε τίποτα, δεν πείραξε κανέναν, μουσική έγραψε. Και η βία συνεχίζεται με την παγερή άρνηση ικανοποίησης του αιτήματός του.
Το αφ’ υψηλού βλέμμα
Η σκηνή διαρκεί σχεδόν 4:30. Βλέπουμε τον Άλεξ στο κρεβάτι του δωματίου του να συζητά με την επιβλέπουσα, μία από τους πολλούς, ιατρό. Της εξομολογείται ότι ήταν τρομερό αυτό που είδε την προηγούμενη. Αυτή του λέει ναι, η βία είναι τρομερό πράγμα. Αυτός απορεί για τον τρόπο που ένιωσε. Ποτέ του δεν είχε νιώσει ναυτία απέναντι σε βίαιες σκηνές. Αυτή του λέει ότι όταν είμαστε υγιείς, αυτή πρέπει να είναι αντίδρασή μας σε τέτοιες εικόνες. Του υπενθυμίζει ότι πρέπει να θεραπευτεί. Η κάμερα παίρνει από κάπως χαμηλή γωνία την ιατρό. Την ανεβάζει, της δίνει το αφ’ υψηλού βλέμμα. Και μετά την κουβέντα έρχονται τα πλάνα από τις παρελάσεις και τις θηριωδίες των ναζί. Ο καθηλωμένος Άλεξ, με τα ορθάνοιχτα μάτια, παρακολουθεί και ο τρόμος, η απέχθεια, τον συνοδεύουν. Το γεμάτο ένταση πρόσωπό του δεν κρύβει τίποτα. Όταν αντιλαμβάνεται τη βεβήλωση που γίνεται στον Μπετόβεν, ξεσπά και ζητά τη διακοπή της «θεραπείας». Η κάμερα θα δείξει τα ψυχρά, απάνθρωπα, πρόσωπα των γιατρών, την κυνική απόρριψη του αιτήματος του Άλεξ. Μετά απ’ αυτό βλέπουμε την απελπισμένη παράδοση, την ολοκλήρωση της μεταμόρφωσης του ανθρώπου σε άψυχη κούκλα. Ο Κιούμπρικ με απλότητα και ευγλωττία παρουσιάζει τη διαστροφή και τη δυστοπία της εξουσίας πάνω σε αβοήθητους πολίτες. Δείτε το! Ξανά!
