Ντέιβιντ Λιντς: Ο φακός είναι η τρύπα του ντόνατ! (vids)
Ο πελάτης δεν θα ζητήσει ποτέ κάτι άλλο, μόνο μπλε βελούδο. Εντάξει, ας μην είμαστε απόλυτοι. Υπάρχουν κι άλλα χρώματα, κι άλλα υφάσματα και ελεύθερα επιλέγουμε, επιλέγετε. Το συγκεκριμένο, όμως, είναι πάντα εκεί. Το φοράς, το αγγίζεις, σε φοράει, σε αγγίζει, σε ζεσταίνει, σε κρυώνει, σε σκεπάζει, σε ταξιδεύει σε δύο κόσμους, σε τοποθετεί στο μεταίχμιο αλήθειας και φαντασίας, σε βάζει ανάμεσα στην αλήθεια και στην αλήθεια. Μην απορείτε. Η φαντασία είναι το απόλυτο άκρο της αλήθειας, αυτό που τη συμπληρώνει, την αναδεικνύει και την ανατρέπει. Ο Ντέιβιντ Λιντς πήρε την κάμερα, τα μάτια του, το βλέμμα του, τις σουρεαλιστικές σκέψεις του και μας έδωσε τον κόσμο ανάμεσα στις δύο επικράτειες. Αλήθεια και φαντασία, αλήθεια και αλήθεια! Το σκοτεινό, υπερρεαλιστικό, καλλιτεχνικό του όραμα δεν θα λείψει. Θα λείψει η επόμενη σκέψη του, η επόμενη εικόνα του, το επόμενο χτύπημά του στη συνείδησή μας. Για τους περισσότερους, όλα ξεκίνησαν με το «Μπλε Βελούδο». Για τους περισσότερους τίποτα δεν τελείωσε. Με τον τρόπο της το είπε και η οικογένειά του. Σε ανάρτηση στο Facebook, ανακοινώνοντας το θάνατό του, έγραψαν το εξής: «Η απουσία του αφήνει μεγάλο κενό στον κόσμο. Αλλά όπως θα έλεγε και ο ίδιος κρατήστε τη ματιά σας στο ντόνατ και όχι στην τρύπα».
Όλα είναι Μπλε Βελούδο
Και ξαφνικά, ένα καλοκαίρι, άκουγες την ατάκα, «όλα είναι μπλε βελούδο». Δεν καταλάβαινες. Παιδί του Γυμνασίου και μόνο η μπάλα σε ενδιέφερε. Κάτι, όμως, γινόταν μέσα σου. Έπιανες τον εαυτό σου να σκέφτεται τι σημαίνει αυτό; Και πήγαινες στους μεγαλύτερους να μάθεις. Αυτοί ξεκινούσαν την απάντηση με ένα ανέκδοτο. Στο τέλος γελούσες και το «όλα είναι μπλε βελούδο» γινόταν η φράση-έξοδος, απόδραση, ανατροπή. Επέστρεφες και η αντιμετώπιση δεν άλλαζε. Η ιστορία του ανεκδότου διαφοροποιούνταν λίγο, όμως το φινάλε έμενε απαράλλακτο. Μετά από λίγο έπαψες να ρωτάς. Το «Μπλε Βελούδο» είχε κολλήσει για τα καλά στο μυαλό σου. Θα σε ρωτούσαν οι γονείς σου τι θες για φαγητό και συ θα τους έλεγες… Για μερικά λεπτά απορημένα βλέμματα θα γέμιζαν τον χώρο και μετά θα ακουγόταν η φωνή του πατέρα α, καλά… το παιδί μας δουλεύει. Δεν ήταν έτσι. Η ανεμελιά του καλοκαιριού, η υγρασία της νύχτας και η ζέστη των τσιμέντων, αυτά ήταν που συνόδευαν το αναπάντεχο, το απρόσμενο και το άγνωστο που ήταν δεδομένο. Άνοιγες την τηλεόραση το βράδυ, το παράθυρο ανοιχτό και το απαλό αεράκι σε δρόσιζε, σε συνόδευε στο ατσαλάκωτο σκοτάδι του νέου σου κόσμου, στο «Μπλε Βελούδο» του Ντέιβιντ Λιντς. Αυτός ήταν πίσω απ’ όλα, αυτός ευθυνόταν για το πιο περίεργο καλοκαίρι που είχες ζήσει.
Ασυμβίβαστο στιλ (προφανώς)
Το κείμενο που έχετε μπροστά στα μάτια σας, στην οθόνη σας, δεν είναι το συνηθισμένο αφιερωματικό κείμενο για έναν σπουδαίο καλλιτέχνη. Έτσι ελπίζει τουλάχιστον. Οι πληροφορίες, αναλύσεις, γι’ αυτόν και το έργο του μετά τον θάνατό του, άφθονες. Στον ωκεανό του Διαδικτύου μπορούσες να ακούσεις το υγρό τρίξιμο των νερών-λέξεων και στο γνωστό-άγνωστο σύμπαν, που πάλι αυτός δημιούργησε, έστω και έμμεσα, υπήρχαν οι αναφορές-οδοδείκτες για τον δημιουργό Ντέιβιντ Λιντς.
Η νέα παράγραφος ακολουθεί τον ρυθμό της πληκτρολόγησης και του σκρολαρίσματος στην οθόνη. Ένταση, ταχύτητα -ελεγχόμενη- και καίρια (για σένα) επιλογή. Και διαβάζεις-μεταφράζεις. Το τηλεοπτικό «Twin Peaks», το επίμονο (δική μας προσθήκη αυτή) «Μπλε Βελούδο», «Η Χαμένη Λεωφόρος», το «Μαλχόλαντ Ντράιβ» ένωναν, συγχώνευαν, τον τρόμο με το φιλμ νουαρ, το αστυνομικό διήγημα με τον ευρωπαϊκό σουρεαλισμό. Ο Λιντς ύφαινε ιστορίες, σαν τον Μπουνιουέλ, που προχωρούσαν με τη δική τους αμίμητη λογική. Μικρή διακοπή εδώ. Αν δεν θέλετε λόγια, τα δικά μας, των άλλων, ακούστε το soundtrack από το «Μαλχόλαντ Ντράιβ». Οι νότες, οι μελωδίες, πλημμυρίζουν το μυαλό, τις αισθήσεις και φωτίζουν τον κόσμο και το πρόσωπο του Ντέιβιντ Λιντς.
Επιστροφή στα γραμμένα και αμέσως στο 2020. Τότε η Ακαδημία Κινηματογράφου αποφάσισε να του δώσει τιμητικό Όσκαρ για την προσφορά του στο σινεμά. Υποκρισία; Δικαιοσύνη; Συγγνώμη; Δέξου το και πάμε παρακάτω; Τέλος πάντων… Οι τέσσερις προηγούμενες υποψηφιότητες δεν άντεξαν το χρυσάφι των «ειδικών». Πίσω, γρήγορα, στο 1977. Ντεμπούτο με το «Eraserhead». Τρόμος, μαύρο χιούμορ… Μια δουλειά που έγινε το καρφί στο μάτι του κινηματογραφικού κυκλώματος. Εξωστρέφεια και ασυμβίβαστο στιλ κέρδισαν την προσοχή του Χόλυγουντ και του ευρωπαϊκού κινηματογραφικού κατεστημένου. Η εταιρεία παραγωγής του Μελ Μπρουκς τον προσλαμβάνει για να γυρίσει το «Άνθρωπος Ελέφαντας». Συγκινητικό δράμα που κέρδισε οκτώ υποψηφιότητες για Όσκαρ. Τίποτα δεν ένοιαζε τον Λιντς, μόνο η παράδοση του δικού του ξαφνιάσματος. Οι στροφές του μυαλού πολλαπλασιάζονταν, οι ταινίες έρχονταν και ένας κόσμος που δεν υπήρχε, υπήρξε. «Κατάπιε» το φως των αστεριών και έγινε ο μόνιμος πλανήτης-δορυφόρος μας.
Λοιπόν… Αυτά από εμάς, εμένα -όχι, θέλω κι άλλο…- σταματάμε, σταματάμε, σταματάμε. Τελικά, το ντόνατ είναι η τρύπα ή η τρύπα είναι το ντόνατ;
*Χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από το κείμενο David Lynch, Visionary Director of ‘Twin Peaks’ and ‘Blue Velvet,’ Dies at 78 [variety.com]
