Η Ευρώπη, η Μέρκελ, το ευρώ και τα… «exit»

Brexit, Frexit, Nexit, Grexit; Πόσα -exit και πόση «εξοδολογία» να αντέξει η δύσμοιρη η Ευρώπη; Αυτό είναι το ερώτημα που, όπως εκτιμούν οικονομολόγοι, πολιτικοί αναλυτές και σχολιαστές, θα μας απασχολήσει καθ' όλη την διάρκεια του 2017, ελέω της διαφαινόμενης ανόδου του ευρωσκεπτικισμού και της αντιευρωπαϊκής παραφιλολογίας.

Και η αλήθεια είναι πως οι εν λόγω ευρωσκεπτικιστές έχουν πολλούς λόγους να έχουν αναθαρρήσει καθώς η τριάδα εκλογικών αναμετρήσεων σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία απειλεί να τινάξει την Γηραιά Ήπειρο στον αέρα.

«Στην Ολλανδία το θέμα είναι το αντιευρωπαϊκό ρεύμα. Στην Γαλλία ανησυχούν γα τον κίνδυνο μιας δικής τους εξόδου, ενός Frexit που υπόσχεται η Μαρίν Λεπέν. Όσο για την Γερμανία; Εκεί τα δυο μεγάλα κόμματα δεν έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους πάνω στο ελληνικό ζήτημα», διαπιστώνει ο Ζολτ Ντάρβας, ανώτατος συνεργάτης του think tank Bruegel στις Βρυξέλλες.

«Τα εκλογικά διλήμματα της Ευρώπης έχουν μεγαλύτερο ειδικό βάρος απ' ότι το ελληνικό πρόβλημα”, διαβεβαιώνει ο Ντάρβας, προσθέτοντας πως “ζητήματα όπως η μετανάστευση, η θέση της Ε.Ε. μετά την εκλογή Τραμπ, οι φυγόκεντρες τάσεις στις οποίες επενδύουν οι ευρωσκεπτικιστές επισκιάζουν αυτή την στιγμή την ανησυχία για την Ελλάδα».

Αν δίπλα σε αυτά προσθέσουμε και κάποιες φαινομενικά «περίεργες» δηλώσεις της Μέρκελ, για την αξία του ευρώ και για μια Ευρώπη δυο ταχυτήτων, τότε εύλογα καταλαβαίνουμε πως εισερχόμαστε σε μια πολιτική terra incognita όσον αφορά στις πιθανές επιπτώσεις που θα έχουν οι εκλογικές αυτές αναμετρήσεις στην ευρωζώνη.

Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί είναι η έκθεση του αμερικανικού γεωπολιτικού ινστιτούτου Stratfor που προειδοποιεί πως μια «τέλεια καταιγίδα» είναι πιθανό να ενσκήψει στην Γηραιά Ήπειρο ίσως και μέσα στο τρέχον έτος.

Στην ανάλυση γίνεται αναφορά και στην Ελλάδα που σύμφωνα με την έκθεση «αποτελεί μια ακόμα πηγή ανησυχίας για τους ηγέτες της ευρωζώνης, που δεν θέλουν το πρόγραμμα διάσωσης της Αθήνας να εκκρεμεί ως θέμα στις εκλογές. Έχοντας μεγάλες αποπληρωμές χρέους τον Ιούλιο, η Ελλάδα αντιμετωπίζει πιέσεις να κλείσει την αξιολόγηση του προγράμματος, κάτι που θα πρέπει να κάνει για να λάβει τα κεφάλαια που χρειάζεται για να κάνει τις προαναφερθείσες πληρωμές. Για να μην επηρεάσει τα εκλογικά αποτελέσματα η κατάσταση της Ελλάδας, το ιδανικό θα ήταν η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί στις 20 Φεβρουαρίου, στη συνεδρίαση του Eurogroup».

«Η Ελλάδα έχει αρκετά χρήματα μέχρι τον Ιούλιο, όμως αν το θέμα δεν λυθεί μέχρι τότε, η κυβέρνηση της χώρας θα πρέπει να διαπραγματευτεί ένα ολοκαίνουριο πρόγραμμα διάσωσης. Αυτό θα προκαλούσε νέα κρίση στην Ελλάδα, σαν κι αυτήν που απασχόλησε την ευρωζώνη το 2015, μια υπόθεση που ενέχει τον κίνδυνο εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη», σημειώνει η έκθεση της Stratfor για την ελληνική οικονομία.

Τα πολιτικά ρίσκα έχουν αυξήσει τους οικονομικούς κινδύνους

«Φέτος είναι προγραμματισμένο να διενεργηθούν εκλογές στην Ολλανδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Όμως οι ανησυχίες για τα εκλογικά αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα μεγάλες σε ό,τι αφορά στις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, όπου εξακολουθεί να υπάρχει πιθανότητα να κερδίσει η υποψήφια των εθνικιστών Μαρίν Λεπέν, η οποία έχει υποσχεθεί να βγάλει τη Γαλλία από την ευρωζώνη όσο το δυνατόν συντομότερα», τονίζει η μελέτη.

«Αν και το εκλογικό σύστημα της Γαλλίας έχει σχεδιαστεί εν μέρει ώστε να μην κυβερνούν ακραία κόμματα όπως το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν, ωστόσο όλοι οι άλλοι υποψήφιοι για την προεδρία έχουν αδυναμίες που θα μπορούσαν να αποδειχθούν μοιραίες στις εκστρατείες τους. Ως εκ τούτου, η ήττα της δεν είναι προκαθορισμένο αποτέλεσμα», σημειώνει.

Στην Ιταλία, εν τω μεταξύ, η εύθραυστη κυβέρνηση και η εμβάθυνση της διαίρεσης εντός του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος έχουν αυξήσει τις πιθανότητες προκήρυξης εκλογών κάποια στιγμή φέτος. «Το αποτέλεσμα θα μπορούσε άνετα να φέρει μια νέα κυβέρνηση, η οποία θα επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων ή τη Λίγκα του Βορρά, κόμματα που θέλουν η Ιταλία να φύγει από την ευρωζώνη», σχολιάζει η έκθεση.

Αν οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις καταφέρουν να αποκτήσουν πρόσβαση στην εξουσία σε οποιαδήποτε από τις δύο αυτές χώρες, δεν θα ήταν απαραίτητο να κερδίσουν σε δημοψήφισμα για την παραμονή της ευρωζώνης για να βλάψουν τη νομισματική ένωση. Ακόμα και η πράξη του προγραμματισμού δημοψηφίσματος στη Γαλλία ή την Ιταλία θα μπορούσε να επισπεύσει μια κρίση που θα ταρακουνούσε τα θεμέλια της νομισματικής ένωσης.

Στα «κόκκινα» και η Ιταλία

Την ίδια ώρα, τα οικονομικά ρίσκα παραμένουν, ιδιαίτερα στην Ιταλία. Η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης έχει το δεύτερο μεγαλύτερο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ (132,4% του ΑΕΠ), ενώ ο τραπεζικός της κλάδος -που επιβαρύνεται με «κόκκινα» δάνεια ύψους 276 δισ. ευρώ- σχοινοβατεί στο χείλος της κρίσης. «Στα προβλήματά της προστίθεται και το γεγονός πως η Ιταλία είναι το πιο ευάλωτο μέλος της ευρωζώνης στο «βρόχο της καταστροφής»: οι ιταλικές τράπεζες είναι οι μεγαλύτεροι κάτοχοι ιταλικών κρατικών ομολόγων, που αντιστοιχεί σε σχεδόν 12% του συνολικού ενεργητικού του τραπεζικού κλάδου», επισημαίνει το Stratfor.

Από τότε που ο «βρόχος της καταστροφής» (doom loop) τον οποίον πυροδότησε η ελληνική κρίση κόντεψε να οδηγήσει στην κατάρρευση της ευρωζώνης, οι αρχές έχουν προσπαθήσει (αλλά αποτύχει) να σπάσουν τους δεσμούς που ενώνουν τις τράπεζες με τις κυβερνήσεις τους. Η γερμανική πρόταση για περιορισμό του ποσού του κρατικού χρέους της χώρας τους που θα μπορούν να διακρατούν οι τράπεζες, έχει δεχθεί πυρά από την Ιταλία και την Ισπανία, αφού η εφαρμογή της θα προκαλούσε τεράστια προβλήματα στην οικονομία τους.

Θα «βγάλει» τη χρονιά η ευρωζώνη;

«Η ευρωζώνη έχει μπει σε μια δύσκολη χρονιά και ορισμένοι επενδυτές δείχνουν όλο και μεγαλύτερη αμφιβολία για την ικανότητά της να επιβιώσει. Αν η Ευρώπη μπορέσει επιτυχώς να ξεπεράσει τα πολιτικά εμπόδια που έχει μπροστά της, η αβεβαιότητα στην αγορά θα «ξεθωριάσει» γρήγορα, και θα επιστρέψει χρήμα στις αγορές ομολόγων της. Ακόμα, όμως, και αν συμβεί αυτό, τα οικονομικά ρίσκα (που επιδεινώνονται από πολιτικούς παράγοντες στην Ευρώπη) θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν τους φόβους για το μέλλον της νομισματικής ένωσης», υπερτονίζεται εμφατικά.

Οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών ομολόγων αυξάνονται, με ώθηση από τις παγκόσμιες προσδοκίες για πληθωρισμό και από τη σταδιακή σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, που σημαίνει ότι το κόστος αποπληρωμής χρεών επίσης θα αυξηθεί. Αν συνεχίσει να γίνεται αυτό σταδιακά, τότε οι αποδόσεις των ομολόγων είναι απίθανο να φτάσουν σε άβολα επίπεδα κατά τη διάρκεια του 2017.

«Επειδή, όμως, ο «βρόχος της καταστροφής» μεταξύ των τραπεζών και των κυβερνήσεων παραμένει ανέπαφος, και επειδή ο ιταλικός τραπεζικός κλάδος εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά εύθραυστος, η Ιταλία θα είναι ιδιαίτερα επιρρεπής σε μια πιθανή κρίση», καταλήγει η μελέτη.

Πηγή: thetoc.gr