Blue Moon: H NASA εξηγεί το μπλε φεγγάρι (vid)

Μάλιστα στην περιγραφή του βίντεο στο YouTube σχολιάζει: «Η δεύτερη πανσέληνος του Ιουλίου πλησιάζει και σύμφωνα με τη σύγχρονη λαϊκή δοξασία είναι “μπλε φεγγάρι”».

Στην αρχή, ο αφηγητής εξηγεί την αγγλική φράση «once in a blue moon» που λέγεται όταν θέλει κάποιος να δείξει ότι γίνεται κάτι πολύ σπάνια. Αυτό που λέμε σε απλά ελληνικά «μία στο τόσο», στα αγγλικά λέγεται «μία σε κάθε μπλε φεγγάρι».

Ομως, η NASA σπεύδει αμέσως να ξεκαθαρίσει πως «φέτος το blue moon σημαίνει απλά το τέλος του Ιουλίου» και σημειώνει ότι φέτος τον Ιούλιο θα σημειωθούν δύο πανσέληνοι. Η μία έγινε στις 2 Ιουλίου και η επόμενη θα γίνει απόψε και θεωρείται μπλε φεγγάρι και ορίζεται έτσι, επειδή έχει καθιερωθεί σαν σύγχρονη λαϊκή δοξασία η κάθε δεύτερη πανσέληνος ενός μήνα να ονομάζεται blue moon.

Στο βίντεο αναφέρεται ότι ο όρος blue moon είναι σύγχρονος και πως εισάχθηκε στην καθημερινότητα αρχικά των αγροτών του '40. Μάλιστα, προκειμένου να εξηγήσει το μπλε φεγγάρι, το επιστημονικό περιοδικό «Sky and Telescope» δημοσίευσε ένα άρθρο το 1946 που έφερε τον τίτλο «once in a blue moon». Κι έτσι κι επίσημα υπάρχει σε έγγραφο πως η δεύτερη πανσέληνος σε έναν μήνα ονομάζεται μπλε φεγγάρι. Και όπως σημειώνει ο σχολιαστής της NASA, «όσο κι αν αυτός ο χαρακτηρισμός δεν είναι σωστός, τουλάχιστον ήταν κατανοητός. Κι έτσι γεννήθηκε το σύγχρονο μπλε φεγγάρι».

Ομως, τα περισσότερα «μπλε φεγγάρια» έχουν ένα απαλό γκρι ή λευκό χρώμα, όπως ακριβώς το φεγγάρι που βλέπουμε οποιαδήποτε άλλη νύχτα. Η δεύτερη πανσέληνος μέσα σε ένα μήνα επίσης δεν αλλάζει χρώμα. Ωστόσο, σε σπάνιες περιπτώσεις η σελήνη μπορεί να γίνει μπλε. Ένα πραγματικά μπλε χρώμα στο φεγγάρι μπορεί να προκληθεί από την έκρηξη ενός ηφαιστείου.

Η NASA αναφέρει ως παράδειγμα ότι το 1883 οι άνθρωποι έβλεπαν μπλε φεγγάρια σχεδόν κάθε νύχτα, μετά από την έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα στην Ινδονησία που είχε μέγεθος αντίστοιχο μίας ατομικής βόμβας 10 μεγατόνων. Τα σύννεφα σκόνης στην ατμόσφαιρα γέμισαν με σωματίδια τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και έτσι η σελήνη έδειχνε μπλε.

Επίσης, το φεγγάρι έγινε μπλε και κατά την έκρηξη του ηφαιστείου Ελ Χιχόν στο Μεξικό το 1983, κατά την έκρηξη του ηφαιστείου Πινατούμπο Λουζόν στις Φιλιππίνες το 1991.

Το ίδιο μπορεί να γίνει και κατά τη διάρκεια πυρκαγιών, όπως στις πυρκαγιές στη Σουηδία το 1950 και στον Καναδά το 1951.

Από την άλλη, το φεγγάρι μπορεί να γίνει και κόκκινο για τον ίδιο λόγο που γίνεται και ο ήλιος κόκκινος κατά τη δύση. Εξαιτίας της ατμόσφαιρας το φεγγάρι μπορεί να γίνει κόκκινο πολύ πιο συχνά από ό,τι μπλε, αναφέρει η NASA και παροτρύνει τους «κυνηγούς» των αστρονομικών φαινομένων, αλλά και τον απλό κόσμο να δει την ανατολή της Σελήνης και να διαπιστώσει τι χρώμα θα έχει.