Το αληθινό καθημερινό Survivor
Η λέξη επιβίωση υπάρχει στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, στην αγγλική γλώσσα έστω, εξαιτίας ενός τηλεοπτικού format που κάθε βράδυ μπαίνει στα σαλόνια πολλών για να διασκεδάσει ή καλύτερα για να κρατήσει απασχολημένους τους τηλεθεατές του. Το Survivor του Τούρκου παραγωγού του προβάλλει την πείνα, τις κακουχίες και τα ανθρώπινα ξεσπάσματα, όταν στερημένοι μισθοδοτούμενοι άνθρωποι-παίκτες διεκδικούν τα έπαθλα που συχνά είναι πολύ απλά αγαθά τα οποία στερούνται στην καθημερινότητα του Αγίου Δομινίκου. Υπάρχουν όμως πολλοί άλλοι Άγιοι ημεδαποί, Άγιοι Ανάργυροι, Ιωάννηδες, Γεώργιοι των οποίων οι κάτοικοι σπρώχνονται σε μια καθημερινότητα που δε διασκεδάζει κανέναν, σίγουρα όχι τους ίδιους, η οποία δεν έχει ορατό τέλος και μάλλον δεν καταλήγει σε καμιά τελετή και κανέναν μεγάλο νικητή.
Βλέποντας την έξαρση περιστατικών των τελευταίων χρόνων στο αστυνομικό δελτίο, τον ειδεχθή χαρακτήρα των εγκλημάτων, το πόσες φορές χρησιμοποιήσαμε τη λέξη «πρωτοφανές», το μέγεθος της βιαιότητας, τον ευτελισμό της ανθρώπινης ζωής που συχνά ως αξία ηττήθηκε από λίγα ευρώ ή από αντικείμενα, προσπαθήσαμε να ονομάσουμε την αιτία ή της αιτίες. Πάντα αναφερόμασταν σε μεγάλες λέξεις, στην παιδεία, στην οικογένεια, στο πνεύμα, στην αγάπη προσπερνώντας μια λέξη τόσο δεδομένη, τόσο τριμμένη στο μυαλό μας κι όμως μια λέξη πανταχού παρούσα. Την καθημερινότητα.
Προσωπικά είμαι θιασώτης του «κάθε μέρα», δεν πιστεύω ότι η ζωή «βγαίνει» περιμένοντας κάποιο Σαββατοκύριακο, τις αργίες των Χριστουγέννων ή του Πάσχα και τις καλοκαιρινές διακοπές. Άλλοι μπορεί να απολαμβάνουν αυτή τη στόχευση, να τους καθορίζει το στόχο, εγώ νομίζω ότι υπογραμμίζει το κενό του Δευτέρα-Παρασκευή, αν μόνο ένα Σάββατο ή μια Κυριακή «κερδίζεις» τη ζωή σου. Σκεφτείτε αυτούς που δεν έχουν να περιμένουν ούτε αυτή την εξαίρεση.
Δεν είναι τυχαία η αναφορά μου στην καθημερινότητα αυτές τις μέρες. Μετά από όσα έχουμε περάσει λόγω covid-19, το απίστευτο κλείσιμο, την επαγγελματική αβεβαιότητα, την αβάσταχτη μονοτονία και τις γενικότερες συνέπειες μιας υγειονομικής κρίσης, ήρθε και μια ανθρωπιστική κρίση να ανεβάσει την πίστα της δοκιμασίας. Για την ακρίβεια όλα σε ανθρωπιστικές κρίσεις καταλήγουν, απλά συνηθίζεται να ονομάζουμε έτσι ειδικά τις συνέπειες ενός πολέμου, μιας σύρραξης που δεν είναι ποτέ όσο μακριά μας θα θέλαμε. Κανένας πόλεμος δεν είναι αρκετά μακρινός, ειδικά στις μέρες της παγκόσμιας ανθρώπινης κοινότητας.
Περνώντας από τις ταμπέλες των βενζινάδικων ή ανοίγοντας τους λογαριασμούς επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας διαπιστώνει κανείς, πως δυστυχώς πολλοί συμπολίτες μας θα οδηγηθούν σε ένα νέο άτυπο lockdown, που καμιά κυβέρνηση δεν ανακοίνωσε αλλά και καμιά κυβέρνηση δεν πρόλαβε. Κανείς δε θα τους πει, «μείνε υποχρεωτικά στον Δήμο της κατοικίας σου» ή «μην επισκέπτεσαι ταβέρνες, εστιατόρια και κέντρα διασκέδασης», θα τους το πει η λογική ή το ένστικτο αυτοσυντήρησης μπροστά σε έναν απλό υπολογισμό εσόδων – εξόδων και των προσωπικών και οικογενειακών αναγκών.
Σε όλα τα παραπάνω προσθέστε παρακαλώ τις προσλαμβάνουσες εικόνες που έχει ένας νέος ή όχι και τόσο νέος άνθρωπος καθημερινά, τις παραστάσεις που έχει ένα νέο παιδί. Το φλεξάρισμα, η επίδειξη δηλαδή που αντικρύζει καθημερινά από τα πρότυπά του, παύει να είναι μια υπερβολή της εικόνας, είναι μια μέγγενη που σφίγγει κάθε πιτσιρίκο και κάθε πιτσιρίκα εκβιάζοντας: «ή μπορείς αυτό ή είσαι loser».
Δεν είμαι την παρούσα στιγμή στη φάση των δυσκολιών που περιγράφω παραπάνω αλλά θα ήμουν μάλλον αντικοινωνικό ον, αν δεν έβλεπα πως οι περισσότεροι γύρω μου ζουν ένα ρεαλιστικό Survivor υπολογίζοντας τα κουκιά για να βγει η βενζίνη, το super market, η ΔΕΗ και το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο. Θα ήμουν ιδιαίτερα θρασύς, αν απαξίωνα την ανάγκη για αναπροσαρμογή μισθών και συντάξεων, την ανάγκη για κοντρολάρισμα τιμών, για να μην τιναχτούν «τα νούμερα» στον αέρα, υπάρχουν όμως μπόλικοι δημοσιογράφοι ή πολιτικοί (σε αρκετές περιπτώσεις είναι δυσδιάκριτο ποιος είναι τι) που το διαθέτουν αυτό το θράσος, αυτή την κοινωνική αναισθησία και τα επιδεικνύουν καθημερινά.
Δεν είναι όλοι ίδιοι, δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Το πιο εύκολο είναι να γράψω κι εγώ για ΑΡΔ ή για «τους 300» αλλά έχω μέσα μου και την ελπίδα και την πεποίθηση, ότι δεν υπάρχει μόνο ένα τσουβάλι που να μας περιέχει όλους. Και δεν παραγνωρίζω ότι όλα τα Μέσα, και το συγκεκριμένο στο οποίο αρθρογραφώ, και εγώ ο ίδιος στα άρθρα μου πολλές φορές προβάλλουμε γεγονότα και εικόνες όλο και πιο μακριά από το μέσο όρο, από την καθημερινότητα των πολλών. Είναι μια παγίδα στην οποία πέφτουμε όχι μόνο για το κλικ αλλά και γιατί είναι δύσκολο να έχουμε διαρκώς στο μυαλό μας τη δυσκολία, που ίσως δεν περνάμε εμείς, όχι πάντως με την ίδια ένταση που βιώνει η πλειοψηφία.
«Ο κόσμος έχει τρελαθεί» ακούω όλο και συχνότερα, μόλις μια νέα αποτρόπαια πράξη δει το φως της δημοσιότητας. Εγκληματικότητα υπήρχε και θα υπάρχει, η προβολή και η πυκνότητα των γεγονότων είναι αισθητά διαφοροποιημένες, μπαίνουν στο σαλόνι μας και γαρνίρουν το φαγητό μας μπροστά στην οθόνη. Δεν βλέπω όμως πως μια κοινωνία, που ξαναβυθίζεται στην ανέχεια πρόσκαιρα λόγω πολέμων ή μακροπρόθεσμα λόγω πολιτικών, θα ξαναβρεί μια υγιή καθημερινότητα. Ο πήχης έχει ανέβει πολύ και το κοντάρι κονταίνει χρόνο με το χρόνο. Κι όμως η απάντηση είναι, ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Και δεν είναι όλοι ίδιοι. Σε αυτό το Survivor έχουμε κι επιλογές. Επιλογές για το ποιους βλέπουμε, ποιους διαβάζουμε, ποιους ψηφίζουμε και τι ακριβώς ζητάμε εμείς οι ίδιοι κάθε μέρα. Όχι μόνο στα Σαββατοκύριακα και στις αργίες.
