Το Κατάρ στην απομόνωση λόγω των σχέσεων με ISIS και Αλ Κάιντα

Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αίγυπτος, Μπαχρέιν, Λιβύη και Υεμένη διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις με το Κατάρ, κατηγορώντας το ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία, στη σοβαρότερη διπλωματική κρίση εδώ και χρόνια στην περιοχή του Περσικού Κόλπου.

Ουσιαστικά οι έξι χώρες κατηγορούν το Κατάρ ότι έχει σχέσεις με το ISIS και την Αλ Κάιντα.

Το Κατάρ, το οποίο καυχάται ότι διαδραματίζει έναν περιφερειακό ρόλο και ότι επελέγη για να διοργανώσει το ποδοσφαιρικό Μουντιάλ 2022, αποκλείσθηκε επίσης από τον αραβικό στρατιωτικό συνασπισμό (Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) που πολεμάει φιλοϊρανούς αντάρτες στην Υεμένη. Σε ανακοίνωσή του, ο συνασπισμός αναφέρει πως το Κατάρ υποστηρίζει «την τρομοκρατία», αναφέροντας κυρίως την Αλ-Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος, αλλά και τους φιλοϊρανούς αντάρτες Χούτι της Υεμένης.

Πρόκειται για τη σοβαρότερη κρίση από τη δημουργία, το 1981, του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ).

Η τελευταία ανοικτή κρίση στον Κόλπο χρονολογείται από το 2014, όταν τρεις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (Αραβία, Μπαχρέιν και Εμιράτα) είχαν ανακαλέσει τους πρεσβευτές τους στην Ντόχα για να διαμαρτυρηθούν για την υποστήριξη που φέρεται ότι παρείχε το Κατάρ στους Αδελφούς Μουσουλμάνους.

Γιατί έγινε αυτή η συντονισμένη κίνηση

Αυτή η συντονισμένη κίνηση συνιστά τη δραματική κλιμάκωση μιας υποβόσκουσας διένεξης αναφορικά με την υποστήριξη που παρέχει το Κατάρ στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, το παλαιότερο στον κόσμο ισλαμιστικό κίνημα, και προσθέτει κατηγορίες ότι η Ντόχα υποστηρίζει ακόμη και την ατζέντα του περιφερειακού αντιπάλου, του Ιράν.

Ο ρόλος του Τραμπ

Η κίνηση αυτή έρχεται δεκαπέντε ημέρες μετά το ταξίδι του Ντόναλντ Τραμπ στην περιοχή, ο οποίος κάλεσε τις μουσουλμανικές χώρες να κινητοποιηθούν εναντίον του εξτρεμισμού. Η επίσκεψη του προέδρου Τραμπ στο Ριάντ, η πρώτη που πραγματοποίησε στο εξωτερικό, στέφθηκε από την υπογραφή μιας συμφωνίας για ένα «στρατηγικό όραμα» με στόχο την ενίσχυση των οικονομικών και των αμυντικών σχέσεων ανάμεσα στο σαουδαραβικό βασίλειο και τις ΗΠΑ.

Σε ομιλία που εκφώνησε στις 21 Μαΐου στο Ριάντ ενώπιον ηγετών του μουσουλμανικού κόσμου, ο Τραμπ ζήτησε να «κυνηγηθούν» οι εξτρεμιστές και «οι τρομοκράτες», αναφερόμενος στις τζιχαντιστικές οργανώσεις που έχουν πραγματοποιήσει επιθέσεις σε πολλές χώρες. Είχε ζητήσει επίσης από την διεθνή κοινότητα «να απομονώσει» το Ιράν.

Το Κατάρ διαμαρτυρήθηκε ότι είναι θύμα μιας εχθρικής εκστρατείας, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, αναφορικά με την υποστήριξη που υποτίθεται ότι παρέχει στις ισλαμιστικές οργανώσεις.

Οι δηλώσεις του Αλ Θάνι και οι χάκερς

Οι εξελίξεις αυτές σημειώνονται ενώ οι αρχές του Κατάρ υποστήριξαν την περασμένη εβδομάδα πως έπεσαν θύματα «χάκερ», οι οποίοι δημοσιοποίησαν στον ιστότοπο του επίσημου πρακτορείου ειδήσεων QNA ψευδείς δηλώσεις που αποδόθηκαν στον εμίρη σεΐχη Ταμίμ μπεν Χαμάντ αλ-Θάνι.

Αυτές οι αμφιλεγόμενες δηλώσεις αντέβαιναν στην περιφερειακή συναίνεση σε πολλά ευαίσθητα ζητήματα, ιδίως αναφορικά με το Ιράν, το οποίο εμφανιζόταν με βάση τις εν λόγω δηλώσεις ως ένας στρατηγικός σύμμαχος, ενώ κατηγορείται από τη Σαουδική Αραβία ότι είναι «η αιχμή του δόρατος της τρομοκρατίας».

Οι δηλώσεις περιείχαν επίσης αρνητικά σχόλια για τις σχέσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ και το Κατάρ, που είναι εντούτοις στενός σύμμαχος των ΗΠΑ.

Οι Άραβες γείτονες στον Περσικό Κόλπο αντέδρασαν με οργή μπλοκάροντας όλα τα MME που έχουν την έδρα τους στο Κατάρ, περιλαμβανομένου και του δορυφορικού δικτύου Al Jazeera, το οποίο φιλοξενεί ανοικτές συζητήσεις για την πολιτική στην ευρύτερη περιοχή, προβάλλοντας παράλληλα τις φιλο-ισλαμιστικές θέσεις της Ντόχα.

Ρήγμα στους Άραβες συμμάχους της Ουάσινγκτον

Η πρωτοφανής αυτή κόντρα φέρνει στην επιφάνεια τις κλιμακούμενες εντάσεις μεταξύ των μοναρχιών του Περσικού Κόλπου καθώς και τον ανταγωνισμό τους για την άσκηση επιρροής στην ευρύτερη περιοχή. Και έρχεται μόλις δύο εβδομάδες μετά την επίσκεψη του Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή, όπου έκλεισε μια σημαντική εξοπλιστική συμφωνία ύψους 110 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη Σαουδική Αραβία, εγκαινίασε ένα ινστιτούτο κατά του ισλαμιστικού εξτρεμισμού στο Ριάντ και κάλεσε τις χώρες του Κόλπου να συνασπιστούν κατά του Ιράν.

Ο εμίρης του Κατάρ σεϊχης Ταμίμ Μπιν Χαμάντ αλ Θάνι με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατά την επίσκεψη του τελευταίου στο Ριάντ στις 21 Μαΐου.

Αν και είναι απίθανο η Σαουδική Αραβία να υποκίνησε αυτή την ενέργεια κατά του Κατάρ χωρίς να ενημερώσει προηγουμένως την Ουάσινγκτον, δεν αποκλείεται ο Αμερικανός πρόεδρος να μην έδωσε το «πράσινο φως» για τέτοιες δραστικές κινήσεις.

Οι Σαουδάραβες αντισταθμίζουν εν μέρει τις αιτιάσεις ότι χρηματοδοτούν τον εξτρεμισμό, που έκανε συχνά η Ουάσινγκτον -και παλαιότερα ο ίδιος ο Τραμπ- δείχνοντας το Κατάρ ως χορηγό της τρομοκρατίας.

Το χρονικό της κρίσης

Τα βασικά γεγονότα που οδήγησαν στην κρίση μεταξύ του Κατάρ και των γειτονικών του χωρών του Κόλπου:

• 20 Μαΐου: Το Κατάρ ανακοινώνει ότι είναι θύμα μιας «ψευδούς» εκστρατείας που τον κατηγορεί ότι «στηρίζει» την τρομοκρατία, λίγο πριν την επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στη Σαουδική Αραβία.
• 21 Μαΐου: Ο εμίρης του Κατάρ σέιχ Τάμιμ μπον Χάμαντ αλ Θάνι συνομιλεί με τον Τραμπ στο Ριάντ.
• 24 Μαΐου: Το Κατάρ ανακοινώνει ότι το πρακτορείο ειδήσεων της χώρας «δέχθηκε κυβερνοεπίθεση από μια άγνωστη οντότητα» και ότι «ψευδείς» δηλώσεις αποδόθηκαν στον εμίρη της χώρας. Μεταξύ των θεμάτων στα οποία φέρεται να αναφέρθηκε ο εμίρης είναι το Ιράν, η Χεζμπολάχ, η Χαμάς και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι. Τις δηλώσεις αυτές διέψευσε η Ντόχα, ενώ ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε έρευνα για την κυβερνοπειρατεία, όμως παρόλα αυτά τα μέσα ενημέρωσης του Κόλπου τις μεταδίδουν.
• 25 Μαΐου: «Το Κατάρ διχάζει τους Άραβες» είναι ο τίτλος της εφημερίδας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων al Bayane, ενώ η σαουδαραβική εφημερίδα Al Hayat γράφει ότι οι δηλώσεις που αποδίδονται στον αλ Θάνι «προκάλεσαν αγανάκτηση σε μεγάλη κλίμακα».
• 25 Μαΐου: Ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ σέιχ Μοχάμεντ μπιν Αμπντεράχμαν αλ Θάνι καταγγέλλει «μια εκστρατεία των μέσων ενημέρωσης εχθρική προς το κράτος του Κατάρ», την οποία το εμιράτο «θα αντιμετωπίσει».
• 28 Μαΐου: Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΑΕ Άνουαρ Γκάργας δηλώνει ότι οι μοναρχίες του Κόλπου «περνούν μια νέα, μεγάλη κρίση» και καλεί το Κατάρ, χωρίς να το αναφέρει ονομαστικά, «να αλλάξει στάση και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη και τη διαφάνεια».
• 2 Ιουνίου: Μια επίσημη πηγή από τη Ντόχα αναφέρει ότι Αμερικανοί ερευνητές του FBI βοηθούν το Κατάρ να εντοπίσει την προέλευση «της κυβερνοπειρατίας».
• 5 Ιουνίου: Η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, η Αίγυπτος, η Υεμένη και η κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης διακόπτουν τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Κατάρ, κατηγορώντας το ότι στηρίζει «την τρομοκρατία».

H αεροπορική βάση Αλ Ουμπέιντ στο Κατάρ, που στεγάζει την Αμερικανική Κεντρική Διοίκηση

Στο Κατάρ βρίσκεται η αεροπορική βάση Αλ Ουμπέιντ, που στεγάζει την Αμερικανική Κεντρική Διοίκηση της Μ. Ανατολής και 10.000 Αμερικανούς στρατιώτες. Παραμένει άγνωστο κατά πόσον η απόφαση των χωρών του Κόλπου να κόψουν τις χερσαίες, θαλάσσιες και εναέριες επικοινωνίες με το Κατάρ και να απελάσουν τους διπλωμάτες του από τα εδάφη τους θα επηρεάσει τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Ρεξ Τίλερσον, προσπάθησε πάντως να υποβαθμίσει τη σοβαρότητα της κρίσης και υποστήριξε ότι δεν επηρεαστούν οι αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις. «Δεν περιμένω να έχει αυτό κάποια σημαντική επίπτωση -ή οποιαδήποτε επίπτωση- στο ενωμένο μέτωπο κατά της τρομοκρατίας στην περιοχή ή παγκοσμίως», είπε ο Τίλερσον.

Το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ επιμένει ότι δεν υπάρχει «δικαιολογημένη αιτιολόγηση» της απόφασης των χωρών, αν και δεσμεύθηκε ότι οι πολίτες του δεν θα επηρεαστούν από την «παραβίαση της κυριαρχίας του».

Άγνωστο είναι και κατά πόσον η ανακοίνωση των χωρών του Κόλπου θα επηρεάσει τον εθνικό αερομεταφορέα του Κατάρ, την Qatar Airways, μία από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες που πραγματοποιούν πτήσεις μεγάλων αποστάσεων και χρησιμοποιούν τακτικά τον εναέριο χώρο της Σ. Αραβίας. Η Etihad, που εδρεύει στο Άμπου Ντάμπι, ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει τις πτήσεις από και προς το Κατάρ «μέχρι νεωτέρας».

Λιβύη και Μαλδίβες στο «κόλπο», αμέτοχο το Πακιστάν

Παράλληλα με τις 5 χώρες του Αραβικού Κόλπου, και η κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης ακολούθησε το παράδειγμα των περιφερειακών συμμάχων της διακόπτοντας τις διπλωματικές της σχέσεις με το Κατάρ, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Μοχάμεντ Ντάιρι.

Η κυβέρνηση αυτή, που έχει την έδρα της στην πόλη Μπάιντα στην ανατολική Λιβύη, δεν ασκεί μεγάλη εξουσία στο εσωτερικό της χώρας. Έχει δικό της κοινοβούλιο και έχει συμμαχήσει με τον ισχυρό στρατάρχη Χαλίφα, ενώ δεν αναγνωρίζει την υποστηριζόμενη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση στην Τρίπολη.

Επίσης, οι Μαλδίβες ανακοίνωσαν σήμερα ότι διακόπτουν και αυτές τις διπλωματικές σχέσεις τους με το Κατάρ. Έτσι, έγιναν η 7η χώρα που διακόπτει τις σχέσεις με το Κατάρ.

Από την πλευρά του, πάντως, το Πακιστάν επεσήμανε ότι δεν έχει άμεσα σχέδια να διακόψει τις σχέσεις του με το Κατάρ. Το Πακιστάν, που έχει σημαντική σιιτική μειονότητα, είχε εμπλακεί στο παρελθόν στη διαμάχη μεταξύ της σουνιτικής Σαουδικής Αραβίας και του σιιτικού Ιράν.

Πηγή: iefimerida.gr